Vragen over ontheffing Wnb voor het doden van konijnen op vakan­tiepark Texel Inleiding

Indiendatum: 6 jun. 2023

Inleiding

Op 5 april 2023 verleende Gedeputeerde Staten een ontheffing voor het vangen en doden van konijnen op vakantiepark Landal Sluftervallei in De Cocksdorp, gemeente Texel, met behulp van fret en buidel (net), geweer en hond. De dieren mogen ook worden gevangen met vangkooien, waarna de jager de konijnen mag doden door de nek te breken (‘cervicale dislocatie’). De ontheffing is afgegeven voor een periode van vijf jaar en is een voortzetting van een eerdere, zelfde ontheffing. Het vakantiepark grenst aan het Natura 2000-gebied 'Duinen en Lage Land Texel'. De ontheffing is verleend omdat er sprake zou zijn van schade en overlast, in de vorm van onder meer graven door konijnen/verzakkingen, geurtjes, kale plekken in het gras waardoor zand ging verstuiven en op gazonnetjes terechtkwam en kans op vraatschade aan bekabeling onder chalets.[1]

In het Natura 2000-Beheerplan Texel[2] wordt de afname van het konijn in het gebied genoemd als een belangrijk knelpunt voor natuurherstel van het gebied: de afname van het aantal konijnen is mede een oorzaak voor de versnelde successie in het gebied en is de soortenrijkdom van de duingraslanden in de grijze duinen achteruit gegaan. Verder staat in het Besluit houders van dieren[3] dat konijnen niet mogen worden gedood door het breken van de nek.

Een groot verschil ten opzichte van de vorige ontheffing uit 2020 is dat de minister voor Natuur en Stikstof in 2022 de jacht op het konijn op de hobbyjacht-lijst[4] ‘niet geopend’ heeft voor het seizoen 2022-2023. Dit verbod zal worden verlengd totdat de populatie naar oordeel van de minister voldoende is hersteld. Uit de brief van de minister aan de Tweede Kamer[5]: “De opname van de haas en het konijn op de Rode Lijst Zoogdieren[6] was een eerste indicatie dat het nodig is om op deze soorten te letten. Uit de rapporten van Sovon en WENR (Wageningen Environmental Research) blijkt dat er inderdaad reden is tot zorg.” WENR concludeert dat het konijn conform de criteria van de Habitatrichtlijn in een zeer ongunstige staat van instandhouding verkeert.[7]

In art. 3.8 van de Wet natuurbescherming is verankerd dat een ontheffing uitsluitend wordt verleend indien er geen andere bevredigende oplossing bestaat. Voor het beoordelen of er andere oplossingen dan doden bestaan heeft BIJ12 per diersoort preventieve maatregelen opgesteld om schade te voorkomen.[8] BIJ12 is een onderdeel van IPO en ondersteunt provincies bij het uitvoeren van haar wettelijke taken. In de module haasachtigen[9], waar konijnen onder vallen, is onder meer te lezen: “Rasters van gaas zijn een zeer effectieve manier om niet-vliegende diersoorten te weren van landbouwpercelen.” In de ontheffing is te lezen: “Tijdens de meest recente inspectieronde is geconstateerd dat er een konijnwerend raster is aangelegd aan de duinzijde en dat dit ook volledig intact was. Er zaten geen gaten in en het was ook nergens ondergraven. Daarnaast waren de toegangsplekken voorzien van een veerooster. Dit raster samen met de veeroosters sluiten vrijwel het gehele park af en voorkomen daarmee inloop van nieuwe konijnen uit de omgeving.” en “Bij een van de roosters was vegetatie gaan groeien wat een risico vormt voor inloop van konijnen.”

Veiligheid
In de ontheffing is te lezen dat het terrein met vakantiehuisjes het hele jaar intensief wordt gebruikt en om die reden niet als een ‘jachtveld’ kan worden gerekend. GS heeft echter beoordeeld dat op het vakantiepark veilig met een luchtdrukgeweer kan worden geschoten.

Vragen

1. Er zou “een erg grote populatie” konijnen aanwezig zijn geweest voor het verlenen van de ontheffing in 2020. Daarna, zo stelt de uitvoerder, is weinig geschoten, waaruit blijkt dat het grootste deel van de populatie is teruggebracht door myxomatose. Nu is de populatie op een “acceptabel niveau” gebracht.
   a. Hoeveel konijnen zijn er afgeschoten onder de vorige ontheffing uit 2020 die tot 1 februari 2023 geldig was?
   b. Wat is de grootte van de huidige populatie naar schatting van een ecologisch expert? Hoe wordt geteld en gemonitord?
   c. Wat is volgens GS een “acceptabel niveau” van de populatie binnen het terrein van het vakantiepark en op basis waarvan stelt GS dit?d. d. Hoeveel konijnen mogen onder deze heffing gedurende 5 jaar worden gedood om de populatie op een “acceptabel niveau” te houden? Hoe is dit ecologisch verantwoord?
2. Hoe komt GS tot het besluit in de ontheffing dat de konijnen mogen worden gedood door het breken van de nek, terwijl dit bij wet in het Besluit houders van dieren is verboden?

Rode lijst

3. GS oordeelt in de ontheffing over het konijn als Rode Lijst soort: “Hoewel het konijn nu dus op de Rode Lijst staat en de jacht in het vorige jachtseizoen niet was geopend, wordt de soort nog niet direct in zijn voortbestaan bedreigd.”

Hoe verhoudt dit oordeel van GS zich tot de verontrustende conclusie van Wageningen Environmental Research(WENR) in opdracht van de minister dat het konijn zich in een zeer slechte staat van instandhouding verkeert?

Niet dodelijke maatregelen en natuurherstel

4. Op dit moment is er geen sprake van grootschalige schade en is de populatie op een “acceptabel niveau”. Er is een raster om het terrein geplaatst als preventieve maatregel.

a. Welke andere maatregelen dan doden en vangen, het strooien van korrels en een raster om het vakantieterrein worden getroffen en zijn overwogen in samenwerking met een onafhankelijk ecologisch expert en dierenwelzijnsorganisaties en konijnenexperts om de mogelijkheid tot grootschalige schade te beperken door de aanwezige populatie?
b. Waarom worden andere maatregelen dan vangen en doden niet toegepast alvorens een ontheffing te verlenen voor het doden van een dier dat op de Rode lijst staat?

5. Is het konijnenwerend raster alleen aan de duinzijde van het park aangebracht of aan alle zijden van het park? Hoe bent u tot het oordeel gekomen dat ‘er geen bevredigende andere oplossing dan doden’ is?

6. Waarom is een omrastering van het park rondom, gecombineerd met vangen en verjagen van konijnen die tóch het park op hebben kunnen komen (bijv. door begroeiing van de veeroosters door ontbreken van onderhoud aan de roosters), zie BIJ12, niet afdoende om vermeende schade te voorkomen?

7. Kunt u één reden geven waarom een in een vangkooi gevangen konijn de nek moet worden omgedraaid in plaats van 50 of 100 meter verder in het Natura 2000-gebied de duinen te worden uitgezet waar een groot tekort is aan konijnen?

8. Kunt u beargumenteren waarom konijnen niet kunnen worden verjaagd naar buiten het vakantiepark, wanneer er zich toch nog konijnen binnen de omrastering bevinden?

9. Waarom verkiest u het doden van konijnen boven alternatieven zoals een goed werkende omrastering van het terrein, van de paden en van de huisjes, het dichten van holen of het accepteren van ‘schade’?

10. Kunt u beschrijven hoe de belangen van konijnen (hun leven) en hun intrinsieke waarde (wettelijk geborgd) gewogen tegenover de vermeende schade op het vakantiepark? Hoe wordt de afweging gemaakt om weer kleine economische waarden boven het leven en intrinsieke waarde van dieren te stellen?

11. Het beleid van provincie (ondersteund door PS) zou moeten zijn dat zoveel mogelijk wordt vermeden dat dieren worden gedood en dat er elke keer een uiterste inspanning wordt gepleegd om te voorkomen dat dieren worden gedood. Kunt u beschrijven welke acties zijn ondernomen om tot die alternatieve oplossingen te komen?

Veiligheid

12. Hoe denkt u dat er op een intensief gebruikt vakantiepark veilig met een geweer kan worden geschoten?

Tot slot

13. GS heeft aan PS toegezegd dat bij alle besluiten die de belangen en levens van dieren raken, contact wordt gezocht met dierenbeschermingsorganisaties voor overleg. Bij een eerdere ontheffing voor het doden van kauwtjes door gemeente Hilversum, is het doden van kauwtjes voorkomen doordat de gemeente uiteindelijk in gesprek is gegaan met ecologen en dierenwelzijnsorganisaties en er samen alternatieve oplossingen zijn gevonden.

Bent u bereid alsnog met dierenwelzijnsorganisaties om tafel te gaan om niet-dodelijke oplossingen te bespreken?

14. Bent u bereid de ontheffing op grond van al het bovenstaande in te trekken? Zo niet, waarom niet? Zo ja, op welke termijn?

[1] Provinciaal blad 2023, 4058 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)

[2] 2. Duinen en Lage Land Texel - BIJ12

[3] https://wetten.overheid.nl/BWBR0035217/2022-12-22 Hoofdstuk 1, paragraaf 3 en https://www.nvwa.nl/onderwerpe...

[4] Art. 3.20, lid van de Wet natuurbescherming, wetten.nl - Regeling - Wet natuurbescherming - BWBR0037552 (overheid.nl)

[5] Minister Van der Wal: definitief geen jacht op konijn en beperkingen jacht op haas in seizoen 2022/2023 | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl

[6] Staatscourant 2020, 56788 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)

[7] Staat van instandhouding haas en konijn | Rapport | Rijksoverheid.nl, blz. 8

[8] Faunaschade voorkomen. Bekijk de mogelijke maatregelen in de Preventiekit (bij12.nl)

[9] Schade door de haas/konijn voorkomen of beperken - Faunaschade PreventieKit (bij12.nl)