Bijdrage Voed­sel­visie Noord-Holland 2020 - 2030

Voorzitter,

Allereerst willen we onze dank uitspreken aan alle insprekers en vooral de jongeren. Nog nooit heeft de stem van de jongeren zo sterk en luid in het hart van deze provincie geklonken.

Hun oproep en die van meerdere andere insprekers is duidelijk en wij roepen GS en straks PS op om hier gehoor aan te geven. Het is nu of nooit. En ook voor partijen als GroenLinks, D66 en PvdA is het echt tijd om daad bij woord te voegen en ons voorstel te steunen om afbouw van de intensieve veehouderij en aantal dieren als een van de doelen op te nemen in de Voedselvisie.

Begin 2020 hadden we in het provinciehuis Oxford Universiteit te gast die een hele duidelijke boodschap had: landbouw is de sleutel voor aanpak van biodiversiteit, stikstof, klimaat, landschap, waterkwaliteit, gezondheid en dierenwelzijn. Door meer te sturen richting plantaardig en minder dierlijke eiwitten, kunnen we in één keer veel van die problemen aanpakken.

Dit is dus misschien wel het belangrijkste stuk van onze generatie.

Hoewel de visie de cruciale plantaardige en natuurinclusieve transitie en dierenwelzijn benoemt, is het nog te versplinterd, bevat het te weinig kaders en is het te weinig doelgericht.

Er mist een samenhang met andere zaken (zoals bodemdaling, klimaataanpak, stikstofaanpak) en duidelijkere doelen. Voedselvisie en Masterplan Biodiversiteit verwijzen naar elkaar, maar er worden geen heldere doelen gesteld en duidelijke kaders om knelpunten echt in samenhang aan te pakken zijn er niet. Terwijl een eerder aangenomen motie ook hierom vraagt. Terwijl het Klimaatprogramma naar Voedselvisie verwijst, verwijst Voedselvisie weer naar Beleidskader Economie. En zo blijven we bezig.

Gebrek aan integrale visie zien we ook terug als het gaat om visserij in de Voedselvisie. Voedselvisie stelt het zelf: NL is een van de grootste visproducenten van Europa. En toch doet deze Voedselvisie niets met visserij of welzijn van vissen. Het gaat alleen om inzet van visserij om sluiten van kringlopen, waarbij ook wordt geweigerd om de wenselijkheid hiervan op langere termijn voor milieu en dieren te onderzoeken. Dat is onacceptabel en we vragen GS desnoods met een motie dit aan te passen.

Voorzitter,

Landbouw natuurinclusief en circulair maken in 2030 is al een doel uit de Omgevingsvisie van aantal jaar terug en we zijn nog nauwelijks opgeschoten. De manier waarop nu veel gebiedsprocessen lopen zijn we in nog geen 100 jaar klaar, laat staan dat we op tijd zijn om klimaat en ecologische rampen te voorkomen. De trieste cijfers van biologische landbouw in Noord-Holland spreken boekdelen. Slechts 4,5% van het landbouwareaal is biologisch. Dat groeit nauwelijks

Het gaat hier om zeer serieuze zaken en daar hoort een serieuze visie en aanpak bij. We hebben dus een serieus team nodig om dit te begeleiden.

Wij gaan daarom een motie indienen om met een Transitie Team te komen, dat de regie, samenhang en focus houdt om het meeste te halen uit de provinciale inzet voor een voedsel en landbouwtransitie. Een team dat de gebiedsgerichte processen aanjaagt, duidelijke kaders meegeeft (zoals verhoging van waterpeil) en de tempo erin houdt. Maar ook team dat o.a. boeren en ondernemers gaat verbinden en helpen in de transitie.

Dit alles kan in samenwerking met kennisinstituten zoals Louis Bolk en bestaande maatschappelijke initiatieven zoals ProVeg, Green Protein Alliance en Livekindly Collective, waar veel kennis zit.

We zien dat het instellen van zo’n doelgericht team bij bijvoorbeeld het realiseren van NNN, ook heeft geholpen om voortvarend aan de slag te gaan.

Om ook de zorgen van CDA tegemoet te komen: bespreek samen met andere provincies eventueel de mogelijkheid voor een transitiefonds, waar boeren gebruik van kunnen maken. Al het geld dat je daarin zet zorgt voor flinke transitiestappen richting plantaardig en natuurinclusief, en je vermijdt zo de miljarden aan de jaarlijkse maatschappelijke kosten van de huidige landbouw.


Wij missen ook een goede ruimtelijke uitwerking in de Voedselvisie.

60% van onze provincie wordt bezet door landbouw. 60% daarvan dient vooral als voedsel voor dieren uit veehouderij. Dat is dus meer dan 75.000 hectare grond dat wordt gebruikt puur om inefficiënt eerst dieren te voeden en dan ons. 75.000 hectare. Vergelijkt u dat eens met het wisselgeld van 6.500 hectare die provincie met pijn en moeite voor natuur probeert te realiseren.

Landbouw raakt ook aan leefruimte en belangen van wilde dieren. Op dit moment is het ruimtelijk perspectief alleen gericht op creëren van voldoende ruimte voor voedselproductie. Voor als het gaat om het nadenken hoe onze keuzes te maken hebben met leefruimte en welzijn van wilde dieren wordt verwezen naar Masterplan Biodiversiteit, maar daar komt dit niet echt terug. Bovendien gaat leefruimte aan dieren gunnen niet alleen over biodiversiteit.

Ons voorstel is dus: verwerk het rekening houden met leefruimte van wilde dieren beter in dit perspectief en betrek daar o.a. dierenwelzijnsorganisaties bij.

Ten slotte hadden de natuurorganisaties het er al over: maak doelen concreter.

Natuurlijk heeft de provincie niet zelf alles in hand, maar we kunnen wel doelen formuleren en alles op alles zetten om ze te bereiken. We willen in de Voedselvisie in ieder geval explicieter de volgende vijf doelen benoemd:

1. Er wordt nu niets gezegd over de intensieve veehouderij en dat het aantal dieren omlaag moet. Nu groeit het aantal koeien en kippen nog. De intensieve veehouderij is een doodlopende, weg. Hoe langer we erop doorgaan, hoe meer het ons kost. Maak in de Voedselvisie duidelijk dat je aantal dieren wilt verminderen en intensieve veehouderij wilt afbouwen, bijv. in 2025, en help boeren daarbij.

2. Nederland heeft de hoogste emissie van broeikasgassen (methaan en stikstofdioxide) per ha landbouwgrond, meer dan 4 keer het gemiddelde van de EU 27 landen.

Ons voorstel: maak expliciet verbinding met doelen om bijv. stikstofreductie te realiseren, minstens volgens de adviezen van Remkes.

3. Stel ook duidelijkere doelen voor verduurzaming sierrteelt en glastuinbouw en over gebruik van landbouwgif. Stel doelen voor wanneer je landbouwgif wilt uitfaseren.

4. Stel tussendoelen voor natuurinclusieve landbouw en kringlooplandbouw

5. Stel een doel over hoeveel hectare eiwitteelten ongeveer voor menselijke consumptie je wilt realiseren. Want de huidige 60% van ons landbouwgrond dat wordt ingezet voor veevoer, is pure voedselverspilling.

Dank u wel.