Bijdrage Regionaal Water­pro­gramma 2022-2027

Voorzitter,

“What you do speaks so loudly that I cannot hear what you say.” Simpel gezegd: onze daden tellen zwaarder dan onze woorden.

Mensen verliezen vertrouwen in de overheid omdat ze daden missen. Dat zien we in de crises rond gezondheid, klimaat en natuur. Tot nu toe is er vooral geld besteed aan doorschuiven van problemen, terwijl commerciële belangen de boventoon voerden. Het gevolg is dat we steeds tegen een muur aanlopen.

Voor ons ligt het Regionaal Waterprogramma. Een ontzettend belangrijk programma waarmee we aan de Europese verplichtingen ter bescherming van ons water, de zogenaamde KRW-doelen, zouden moeten voldoen.

Daar komen veel kenmerken van de andere crises bij elkaar. De inzet is vooral gericht op vrijblijvendheid en na 20 jaar halen we de minimale doelen niet. We presteren slecht in Europa.

Die KRW-doelen hadden we in 2015 moeten halen. We hebben, als Europees uitstelkampioen, twee keer uitstel gehad. Nu krijgen we uiterlijk tot 2027. Nog vijf jaar te gaan.

Water dreigt nóg een crisis in de verzameling te worden.

We missen reflectie en urgentie.

Die urgentie werd bevestigd tijdens het Inspiratiesymposium (georganiseerd samen met D66 en GroenLinks) door wetenschappers, mensen uit het veld en innovatieve boeren. We vragen GS om de urgentie duidelijker te communiceren, ook richting het Rijk.

Voorzitter,

we kunnen als provincie veel meer doen. We doen vijf concrete voorstellen.

1. Eerst over de gereedschapskist die we hebben.

De Provincie heeft een voorbeeldfunctie en een sleutelrol bij onder andere gebiedsgerichte programma’s met betrekking tot natuur en landbouw. Met de Omgevingswet krijgen we nog meer mogelijkheden.
Dat moeten we snel verkennen en meteen aan de slag gaan. GroenLinks dient namens ons daarover een motie in.

In aanvulling daarop dienen wij een motie in om bij projecten scherper rekening te houden met KRW-doelen. Om stikstofachtige procedures te voorkomen.

Daarom de volgende motie, samen met SP:

verzoeken GS om:

• in de verdere uitwerking van het Regionaal Waterprogramma 2022-2027 en breder beleid extra scherp te kijken naar projecten die de KRW-doelen kunnen schaden;

• daar ook de waterschappen en gemeenten extra op te wijzen;
  

en gaan over tot de orde van dag.

2. Voorzitter het tweede voorstel: Voedselbossen als kansen voor water en samenleving:

Landbouw is niet alleen een groot probleem voor water, maar ook een oplossing. Zo’n oplossing zijn voedselbossen. Ze dragen bij aan aanpak van waterproblemen, de stikstofcrisis, vangen CO2 op, bieden boeren toekomstalternatieven, etc. Het is win win-win voor iedereen.

Wij dienen daarom de volgende motie in die vooral het doel heeft om sneller en gericht de mogelijkheden te verkennen.

verzoeken GS om;

• een externe partij met de nodige praktijkervaring (zoals Stichting Voedselbosbouw en ARBRES) uit te nodigen om, eventueel in samenwerking met fris kijkende beleidsmedewerkers van gemeenten en waterschappen, een globaal ‘zoekgebied’ in Noord-Holland voor minstens één omvangrijk mogelijk voedselbosbouwproject te selecteren;
• daarbij met relevante spelers (zoals boeren) in gesprek te gaan over het scheppen van goede randvoorwaarden voor zo’n omvangrijk voedselbosbouwproject, gericht op realisatie van meerdere beleidsdoelen op gebied van natuur, stikstof en water onder een gelijktijdige borging van het verdienvermogen van de betrokken gebiedsspelers;
• te onderzoeken of de provincie kan aansluiten bij de Green Deal Voedselbossen, in navolging van o.a. provincie Noord-Brabant, Limburg , Groningen en Flevoland;
• over deze verkenning rond de zomer aan PS te rapporteren;

en gaat over tot de orde van de dag.

3. Nummer 3 is geen motie maar een verzoek aan GS

Naast de kwaliteit van drinkwaterbronnen, staat ook de kwantiteit onder druk.
Voldoen aan oneindige groei van de watervraag gaat niet, dus keuzes zijn nodig. Dit vraagt bewustwording over ons watervoetafdruk. Bijv. dat slechts 1 % van waterverbruik gaat over wat thuis uit de kraan komt. We verbruiken indirect veel in ander landen. Wat daar enorme ecologische en sociale problemen met zich meebrengt. ‘

We vragen GS om de handschoen van wetenschappers van Universiteit Twente en Water Footprint Network, op te pakken en met ze in gesprek te gaan. Zij zijn wereldleiders van kennis over ons watervoetafdruk.

4. Ons vierde voorstel gaat over belangenafweging.

Het kan niet zo zijn dat bepaalde belangen zwaarder wegen in beleid, alleen omdat daar meer geld is voor lobby. Onderzoek laat zien dat belangen van natuur en milieu daarom vaker het onderspit delven. Volksvertegenwoordigers en GS zijn er om daarop te corrigeren. Ons verzoek aan GS: heb hier alsjeblieft oog voor.

Voor nu corrigeren we op dit punt met slechts één amendement.

besluiten de bovengenoemde voordracht als volgt te wijzigen:

de tekst onder besluitpunt 2:
”het Regionaal Waterprogramma Noord-Holland 2022-2027 vast te stellen;”

te wijzigen in:

“het Regionaal Waterprogramma Noord-Holland 2022-2027 vast te stellen, met inachtneming van de volgende wijzigingen:

1. 1. Op p.3 van het programma, de zin “We zwemmen, varen en vissen erin, en goed water is onmisbaar voor de natuur in Noord-Holland”, te vervangen door “We recreëren erin, en goed water is onmisbaar voor de natuur in Noord-Holland.”

5. Voorzitter, dan het laatste maar niet het minstens punt over vislood.

Lood is een kankerverwekkende, zeer gevaarlijke stof (ZZS). De hoeveelheden richting nul.

Toch komen jaarlijks tonnen, vrachtwagens vol. vislood in ons water terecht. Meer lood dan Tata Steel, om maar te illustreren dat het niet om peanuts gaat. Er zijn voldoende alternatieven en de hengelsector heeft decennia gehad om het tij te keren.

Tegen de afspraken van Green Deal in, is de hoeveelheid vislood zelfs gestegen.

Om daden uit te stellen wordt nu gezegd: wacht op EU verbod. Maar anders dat de sector suggereert, duurt dat zeker nog tot 2028. En zelfs dat is onzeker.

Het is nu tijd om een streep te trekken. Provincie kan allerlei voorwaarden bij het verhuren van haar eigen visrechten opnemen, en het verbod op vislood zou er 1 van worden. Meerdere andere overheden willen dit verbod opnemen. Een meerderheid van 7 partijen in gemeente Zaanstad pleit daar deze week per motie voor (Partij voor de Dieren, PVDA, CDA, de voormalige SP-fractie De Socialisten, D66, GL en het lokale ROSA).

Daarom de volgende Motie Bescherming gezondheid, water en natuur tegen vislood, samen met SP, DENK , JA21 en 50PLUS/PVDO:

roepen GS op:

• bij het verhuren van visrechten zo snel mogelijk als aanvullende voorwaarde een verbod op het vissen met lood op te nemen;
  

en gaan over tot de orde van de dag.

Beste collega’s,

Ik begon dit betoog met het belang van daden.

Als we als PS niet eens vislood als volstrekt onnodige bron van ZZS bereid zijn te verbieden, hoe geloofwaardig zijn we dan in onze ambities om burgers en milieu te beschermen tegen uitstoot van ZZS door grote bedrijven, waar veel grotere belangen mee gemoeid zijn?

Dit zou een inkoppertje moeten zijn. Laten we burgers nu daden zien.