Bijdrage Wadden­fonds Uitvoe­rings­kader 2021-2027

Het Waddengebied is een van de belangrijkste stukken natuur van Europa. Het is kwetsbaar werelderfgoed, dat al decennia wordt aangetast. Het Waddenfonds was in de kern bedoeld om daar verandering in te brengen. Maar de realiteit is – en SP ze het net ook al - dat het nog steeds slecht gaat met de natuur.

We gaan nu de laatste fase van het Waddenfonds in. Dit Uitvoeringskader loopt tot het einde, tot 2027, en geeft PS de mogelijkheid om nog bij te sturen. Het is een van de zeldzame momenten waar PS echt aan zet is. Laten we die verantwoordelijkheid ook nemen, want er komt geen tweede kans meer. Het daarom teleurstellend om te horen dat zelfs “groene” partijen in hun bijdrage die kans niet lijken te willen pakken.

Maar we hebben nog hoop.

Daarom dienen we 7 moties in, met de onderwerpen economie en ecologie en dierenwelzijn. Ze zijn ambtelijk allemaal als technisch uitvoerbaar beoordeeld. Meeste moties zijn in PS van Friesland o.a. gesteund door GL, SP en D66.

Allereerst 5 moties betreffende economie en ecologie. Hoewel de kern van het Waddenfonds gaat om bescherming van ecologie, is ooit een bestuurlijke afspraak gemaakt dat het Waddenfonds 50% moet investeren in ecologie en 50% in economie. Maar die 50/50-verdeling geeft ook ruimte om accenten te leggen.

We kunnen de natuur in de eindfase van het Waddenfonds een boost geven, zonder dat we afbreuk doen aan die 50/50 regeling. Dat kan door nu te kiezen om zoveel mogelijk te investeren in economische projecten (Hoofddoel C) die óók een versterking van ecologie opleveren (Hoofddoel A en/of B).

De investeringen in economie blijven dan behouden, maar de ecologie krijgt nog een laatste boost. Hiermee zeggen we niet dat het ene doel belangrijker is dan de ander, zoals GS wellicht zal betogen, maar dat we de kansen voor economie binnen ecologie moeten pakken. Versterking van de natuurwaarden is immers ook een economische factor ís: per jaar bezoeken 1,3 miljoen mensen de Wadden, juist om die unieke natuurwaarden, het landschap en de rust.

Daarom dienen wij, samen met SP en DENK, de motie “Win-Win voor ecologie en economie” in met het dictum:

verzoeken het Waddenfonds om:

• de programma’s en projecten van hoofddoel C (economie) zoveel mogelijk ook te laten bijdragen aan het realiseren van hoofddoel A en/of B (vergroten en versterken natuur- en landschapswaarden, en verminderen/wegnemen extern bedreigingen) van het Waddenfonds;

en gaan over tot de orde van de dag.”

Voorzitter, een aanbeveling uit de evaluatie van het Waddenfonds is om aan te geven wat het Waddenfonds op het einde van haar bestaan bereikt wil hebben. Hoewel daaraan is gewerkt, missen de doelen uit het concept Uitvoeringskader Waddenfonds een duidelijke, overkoepelende focus.

Het streven naar een herstel van het voedselweb, zoals wetenschappers eerder voor het Waddenfonds in beeld hebben gebracht, brengt die overkoepelende focus wel. Het helpt om sturing te geven aan goedkeuring van aangevraagde projecten. Versterking van het voedselweb en dus de natuurwaarden draagt immers ook bij aan economie.

Daarom de volgende motie, met het dictum:

“roept het Waddenfonds op:

• om in het definitieve Uitvoeringskader Waddenfonds een veerkrachtig voedselweb als streefbeeld op te nemen;

• en gaan over tot de orde van de dag.

Voorzitter, de visserij is volgens wetenschappelijk consensus een van de grootste externe bedreigingen voor het ecosysteem van de Waddenzee.[1] Het gaat niet goed met de natuur, en toch blijft het gebied een van de meest overbeviste ter wereld. Het Waddenfonds heeft gelukkig gebruik gemaakt van een tenderregeling om garnalenvissers op te kopen en vergunningen uit de markt te halen 10 miljoen euro ging naar het opkopen van vergunningen van garnalenvissers op de Waddenzee, waarmee slechts 6,5 procent van de visserijgebieden in het gebied gesloten worden voor de garnalenvisserij. Van dat geld lijken slechts 19 van de 89 garnalenvissers opgekocht te worden. De uitkoop gaat dus langzaam en de druk op het Waddengebied is enorm.

Daarom de volgende motie, samen met SP en DENK, met het dictum:

“roept het Waddenfonds op:

• - zich in te spannen bij het Rijk dat er toe wordt gewerkt naar het 100% opkopen van garnalenvissers in het Waddengebied en het innemen van (slapende) vergunningen uiterlijk in 2027;

en gaan over tot de orde van de dag.

Voorzitter, iedereen mag zijn hobby hebben. Maar de sportvisserij is van de grootste bronnen van vervuiling van water door lood. Er komen jaarlijks tienduizenden kilo’s lood (vrachtwagens vol) in het milieu, terwijl kleine hoeveelheden al gevaarlijk kunnen zijn. De sportvisserij heeft niet niet-bindende ambities afgesproken om het gebruik van lood pas in 2027 naar nul te brengen. En zelfs dat komt niet goed van de grond. Dit betekent dat minstens zolang het Waddenfonds loopt de vervuiling gewoon doorgaat. Hoewel in het voorliggend stuk niets directs wordt gezegd over de sportvisserij, is erin het verleden wel geïnvesteerd in projecten die de sportvisserij bevorderen. Dat zou niet de rol van het Waddenfonds moeten zijn.

Daarom de volgende motie, met het dictum:

“roepen het Waddenfonds op:

• - In ieder geval tot 2027 niet te investeren in projecten die (deels) bedoeld zijn voor de sportvisserij;

en gaan over tot de orde van de dag.”

Voorzitter, dan om de reeks moties over economie en ecologie af te ronden. Voor het reces hebben we een motie aangenomen die zich o.a. verzet tegen gaswinning in het Waddengebied. Nu is het Rijk toch van plan gaswinning onder de Waddenzee toe te staan. Specifiek tussen Ternaard en Ameland. Het is ons ook niet duidelijk wat GS nu precies in dat kader doet.

Daarom de volgende motie, die we met SP en CU indienen, met het dictum:

“roepen GS op:

het liefst gezamenlijk, met de drie Waddenprovincies, het Rijk dringend te verzoeken de vergunning voor gaswinning Ternaard-Ameland níet te verlenen;

en aan Provinciale Staten zo snel mogelijk te rapporten op welke wijze dat is gedaan;

en gaan over tot de orde van de dag.”

Voorzitter, dan twee moties over dierenwelzijn. Projecten van Waddenfonds raken vaak aan het leven van dieren. We vragen niet dat dierenwelzijn als expliciet thema wordt opgenomen, zoals GS wellicht zal stellen. We vragen slechts om dierenwelzijn explicieter te laten meewegen in beoordeling van projecten. Dat is een kwestie van beschaving en past bij de ambities van onze provincie en de roep vanuit de maatschappij.

Daarom twee moties.

De eerste dienen we samen in met GL en JA21, en het dictum luidt:

“PS spreken uit:

• ook in het kader van het Waddenfonds dierenwelzijn belangrijk te vinden;

en roepen het Waddenfonds op:

• om bij de selectie van de te ondersteunen activiteiten/projecten expliciet dierenwelzijn mee te laten wegen;
  

en gaan over tot de orde van de dag.”

Ten slotte de laatste motie, die beoogt te voorkomen dat het Waddenfonds investeert in viskwekerijen die aantoonbaar niet alleen milieu aantasten, maar ook dierenwelzijn. Het dictum luidt:

“verzoeken het Waddenfonds om:

• om niet te investeren in viskwekerijen;

en gaan over tot de orde van de dag.”

Voorzitter, we hopen dat collega’s van andere partijen ons helpen om een laatste boost voor ons mooie Waddengebied te geven.

Dank u wel.

[1] https://eenvandaag.avrotros.nl...