Actu­a­liteit Tata Steel: Provin­ciale enquête

Staalfabrikant Tata Steel…

Eerst even voor de mensen thuis die het nog niet weten:

Tata Steel is de grootste vervuiler van Nederland. Pal naast een natuurgebied en een dichtbevolkt gebied. Mensen in de regio hebben meer last van hun hart en luchtwegen, en hebben tot vijftig procent meer kans op kanker. Ze worden volgens RIVM structureel blootgesteld aan te hoge concentraties kankerverwekkende stoffen. In 2020 bleek dat het toezicht op het bedrijf rammelt.

Omwonenden moeten wekelijks dikke lagen zwarte Tata-stof van hun vensterbank en nachtkastjes vegen. Volgens het RIVM krijgen mensen onveilige hoeveelheden lood en kankerverwekkende stoffen binnen via dat neergedaald stof. De jaarlijkse blootstelling aan lood bleek minstens het dubbele dan verantwoord wat onder andere kan leiden tot neurologische schade bij kinderen.

De situatie is zo ernstig dat mensen vaak hun ramen niet open kunnen doen en ouders hun kinderen niet zomaar buiten laten spelen.

Voorzitter,

omwonenden hebben hierover jarenlang aan de bel getrokken bij de provincie, die er vervolgens niets mee heeft gedaan. Hoewel ze nu met een inhaalslag in handhaving bezig is, durft de provincie niet te doen wat echt nodig is: de vergunning van het meest kankerverwekkende onderdeel, de KGF2, intrekken.

Deze Kooksgasfabriek lekt al decennia aan alle kanten gevaarlijke stoffen. Ze overtreedt Europese regels als het gaat om schadelijke rauwe kooks. Het heeft meer dan 2 jaar strijd van omwonenden gekost voordat de provincie hierop ging handhaven. Inmiddels zijn er meerdere last onder dwangsommen opgelegd, maar Tata blijft de regels schenden.

In november is voor het eerst door de provincie gemeten bij de Kooksgasfabriek en geconstateerd dat, anders dan wat Tata zelf zei, de fabriek grenswaarden voor kankerverwekkende stoffen overschrijdt. Wat deed de toezichthouder? Een waarschuwingsbrief sturen. Tata moest binnen 4 weken weer voldoen aan de norm. Na 2 maanden is dat niet gelukt en weten wij nog steeds niet hoe de provincie gaat handhaven.

Onze vraag aan GS: gaat u de vergunning nu intrekken?

Voorzitter,

afgelopen week kwamen echter wéér schandalen aan het licht bij het bedrijf. EenVandaag meldde dat de Kooksgasfabriek vanaf de bouw al fout in elkaar zat, lekte en rookte. Volgens staalexpert Peter Zonneveld had de fabriek al rond de eeuwwisseling gesloten moeten worden. Volgens oud-werknemers van de provincie en Tata Steel wist de provincie dat er een constructiefout zat in de Kooksgasfabriek, maar liet het toe.

We hebben zes vragen voor GS:

1. Klopt dit? Heeft iemand binnen de provincie geweten dat de KGF2 een constructiefout heeft?

2. Is de provincie met de experts ook van mening dat de vijftig jaar oude KGF al zeker 20 jaar over datum is en al rond de eeuwwisseling gesloten had moeten worden?

3. Hoe kan het dat deze fabriek nog altijd in bedrijf is?

4. Klopt het dat er al in 2012 binnen de provincie over sluiting van de Kooksfabriek 2 is gesproken? Waarom is destijds besloten de fabriek open te houden en welke rol heeft de provincie daarbij gespeeld?

5. Hoe kunt u achter het huidige toekomstplan van Tata Steel staan, terwijl deze giftige stoffen lekkende installatie dan vooralsnog tot 2030 in bedrijf blijft?

En de laatste:

6. Hoe lang vindt u het nog acceptabel om mensen in de gifdampen van de Kooksgasfabriek te laten leven?

Wij het liefst geen seconde langer. Daarom de volgende motie met het dictum:

verzoeken het college van Gedeputeerde Staten:

• om extra (externe) experts in te schakelen, om ervoor te zorgen dat de vergunning van de verouderde en vervuilende Kooksgasfabriek 2 dit jaar nog wordt ingetrokken;

Dan nog een laatste voorstel, voorzitter:

het is hoe dan ook klip en klaar dat we grondig moeten onderzoeken welke rol de provincie in al die jaren precies heeft gespeeld in dit dossier. Het Tata-schandaal is groot en de enige manier om alles boven tafel te krijgen, is om een start te maken met een provinciale onderzoeks-enquête. Een soort parlementaire enquête, waarmee we de onderste steen boven kunnen krijgen. Het inzetten van dat instrument geeft de Provinciewet aan de Provinciale Staten via artikel 151 lid a t/m f. Dit is eerder in ander provincie toegepast.

Daarom de volgende motie:

PS spreken uit:

• zich op korte termijn met ambtelijke ondersteuning te gaan oriënteren op het toepassen van het recht van onderzoek volgens de Provinciewet, artikelen 151a-f, met het doel om alle feiten op tafel te krijgen als het gaat om de rol van de provincie in het dossier Tata Steel;

Voorzitter,

we hebben het hier al jaren over. We moeten verder kunnen komen dan roepen dat ze gezondheid belangrijk vinden en dat de KGF2 ‘zo snel mogelijk’ dicht moet.

Als de politiek nog het vertrouwen van burgers wil terugwinnen, moet het daad bij woord voegen. Steun daarom onze voorstellen.