Begroting 2020: stel ecologie boven economie

Voorzitter,

Heel fijn dat GS een begroting heeft opgesteld. Heel jammer dat het een economische begroting is en geen ecologische begroting. Deze is namelijk veel belangrijker. De economie kan niet zonder ecologie. Andersom is overigens geen probleem.

De ecologie bekeken door de bril van de econoom wordt tegenwoordig vertaald in stikstof en koolstof. Beide hebben een behoorlijke impact op de begroting. Want voor het klimaatakkoord, waar we het later vandaag in detail over gaan hebben, zo’n €35,5 miljoen in de begroting staan. Ter vergelijking, het vestigingsklimaat verbeteren, daar wordt in de begroting €46 miljoen voor uitgetrokken. Ik zal u vertellen wat de meeste impact heeft op mens en dier.

Om Nederland leefbaar voor iedereen te houden, zullen we met z’n allen niet alleen stikstof en minder CO2 moeten uitstoten. Maar we zullen het ook moeten vastleggen.

En hoe dat het beste kan, staat hier voor u. In bomen. Haarlemmerhoutkwartier is er goed mee gevuld. Daar waar CO2 en stikstof worden vastgelegd. Verkoeling geven op hete dagen en beschutting op koude dagen. Bossen om in te wandelen. Maar ook hout ter vervanging van beton en staal in de bouw.

Bomen lijken voor de provincie vooral een lastpost. Hoewel ze gezien worden als onderdeel van de natuur, een karakteristieke weg of een mooie plek voor een hotel. Is de praktijk dat ze gekapt worden voor de verkeersveiligheid, voor busbanen. Bij hotels maken ze plaats voor auto’s en in de natuur worden ze gekapt om andere natuur te creëren. De minister heeft aangegeven dat we in het kader van CO2-opslag en de PAS-maatregelen terughoudend moeten zijn in die kap.

Hoewel de 3.000 hectare die het college beoogt toe te voegen aan het NatuurNetwerk Nederland, de NNN, mooi is, is het te weinig. De natuur wordt aan allerlei kanten onder druk gezet. Er wordt geschoven met natuur, of activiteiten als autoraces worden uitgebreid wat de natuur alleen op papier ten goede komt. Net als bij het Waddenfonds, wordt geld voor natuur gebruikt voor economisch gewin. En niet voor structurele bescherming van de intrinsieke waarde van natuur en ecologische compensatie voor wat kapot gemaakt is.

Terug naar de bomen. In de afgelopen jaren is het areaal bos gedaald tot onder de 13.000 hectare hier in Noord-Holland. De provinciale verordening houtopstanden, beschrijft het kappen en herplanten, maar nergens is er beleid voor méér bomen. Als onderdeel van het klimaatakkoord is wel afgesproken om tot een gezamenlijke bosstrategie te komen. Maar deze strategie moet breder benaderd worden dan alleen klimaatverandering. Óók biodiversiteit zal daar een onderdeel van uit moeten maken.

Nieuwe bossen die beheerd worden volgens een natuurlijk bossysteem. Gericht op opslag van CO2, Stikstof en versterking van biodiversiteit. Want naast dat een boom in 50 jaar een ton CO2 uit de lucht haalt, legt deze ook een aantal kilo stikstof vast.

Daarom de volgende motie met als dictum:

verzoeken het College van Gedeputeerde Staten om:

• de kansen voor klimaatbossen met locaties in beeld te brengen;

Terug naar het grootste probleem van dit moment. Nee, dat zijn niet de LTO-protesten. Of bouwend Nederland Wereldwijd, maar ook hier in NH, is dat Het Klimaat.

Het klimaatakkoord is maar een klein stapje. Wellicht verklap ik het alvast, maar het is te weinig en te beperkt. De Urgenda-rechtszaak tegen de overheid geeft ons tijd tot 2020 om actie te ondernemen. Op 1 november is nogmaals gebleken dat de Urgenda doelen niet gehaald worden. Gelukkig heeft Urgenda een 40-punten plan gemaakt, waarvan bij 10 onderdelen de provincie direct acties op kan ondernemen. Ik zou zeggen: Duurzaam doorpakken, en daarom de motie, samen met GroenLinks, met als dictum:

roepen het college van GS op:

• de door Urgenda geïnventariseerde maatregelen serieus te nemen en per maatregel te bekijken waar de provincie actief mee aan de slag kan;

• PS zo snel mogelijk daarover te informeren.

Nu stopt de klimaataanpak niet in 2020, helaas. En ook niet in 2023 zoals het in de begroting staat. Maar lopen de plannen door wel tot 2050. En als de plannen doorlopen, dan moeten we ook een vergezicht hebben en een financiële raming. En daarom de motie, samen met de SP, met als dictum:

roepen het college van GS op:

• een meerjarenraming klimaat op te stellen.

En we kunnen er niet omheen. Om methaan en stikstof te beperken zal er veel moeten veranderen in de landbouw, en vooral in de melkveehouderij. De provincie moet deze sector helpen in de omschakeling; om samen met boeren te kijken naar hoe hun bedrijfsvoering duurzaam kan. Deze omschakeling is groot en we moeten daar hulp bij aanbieden en daarom de volgende motie:

verzoekt het college van Gedeputeerde Staten:

• een transitiecoach aan te stellen voor hulp bij omschakeling van melkveehouders naar natuurinclusieve kringlooplandbouw en akkerbouw.

Een financieel stuurmiddel in de landbouw zijn de Europese POP3 - gelden. De provincie hebben de uitvoering en dragen financieel mee. Om deze financiële middelen zo doeltreffend mogelijk in te zetten richting de toekomst de volgende motie:

verzoeken het college van Gedeputeerde Staten:

* POP3-subsidies waar mogelijk in te zetten om stappen te maken richting meer natuurinclusieve, diervriendelijke kringlooplandbouw en boeren daarbij te ondersteunen.

Inderdaad voorzitter. Ook diervriendelijker, daar waar de provincie geld besteedt, bepaalt het haar invloed het best. Niet direct “Wie betaalt, die bepaalt”, maar “wie goed doet, goed ontmoet”. De Partij voor de Dieren wil daar twee voorbeelden van geven.

Het beleid tot faunaschade richt zich vooral op De Jacht en De Schadevergoeding. Beide onderdelen zijn uitvoerig beschreven in de begroting en verwijst ook naar het rapport van de Maatschappelijke Adviesraad Faunaschade. Dit rapport gebruikt de trits Voorkomen-Bestrijden-Betalen. Het voorkomen bespaart niet alleen geld, het scheelt ook de zinloze jacht op dieren. Het staat ook benoemd in de begroting, maar is niet aanvullend uitgewerkt. En daarom de motie, met als dictum:

roepen het college van GS op:

• meer onderzoek uit te voeren naar diervriendelijke innovatie om faunaschade te voorkomen.

Een ander voorbeeld dat ik wil aanhalen is het sponsorbeleid van de provincie. De provincie zou geen geld moeten steken in topsport en al helemaal niet in activiteiten waar dieren bij gebruikt worden. Jumping Amsterdam en landbouwbeurzen voegen niets toe aan: het welzijn van dieren, aan een de juiste media-aandacht voor de provincie en geeft niets aan terug aan de samenleving. En daarom twee moties, samen met PvdA, GroenLinks en D66, met als dictum:

roepen het college van GS op:

• dierenwelzijn mee te laten wegen in het beleid voor sponsoring van evenementen;

En de motie, samen met de SP, met als dictum:

roepen het college van GS op:

• zo snel mogelijk Noord-Hollanders de gelegenheid (bijvoorbeeld met inzet van sociale media) te geven om ten minste één te sponsoren evenement te bepalen, binnen de kaders van respect voor natuur, milieu, dierwelzijn en leefomgeving;

• verdere invulling van dit initiatief eerst voor te leggen aan PS.

Voorzitter,

Houterig bewegen we ons door de begroting merken we op dat de omschakeling naar een ecologische gedreven begroting tijd vergt en GS zelf aangeeft nog bezig te zijn met de invulling van vele programma’s.

We zijn blij met de eerdere toezegging van de gedeputeerde Dierenwelzijn, dat hij gaat kijken naar de invulling van zijn portefeuille. Dat hij in gesprek gaat met diverse partijen en dat er geld beschikbaar is voor Dierenopvang. We constateren dat dit eenmalig geld is en geen structureel geld. Dat is wel nodig want dieren raken gewond in ons verkeer, raken in de problemen door landbouwgif en raken verstrikt in zwerfplastic. Ook na 2021. Maar dat zal vanzelf blijken bij de verdere uitwerking van zijn onderwerp Dierenwelzijn de komende maanden. De kaderbrief komt weer snel.

Om terug te komen op de belofte uit het begin. De impact van de economische begroting op mens en dier. Ik geef een opsomming:

- Jacht: 160.000 (!) dieren dood per jaar in Noord-Holland

- Niet halen van de 1,5 graden klimaat zorgt ervoor dat 20%-30% plant en diersoorten met uitsterven bedreigd worden.

- Door fijnstof leeft een Amsterdammer 13 maanden korter.

- En vanuit de vee-industrie gaan er miljoenen kippen (!) en 22.000 koeien (!) in Noord-Holland per jaar naar de slacht.

De econoom beschrijft dit in euro’s. De ecoloog beschrijft dit in welzijn van mens en dier. Noem het de leefbaarheid van Noord-Holland. Provinciaal gezien gericht op de indeling van de ruimte. En daarom de volgende motie, met als dictum:

verzoeken het college van GS:

• de term ruimtelijk-economisch beleid niet meer te gebruiken in haar beleidsdocumenten.

Zodat de leefbaarheid voor mens en dier de ruimte krijgt. Daar staat de Partij voor de Dieren bij stil, zeker vandaag, zeker bij de begroting.

Dank u wel.