Vragen over de toepassing van staal­slakken in de provincie

Indiendatum: 27 sep. 2024
Antwoorddatum: 26 nov. 2024

De toepassing van staalslakken in de provincie NoordHolland - iBabs Publieksportaal

Inleiding

In het hele land is op dit moment onrust over de toepassing van staalslakken, zoals in Gelderland (Eerbeek, Spijk), Zeeland (Ooster- en Westerschelde), Limburg (A2), Zuid-Holland (Valkenburg, Den Haag) en Noord-Holland (Beverwijk)^1abcdefgh). Vanwege de actualiteit rondom de Aagtenbelt, maar ook in het kader van de vergunningverlening aan Tata Steel om een kunstduin van staalslakken aan te leggen²⁾ en met het oog op de verwijdering van 800.000 ton staalslakken bij de Staalhaven aan de Mergelkade³⁾, zien de Partij voor de Dieren en SP aanleiding om de onderstaande vragen te stellen.

Bij onze vragen verwijzen we naar een artikel dat op persoonlijke titel is opgesteld door senior rechter mr. S.W. Kuip van de rechtbank Gelderland met de titel: “LD-staalslakken zijn onder Europese richtlijn en Nederlandse wet een afvalstof gebleven en nimmer een bijproduct of bouwstof geworden”⁴⁾. Hij onderbouwt daarin dat staalslakken ten onrechte als bouwstof staan aangemerkt in het rechtsoordeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (welke in feite een niet bindend advies is, zoals ook op de website van het ministerie wordt vermeld⁵⁾). Op basis van uitspraken van het Europese Hof van Justitie en milieuregelgeving komt de genoemde rechter tot de conclusie dat staalslak een afvalstof is. Middels het persbericht van 8 september 2024⁶⁾, dat in de commissie Leefomgeving werd gedeeld door de fractieleden van SP via de vergaderstukken van 16 september 2024 heeft GS hiervan kennis kunnen nemen.

Vragen

Rechtsoordeel staalslak bijproduct

Vraag 1:
Erkent GS dat een ‘rechtsoordeel’ van het ministerie geen gerechtelijke uitspraak is, maar een advies van het Rijk? Of, zoals in het artikel van mr. Kuip beschreven staat: “De Raad van State heeft hierover bij herhaling beslist dat het door een bestuursorgaan opschrijven van zijn visie op de gevolgen van rechtsregels voor een bepaalde situatie op zichzelf geen rechtsgevolg in het leven roept en dus geen rechtshandeling inhoudt. Daarom is zo’n ‘bestuursoordeel’ in de regel geen besluit in de zin van artikel 1:3 van de Algemene wet bestuursrecht.” Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bevestigt dit in feite op de eigen website over rechtsoordelen: “Deze rechtsoordelen zijn niet bindend en geschreven op basis van wet- en regelgeving en wetenschappelijke kennis van dat moment.”⁵⁾

Antwoord 1:
Ja. Een rechtsoordeel is geen rechterlijke uitspraak en ook geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het is ook geen “advies van het Rijk”. Een rechtsoordeel is alleen een standpuntbepaling van een bevoegd gezag inzake de specifieke toepassing van wet- en regelgeving in een concreet geval.

Vraag 2:
Klopt de uitspraak die te lezen is op de website van Tata Steel: “Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied hebben in juni 2014 formeel vastgesteld dat staalslak de status van bijproduct heeft, dat als bouwstof kan worden toegepast.”⁷⁾ In welk document of waar op de website van de provincie is dit terug te vinden? En wat was de motivering van GS om tot deze vaststelling te komen?

Antwoord 2:
Met de formulering en het gebruik van de woorden “formeel vastgesteld” wordt de indruk gewekt dat sprake is van een besluit. Dat is niet het geval; er is sprake van een rechtsoordeel (zie ook het antwoord op vraag 1).

Daarnaast wordt de indruk gewekt dat dit rechtsoordeel inhoudt dat staalslak in het algemeen en altijd ‘de status van bijproduct heeft, dat als bouwstof kan worden toegepast’. Dat is niet het geval. Het is aan het lokale bevoegd gezag om dit per specifiek geval te beoordelen.

Het rechtsoordeel van GS van Noord-Holland uit juni 2014 betreft de staalslakken afkomstig van Tata Steel, bewerkt door Pelt & Hooykaas. In het oordeel voldoen specifiek deze staalslakken aan de kwaliteitseisen van het Besluit bodemkwaliteit (BBK) als “bouwstof”, met het BRL 9345-
certificaat als milieuverklaring. Daarnaast wordt er voldaan aan artikel 1.1, vierde lid van de Wet milieubeheer. Het heeft daarom de status bijproduct, geen afvalstof.

Het rechtsoordeel uit juni 2014 vindt u bijgevoegd als kopie.
Dit oordeel volgt de richtlijnen van het Rijk (BRL) waarin wordt bepaald bij welke specificaties van het materiaal deze een specifiek gebruik mogen hebben. Het Rijk, ministerie van I&W, stelt deze richtlijnen op en de Inspectie Leefomgeving en Transport, IL&T, houdt hier toezicht op.

Vraag 3:
Wat is volgens de juristen van de provincie c.q. de omgevingsdienst NZKG de juridische status van de formele vaststelling van GS en de OD NZKG over de status van staalslak (uit vraag 2 hierboven) en wat kunnen de consequenties daarvan zijn? Of meer specifiek: Als het ‘rechtsoordeel’ van het Rijk geen gerechtelijke uitspraak is, maar slechts een advies, en de provincie neemt dit over, wat kunnen de consequenties zijn als een persoon, organisatie of lagere overheid de provincie aansprakelijk stelt voor ontstane milieuschade? We verwijzen ook hierbij naar het artikel van mr. S.W. Kuip over de nuancering c.q. waarschuwing die het ministerie maakt in haar “Handreiking 1.3 – Afvalstof of niet afvalstof”: “De vaststelling of in een concreet geval daadwerkelijk (feitelijk) sprake is van een afvalstof of niet blijft te allen tijde de verantwoordelijkheid van het betrokken vergunningverlenende of toezichthoudende bevoegd gezag.”⁸⁾

Antwoord 3:
Zie onze antwoorden op uw vragen 1 en 2. Een generieke uitspraak over de afvalstatus van materialen is niet mogelijk. Dit zal van geval tot geval moeten worden bekeken. Er is ons geen aansprakelijkheidsstelling bekend, daarom kunnen we geen antwoord kunnen geven op het tweede onderdeel van de vraag.

Voor de toepassing van bouwstoffen (ongeacht of het een afvalstatus heeft) geldt dat altijd aantoonbaar moet worden voldaan aan de normen voor samenstelling en maximale emissie en dat de toepassing binnen de aangegeven kaders moet plaatsvinden. Daarbij geldt er ook een zorgplicht die een toepasser verplicht om dusdanig rekening te houden met de
bijzondere eigenschappen van de bouwstof dat schade aan het milieu wordt
voorkomen. Of aan de wettelijke toepassingskaders en zorgplicht wordt voldaan, moet altijd per geval worden bepaald. In het geval niet wordt voldaan aan de vereisten, kan door het bevoegd gezag handhavend worden opgetreden.

Vraag 4:
Erkent GS dat het aanmerken van een stof als afvalstof of als bijproduct voorbehouden is aan een rechter/rechtscollege: ofwel het Europees Hof van Justitie dan wel de Nederlandse rechter/rechtscolleges?

Antwoord 4:
Het aanmerken van een stof als afvalstof of bijproduct is voorbehouden aan het bevoegd gezag.
Hierbij wordt ook verwezen naar de beantwoording van de Staatssecretaris aan de Tweede Kamer (Kamerbrief 30015-127, 6 november 20241, vraag en antwoord nr 10).

Vraag 5:
In het artikel van ‘Schoon Eerbeek’ wordt gesproken over vier voorwaarden waaronder een stof moet voldoen, wil het aangemerkt worden als bijproduct, en dat LD-staalslakken daaraan niet voldoen. Nu u kennis neemt van dit artikel, is dit voor GS voldoende zwaarwegend om specifiek hierover contact op te nemen met ambtenaren van het Rijk en dus een proactieve houding aan te nemen?

Antwoord 5:
Nee. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is namelijk volop met het dossier staalslakken aan de slag via twee sporen: herijking bodemregelgeving en het onderzoek naar de mogelijke versterking van toezicht en handhaving. De Regeling Bodemkwaliteit (Rbk) 2022 is
reeds aangescherpt waar het gaat om de informatie die in de milieuverklaring bodemkwaliteit moet worden opgenomen. Ook is een informatieplicht aangekondigd, zie het antwoord op vraag 24. Berichtgeving hierover aan de Tweede Kamer wordt door ons nauwgezet gevolgd. In de zomer van 2025 worden de eerste concrete voorstellen van de staatsecretaris aan de Tweede
Kamer verwacht (Kamerbrief 30015-127, 6 november 20241).

Vraag 6:
Vindt GS dat de provincie Noord-Holland een extra verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van staalslakken, gezien het feit dat door het productieproces van een bedrijf in onze provincie deze stof ontstaat en in het hele land tot bezorgdheid bij burgers en overheden leidt?

Antwoord 6:
Nee. Staalslakken zijn onlosmakelijk verbonden met de productie van staal en ontstaan ook in andere delen van de wereld. Staalslakken zijn een vrij toepasbare bouwstof, mits wordt voldaan aan de kwaliteitseisen én de toepassingsvoorwaarden. Er worden ook staalslakken vanuit het
buitenland geïmporteerd voor toepassing in Nederland.

Staalslakken op het terrein van Tata Steel

Vraag 7:
Wat verstaat de provincie onder “scherp vergunnen”, zoals door gedeputeerde de heer J. Olthof gesteld tijdens de commissievergadering Leefomgeving van 16 september⁹⁾, specifiek bij de toepassing van staalslakken in het beoogde kunstduin op het Noordwestterrein? En wat zou het verschil geweest zijn bij niet “scherp vergunnen” in deze kwestie?

Antwoord 7:
Voor de toepassing van staalslakken bestaat geen vergunningplicht, binnen het werkgebied van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) bestaat sinds 2024 wel een meldplicht.
Binnen het werkgebied van Omgevingsdienst IJmond (ODIJ) wordt gewerkt aan de invoering van een meldplicht, zie ook het antwoord op vraag 24.

Vraag 8:
Wat is de mate van fijnkorreligheid van de staalslakken die voor het kunstduin op het terrein van Tata Steel gebruikt zullen worden?

Antwoord 8:
De staalslakken die worden toegepast voor het kunstduin moeten voldoen aan de eisen als bouwstof zoals opgenomen in het Besluit Bodemkwaliteit (BBK). Daarnaast moet uit de opgenomen voorwaarden in het productcertificaat blijken dat de staalslakken geschikt zijn voor deze toepassing. De mate van fijnkorreligheid is hierbij geen toetsingscriterium.

Vraag 9:
Beschouwt de provincie de staalslakken voor het kunstduin op het Noordwestterein van Tata Steel als bouwstof of als afvalstof?

Antwoord 9:
GS beschouwen deze staalslakken voor het kunstduin op het Noordwestterrein van Tata Steel als bouwstof.

Vraag 10:
Zou de provincie, indien zij opdrachtgever zou zijn voor het maken van een duin, de voorkeur geven aan staalslak of aan zand?

Antwoord 10:
Een dergelijke afweging betreft maatwerk. De provincie staat niet afwijzend tegenover het gebruik van staalslak als circulaire bouwstof, mits wordt voldaan aan de kwaliteitseisen en toepassingseisen en daarmee het milieu in voldoende mate wordt beschermt.

In de transitie naar een circulaire economie is de doelstelling om zoveel mogelijk grond en bouwstoffen circulair te gebruiken, waarmee het gebruik van primaire grondstoffen als zand en grind wordt uitgespaard. Tegelijk is het de doelstelling om negatieve effecten op de bodem en het (grond)water) te voorkomen en de omgeving te beschermen. Ofwel duurzaam benutten van
restproducten én het beschermen van het milieu. Het alternatief is dat de reststroom moet worden gestort.

Vraag 11:
Kunnen we de staalslakken – te gebruiken voor het kunstduin – zien als zandvervanger?

Antwoord 11:
Ja. Zandvervangers betreft materialen van buiten de grondketen. Naast de grondstromen welke direct worden ontgraven uit de bodem wordt in de grond-, weg en waterbouw ook gebruikt gemaakt van bouwstoffen uit andere sectoren, ook wel zandvervangers genoemd. Hieronder vallen ook reststromen vanuit de staalindustrie (staalslakken). De wet- en regelgeving bepaalt per zandvervanger onder welke restricties een dergelijk product kan worden toegepast.

Vraag 12:
Hoe beoordeelt u het feit dat Pelt&Hooykaas sinds 2021 staalslakken als zandvervanger niet meer aanbiedt, zoals te lezen valt in het artikel van mr. S. Kuip (pag. 5)? Mr. Kuip verwijst naar het rapport van Tauw en Drift for transition met de titel “Analyse prikkels richting duurzaamheid in secundaire bouwstoffenketens” (pag. 12)¹⁰⁾: “Het enige product met een negatieve prijs is de staalslak die wordt geleverd als zandvervanger in grootschalige bodemtoepassingen (GBT). Juist deze toepassing is in het verleden in opspraak geraakt. Dit product wordt volgens Pelt & Hooykaas sinds 2021 niet meer geleverd. De levering is juridisch nog steeds toegestaan en leverancier biedt op dit moment deze producten ook nog in haar online productencatalogus aan waarbij de leverancier aangeeft daadwerkelijke levering alleen te overwegen voor grote afnemers waar zij vertrouwen in heeft dat ze toepassingsvoorwaarden kunnen en willen naleven.”

Antwoord 12:
Dit is een overweging van het bedrijf. Staalslakken moeten op een juiste wijze worden toegepast en niet meer dan nodig, in lijn met de voorwaarden voor toepassing als circulaire bouwstof.

Vraag 13:
Hoe beoordeelt u het feit dat bij het kunstduin de producent/leverancier dezelfde is als de afnemer van het “in opspraak geraakte product”?

Antwoord 13:
Wanneer voldaan wordt aan de geldende wet- en regelgeving met betrekking tot de toepassing is daar geen bezwaar tegen.

Vraag 14:
Heeft de staalslak in dit specifieke geval sowieso niet de status van afvalproduct, vanwege het feit dat de producent zich ‘ervan wil ontdoen’?

Antwoord 14:
Nee. Het is geen afvalproduct want de producent ontdoet zich niet van een afvalstof: het betreft een bijproduct, zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 15:
Wat betekent de volgende uitspraak in het RIVM-rapport “Milieuhygiënische kwaliteit LD-staalslakken” voor de zorgplicht van de provincie Noord-Holland bij het afgeven van een vergunning voor de bouw van een kunstduin van staalslakken? Citaat uit het rapport: “De recente casussen lijken erop te duiden dat de bescherming van de volksgezondheid en het milieu onvoldoende is geborgd op basis van de huidige wet- en regelgeving, de toepasselijke normstelling, zoals de Regeling bodemkwaliteit, en een goed toezicht op de naleving” (pag. 12).¹¹⁾

Antwoord 15:
De omgevingsvergunning voor de bouw van het kunstduin is afgegeven door de OD NZKG. Het materiaal waarmee het kunstduin wordt gerealiseerd is geen onderdeel van het wettelijk toetsingskader voor deze vergunning. In de natuurvergunning afgegeven door Omgevingsdienst Noord-Holland Noord (OD NHN) is een pakket aan voorzorgmaatregelen middels voorschriften vastgelegd, zie het antwoord op vragen 16 en 28.

Vraag 16:
Bent u bereid deze stort van gevaarlijke stoffen in het kunstduin niet aan te merken als natuurcompensatie, en deze elders met echte natuur te realiseren?

Antwoord 16:
Nee. Het project Kunstduin op het terrein van Tata Steel heeft o.a. een natuurvergunning met onderliggende passende beoordeling. Om het kunstduin te realiseren is er een pakket aan voorzorgmaatregelen welke middels voorschriften in die natuurvergunning zijn vastgelegd.

De natuurcompensatie voor het in 2019 gekapte bos van circa 9 hectare op het voormalige Tata Steelterrein is voor het project van Tennet inmiddels elders bij o.a. PWN voor meer dan 16 hectare uitgevoerd. Het bevoegd gezag voor die natuurcompensatie ligt bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Vraag 17:
Beschouwt de provincie de opgeslagen staalslakken op andere plekken op het terrein van Tata Steel als bouwstof of als afvalstof? Op basis waarvan?

Antwoord 17:
Zie het antwoord op vraag 2: GS beschouwen alle staalslakken op het terrein van Tata Steel als bijproduct – en nádat het is bewerkt door Pelt & Hooykaas en aan de benoemde wettelijke voorwaarden van BRL en BBK voldoet, als bouwstof.

Vraag 18:
Kunt u ons helpen aan de vergunning(en) die de opslag van staalslakken door Tata Steel op het terrein reguleert? Graag een link of een document.

Antwoord 18:
Sinds de invoering van de Omgevingswet zijn nieuwe opslaglocaties van staalslakken op het terrein van Tata Steel vergunningsplichtig, omdat alle activiteiten van een complex bedrijf onder het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) nu vergunningsplichtig zijn geworden. Voor de ingang
van de Omgevingswet gold er enkel een meldplicht op grond van het Activiteitenbesluit milieubeheer. De reeds bestaande opslagen op het terrein van Tata Steel zijn allemaal rechtmatig gemeld voor de ingang van de Omgevingswet en kunnen worden voortgezet op basis van het overgangsrecht.

Vraag 19:
Zal deze vergunning – indien van toepassing - geactualiseerd worden? Zo ja, waarom en wanneer? Op welke manier zou deze vergunning “scherper” kunnen worden? In de VTH-brieven is bijvoorbeeld te lezen dat er nieuwe grondwaterverontreinigingen ontstaan, zoals een verhoogd gehalte aan Vanadium.

Antwoord 19:
Zie het antwoord op vraag 18: een vergunningvereiste is niet van toepassing.

Vraag 20:
Wat zal in het algemeen een reden of aanleiding zijn om een vergunning voor de opslag van staalslakken te actualiseren?

Antwoord 20:
Zie het antwoord op vraag 18: een vergunningvereiste is niet van toepassing. De OD NZKG is wel voornemens voor de opslag van staalslakken maatwerkvoorschriften op te leggen voor het realiseren van aanvullende voorzieningen. Dit als invulling van de specifieke zorgplicht.

Het gebruik van staalslakken in de provincie (algemeen)

Vraag 21:
Bevestigt GS de uitspraak van de gedeputeerde mevrouw E. Rommel in de commissievergadering van 15 februari 2024 dat de provincie als opdrachtgever geen staalslakken laat toepassen als vervanger van een mengsel van zand en menggranulaat?¹²⁾

Antwoord 21:
Ja. De Provincie Noord-Holland past geen staalslakken toe als vervanger van zand of menggranulaat bij de opbouw van wegen. In kleine percentages mag deze stof wel in asfalt toegepast worden (conform standaard RAW - Rationalisatie en Automatisering Grond-, Water- en Wegenbouw eisen).

Vraag 22:
Wat is formeel de reden hiervoor? En is hier als zodanig over gecommuniceerd op de website of naar bedrijven toe?

Antwoord 22:
De provincie Noord-Holland heeft richtlijnen opgesteld voor het toepassen van zandvervangers in de GWW: “Eisen en Richtlijnen Bouw en Infraobjecten - Wegen en weggebonden objecten Versie 3.1”. Paragraaf 10.3.3 gaat over zand en zandvervangers. Hier staat onder het 5de aandachtstreepje dat zandvervangers pas dieper dan 1 meter onder het wegprofiel mogen
worden toegepast, terwijl de meeste wegen een zandbed tot 60cm hebben. Daarmee sluit onze richtlijn toepassing van zandvervangers bij de opbouw van wegen nagenoeg uit.

Vraag 23:
Betekent dit dat de provincie als opdrachtgever geen enkele toepassing van staalslakken toestaat bij grote of kleine grond-, weg- en waterbouwprojecten in Noord-Holland? Een voorbeeld van een toepassing is Duomix, geleverd door Pelt&Hooykaas - maar onze vraag richt zich niet uitsluitend op Duomix. Indien bevestigend: Controleert de provincie dat en zo ja, hoe?

Antwoord 23:
Nee. Zie ook het antwoord op vraag 21. De provincie als opdrachtgever sluit het gebruik van staalslakken niet volledig uit.

Vraag 24:
Wat is het officiële standpunt van de provincie ten aanzien van het gebruik van staalslakken bij grond- weg- en waterbouwprojecten in Noord-Holland waar zij niet zelf opdrachtgever van is?

Antwoord 24:
Staalslakken zijn vrij toepasbare bouwstoffen. GS erkennen dat onjuiste toepassing kan leiden tot schade voor mens en milieu. Vanuit het Besluit bodemkwaliteit en de 'zorgplicht' moeten bedrijven ervoor zorgen dat er geen negatieve milieueffecten kunnen ontstaan. Staalslakken moeten juist worden toegepast en niet meer dan nodig.

GS onderschrijven het belang van een meld- of vergunningplicht, waarbij het Rijk als stelselverantwoordelijke aan zet is. Het Rijk heeft inmiddels een landelijke informatieplicht aangekondigd (Kamerbrief 30015-121, 11 april 2024), die naar verwachting vanaf 2026 in de wetgeving zal zijn verankerd. De gemeenten in de regio Noordzeekanaalgebied hebben een dergelijke meldplicht reeds opgenomen in hun bodembeleidskader. De gemeenten in de regio IJmond zijn ook voornemens om een meldplicht voor staalslakken in te voeren, de meldplicht binnen de betreffende gemeenten is naar verwachting vanaf begin 2025 van kracht.

Vraag 25:
Welke actie verbindt GS aan de aankondiging van de minister dat er in 2027 een informatieplicht komt ten aanzien van het gebruik van staalslakken, en met de oproep aan het bevoegd gezag, toezichthouders en producenten c.q. leveranciers van staalslak dat zij tot die tijd “in alle gevallen zich gezien de zorgplichten rekenschap moeten geven van de specifieke eigenschappen van deze bouwstoffen en bij de toepassing daarvan uiterste zorgvuldigheid in acht moeten nemen”?¹³⁾.

Antwoord 25:
Wij volgen de berichtgeving omtrent de landelijke ontwikkeling naar een informatieplicht die voor zover we weten in 2026 wordt ingevoerd.

Vraag 26:
Er zijn (ook een aantal grote) gemeentes en een omgevingsdienst die verder gaan dan de informatieplicht, zo blijkt uit het artikel van mr. Kuip. Zij hebben een meldingsplicht ingesteld of zelfs een verbod op het toepassen van staalslakken (bijvoorbeeld in Zuid-Holland). Is de provincie Noord-Holland bereid ook verder te gaan dan de informatieplicht?

Antwoord 26:
Nee. Het Rijk is stelselverantwoordelijk en de gemeenten zijn in de regel bevoegd gezag. In het kader van het subsidiariteitsbeginsel zal de provincie hierin geen verdergaand beleid opstellen.

Vraag 27:
Kan GS de volgende uitspraak over de Kaderrichtlijn Water in het artikel over LD-staalslakken bevestigen: “Artikel 4, eerste lid, aanhef en onder b, van de Kaderrichtlijn Water gebiedt de landelijke en provinciale overheden om voor grondwater de nodige maatregelen ten uitvoer te leggen, met de bedoeling de inbreng van verontreinigende stoffen in het grondwater te voorkomen of te beperken en de achteruitgang van de toestand van alle grondwaterlichamen te voorkomen.”

Antwoord 27:
In Artikel 4 staat het volgende. “Bij de tenuitvoerlegging van het in het
stroomgebiedsbeheerplan omschreven maatregelenprogramma, leggen de lidstaten de nodige maatregelen ten uitvoer met de bedoeling de inbreng van verontreinigende stoffen in het grondwater te voorkomen of te beperken en de achteruitgang van de toestand van alle grondwaterlichamen te voorkomen.“

Vraag 28:
Zo ja, op welke manier zien we dit terug in het afgeven van een vergunning, bijvoorbeeld voor het aanleggen van een duin van staalslakken?

Antwoord 28:
Het project Kunstduin op het terrein van Tata Steel heeft een natuurvergunning met onderliggende passende beoordeling. Er ligt een pakket aan voorzorgmaatregelen welke middels voorschriften in die natuurvergunning zijn vastgelegd. Als voorbeeld voorschrift 6
welke een waterdichte grindkoffer vereist met een (overloop)voorziening naar de interne waterbehandelingsinstallatie.

Vraag 29:
Wat kan juridisch gezien de provincie doen (bijvoorbeeld in het kader van interbestuurlijk toezicht) als een gemeente in Noord-Holland het milieu en de gezondheid van mensen en dieren onvoldoende beschermt door het onverantwoorde gebruik van staalslakken?

Antwoord 29:
Het Interbestuurlijk Toezicht (IBT) van de provincie kan/zal optreden als een gemeente zich niet aan de Wet houdt. Dit geldt voor de medebewindstaken en dus ook de Omgevingswet.

Om als IBT op te kunnen treden dient dan wel geconstateerd (binnenkomende klacht, melding, eigen waarnemingen of van andere organisatie) te zijn dat de gemeente de Wet overtreedt.

In dit geval moeten er duidelijke criteria/waarden zijn vastgelegd welke staalslakken en in welke hoeveelheden niet gebruikt mogen worden of dat staalslakken helemaal niet gebruikt mogen worden als bouwstof. Er moet dus wel een overtreding van een wettelijke eis worden geconstateerd.

Vraag 30:
In het artikel Arseen en pfas uit de ringsloot rond zwaar verontreinigde Beverwijkse Aagtenpark verdwijnen in het Noordzeekanaal | Noordhollands Dagblad staat dat de provincie het bevoegd gezag is bij de bodemverontreiniging met staalslakken in het Aagtenpark. Klopt dit? Zo ja, wat heeft de provincie al gedaan om de vervuiling aan te pakken, en wat is de vervolgaanpak?

Antwoord30:
Ja, de provincie is bevoegd gezag vanuit de Wet Bodembescherming (overgangsrecht). De gemeente Beverwijk is vergunninghouder en verantwoordelijk voor de sanering van de stortplaats. In 2014 heeft de provincie ingestemd met het toepassen van staalslakken onder de
leeflaag als onderdeel van de bodemsanering. Dit is uitgevoerd onder strikte voorwaarden. Zo zijn de staalslakken toegepast minimaal twee meter boven de hoogste grondwaterstand en afgedekt met een kleiige grondlaag met een dikte van minimaal 1,0 m. Dit alles is gedaan om het contact met water te minimaliseren. Vervolgens zijn rondom de toepassing van de staalslakken vier peilbuizen geplaatst waarvan afgelopen jaren het grondwater is bemonsterd
en geanalyseerd. Hieruit zijn geen afwijkende pH-gehaltes aangetroffen. Er is op dit moment geen verband gevonden tussen de aangetroffen verontreinigingen in de ringsloot en de aanwezige staalslak en dat dit gezien de aard van de stoffen ook niet is te verwachten. Vanuit de gemeente Beverwijk wordt op dit moment een onderzoek gedaan naar de invloed van
staalslak naar de omgeving.

Bronnen:

^{1. a)} Eerbeek: In het vizier van De Jager - Staalslakken - Staalslakken - Omroep Gelderland (gld.nl)

• ^b) Spijk: Rumoerige bewonersavond in Spijk over de veelbesproken staalslakken | Al het nieuws uit West Betuwe (hetkontakt.nl)
• ^c) Ooster- en Westerschelde: Nieuw onderzoek naar de massale sterfte van de Oosterscheldekreeft (nos.nl)
• ^d) Valkenburg: Valkenburgse Beaumix-kwestie leidt tot beroering in Limburg. ‘Je zadelt toekomstige generaties met een probleem op’ | Leidsch Dagblad
• ^e) Den Haag: Schadelijke stof gevonden in speeltuinen, gemeente stopt met gebruik - Omroep West
• ^f) Limburg: Limburg verzet zich tegen omstreden beaumix (archidat.nl)
• ^g) Beverwijk: 240912 NHD Staalslakken - milieuramp in de maak[1].pdf
• ^h) Beverwijk: Verzet tegen plan Tata Steel om met kunstduin van staalslak natuur te compenseren - NH Nieuws

2. ECLI:NL:RBNHO:2024:7505, Rechtbank Noord-Holland, 22_4247 en 22_4252 (rechtspraak.nl)

3. Document NoordHolland - Brief aan PS over informatievoorziening uitvoering en handhaving provinciale bedrijven 5 september 2024 - iBabs Publieksportaal (bestuurlijkeinformatie.nl)

4. Artikel+LD-staalslakken+afvalstof+en+geen+bijproduct+of+bouwstof (notubiz.nl)

5. Rechtsoordelen - Afval Circulair

6. persbericht-08-09-2024 (natuurlijkschooneerbeek.nl)

7. Informatie staalslakken naar aanleiding van uitzending ‘De Vuilnisman’ (tatasteelnederland.com)

8. handreiking_1-3_afvalstof_of_niet-afvalstof_dec_2023 (1).pdf

9. Document NoordHolland - Concept-verslag commissie Leefomgeving 16-09-2024 - ter voorvisie - iBabs Publieksportaal (bestuurlijkeinformatie.nl) (regel 1830-1833)

10. pdf (overheid.nl)

11. Milieuhygiënische kwaliteit LD-staalslakken, Literatuurstudie (rivm.nl)

12. Verslag commissie Bestuur 15-02-2024 regel 745 Document NoordHolland - Verslag commissie Bestuur 15 februari 2024 - iBabs Publieksportaal (bestuurlijkeinformatie.nl); online: bij 2:03:48

13. wetten.nl - Regeling - Circulaire Toepassing van staalslak en hoogovenslak(zand) in aanvullingen en ophogingen - BWBR0018461 (overheid.nl)