Vragen over nieuwe mega-kippenstal in Middenmeer

Indiendatum: 25 okt. 2024
Antwoorddatum: 26 nov. 2024

Nieuwe mega-kippenstal in Middenmeer NoordHolland - iBabs Publieksportaal

Inleiding vragen
Kippenhouder E. Weel is voornemens om een nieuwe kippenstal te bouwen op het perceel hoek Alkmaarseweg/Oudelanderweg in Middenmeer. Deze stal heeft al een ruime voorgeschiedenis.

In 2009 was deze stal aanleiding voor het Burgerinitiatief ‘Stop veefabrieken in Noord-Holland’. Het plan was toen nog een stal van 1,6 miljoen (!) slachtkippen te bouwen.[1] Initiatiefnemers hebben toen het oorspronkelijke plan in twee bedrijven gesplitst: een met 367.000 kippen (het bedrijf Meerkip, verdeeld over twee stallen) en een met 550.000 kippen (het bedrijf Het kippenhok). Het eerste bedrijf is een aantal jaar geleden gerealiseerd. Van het tweede bedrijf heeft de Raad van State het bestemmingsplan op het aspect stikstof vernietigd.

De bestaande stal is van het zogenaamde patio-systeem: eieren komen op de lopende band binnen, en circa vijf weken later worden de kippen - die in feite nog kuikens zijn maar wel een slachtgewicht van rond de 2 kilo hebben - op de band afgedraaid naar kratten, op weg naar het slachthuis. De vergunde bezettingsdichtheid is 42 kg/m2. Dit is de hoogst toegestane dichtheid voor het houden van vleeskuikens in de Europese Richtlijn ‘Minimumvoorschriften voor de bescherming van vleeskuikens’. Terwijl deze dichtheid alleen in uitzonderlijke omstandigheden mag worden toegestaan, zoals het blijven onder een maximale sterfte in de stal.[2] [3] Er is veel leed, sterfte, lawaai en stank in de twee stallen. In de ruim een week na het vullen van de stal zijn er 15 kadavercontainers opgehaald, van elk waarschijnlijk 240 liter. Verder is bekend dat dergelijke overvolle stallen met zwakke dieren een broedplaats vormen voor potentieel gevaarlijke zoönosen. De dieren zijn zwak door slechte leefomstandigheden, doorfokken en chronische stress.

E. Weel probeert nu opnieuw de tweede stal te realiseren. Vanwege ‘veranderende vraag in de maatschappij’ wordt dit een 1-sterren-stal van de Dierenbescherming. Hij wil nu 220.000 kippen houden, verdeeld over zes stallen. Pal naast het bestaande bedrijf. 220.000 kippen op één locatie is de grens van een megastal[4]. Op de Dialoogavond met omwonenden werd verteld dat het plan is om in juli 2025 met de bouw van de stallen te beginnen.

Nieuwvestiging[5]
Volgens E. Weel is dit bedrijf geen nieuwvestiging, maar een verplaatsing van een bestaand kippenbedrijf op de Tussenweg 10, eveneens in Middenmeer. De omgevingsverordening Noord-Holland staat geen nieuwvestiging van intensieve veehouderij toe (artikel 6.43, lid 1)[6].

De vergunningensituatie is als volgt. In 1991 heeft dhr. Metselaar een oprichtingsvergunning voor een pluimveehouderij aan de Tussenweg 10 gekregen. In 2005 heeft Metselaar zijn bedrijf verkocht aan Weel. In september 2009 kreeg E. Weel een vergunning voor het houden van 475.000 kippen. Het (papieren) plan van Weel was om de twee oude stallen te slopen en daar twee moderne Patio-stallen (als bij Meerkip) neer te zetten. Maar drie maanden na het verkrijgen van deze vergunning (december 2009) verkocht Weel het bedrijf door aan A.D. Hiemstra Beheer B.V., die gelinkt is aan Agriport[7]. Weel heeft dus nooit gebruik gemaakt van de vergunning. En is allang geen eigenaar meer.

In een bezoekrapport van de gemeente van een reguliere milieucontrole op 9 maart 2012 is te lezen:

“Het bedrijf is inmiddels verkocht en wacht op sloop, de ex eigenaar dhr E. Weel regelt de nog lopende zaken die met het bedrijf te maken hebben/hadden. (wordt ontwikkellokatie Agripoort)”

Procedures
Op 1 oktober ’24 heeft initiatiefnemer een ‘Aanvraag afwijking van regels van het Omgevingsplan’, ‘voor het oprichten van een bedrijf’, bij de gemeente ingediend. Zie de publicatie op 9 oktober ’24.[8] Bij de vraag hoe en in welke mate de voorgenomen activiteit of het gebruik in strijd zijn met de regels uit het omgevingsplan luidt het antwoord: geen aanduiding intensieve veehouderij en geen bouwvlak aanwezig te realiseren bebouwing overschrijdt binnenplanse maximum.
Ingevolge de Omgevingswet is een beoordeling van de effecten van toename van ammoniakdepositie op Natura 2000-gebieden nodig bij het opstellen van een omgevingsplan. Deze ontbreekt als bijliggend stuk bij de onderhavige aanvraag tot wijziging van het omgevingsplan.

Voor zover ons bekend is er nog geen Omgevingsvergunning onderdeel Bouw, Omgevingsvergunning onderdeel Milieu en vergunning Wet natuurbescherming stikstof verleend of in procedure.

Inleiding antwoorden door GS
In de inleiding bij de vragen wordt aangegeven dat een oorspronkelijk bedrijf gesplitst is in twee bedrijven. Dit ligt echter iets genuanceerder.
In het (oude) bestemmingsplan zat ruimte om op ieder agrarisch bedrijf als nevenactiviteit stallen ten behoeve van intensieve veehouderij op te richten (passend in het bestemmingsplan).
De eigenaar van het bedrijf Meerkip had dat voor verschillende percelen gedaan, waaronder vlakbij Middenmeer. Vervolgens kwam hij bij de gemeente met het aanbod om deze mogelijkheid te beëindigen in ruil voor het clusteren van intensieve veehouderij op een perceel verder weg van een dorp (zoals vergund aan de Oudelanderweg 53). Hier is de gemeente in
meegegaan.
Het plan van Het kippenhok staat hier los van. Dit bedrijf had een planologisch recht aan de Tussenweg (7500 m2 aan stallen ten behoeve van intensieve veehouderij en een milieuvergunning). Dat recht heeft het bedrijf voor de ontwikkeling van Agriport opgegeven, in ruil voor een verplaatsing naar de omgeving Oudelanderweg/Alkmaarseweg.

Vragen

Nieuwe stal

Vraag 1: Is het college op de hoogte van dit initiatief tot het bouwen van een megastal in Middenmeer? Zo ja, heeft het college hierover al een reactie gegeven aan de gemeente en zo ja, hoe luidde die?

Antwoord1:
Ja, wij zijn op de hoogte. Op 5 november 2024 heeft de gemeente (ambtelijk) de vraag gesteld hoe zij dit initiatief moet interpreteren met betrekking tot een nieuwvestiging van een intensieve veehouderij als bedoeld in artikel 6.43 van de Omgevingsverordening NH2022 (OVNH2022). Hierop is (ambtelijk) een reactie gestuurd in de lijn van het antwoord bij vraag 4.

Vraag 2:
Het bedrijf zal stikstofruimte nodig hebben. Hoeveel stikstofruimte heeft het bedrijf nodig en waar komt deze vandaan? Heeft initiatiefnemer al een aanvraag Wet natuurbescherming gebiedsbescherming ingediend? Wat is de stand van zaken en planning hiervan?

Antwoord 2:
Uit een AERIUS-berekening moet blijken of er een toename van stikstofdepositie op (naderend) overbelast stikstofgevoelig habitat in Natura2000-gebieden optreedt als gevolg van het initiatief en de omvang daarvan. Volgens de ruimtelijke onderbouwing is initiatiefnemer in het
kader van stikstof voornemens extern te salderen met andere veehouderijen. De precieze beoordeling van het aspect stikstof wordt gedaan door de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord.
De Wet natuurbescherming is per 1 januari 2024 opgegaan in de Omgevingswet. Een vergunning in het kader van gebiedsbescherming op grond van de oude wet is nu een omgevingsvergunning voor een Natura2000-activiteit geworden. Een dergelijke aanvraag is bij
Omgevingsdienst Noord-Holland Noord ingediend en in behandeling. Op de voorbereiding van het besluit is de uitgebreide procedure van toepassing. Dit betreft een beslistermijn van 26 weken voor het bevoegd gezag met een mogelijkheid tot verlenging van de termijn met 6 weken. De exacte planning voor de besluitvorming is nog niet bekend. Bij de publicatie van het
besluit worden de onderliggende stukken ook openbaar gemaakt.

Vraag 3:
Heeft u al een oordeel gegeven over het Landschappelijk inpassingsplan ‘Oudelanderweg ongenummerd’? Hoe luidde dat oordeel?

Antwoord 3:
Nee. De gemeente moet zelf eerst nog een oordeel vormen over dit aspect en kán hierover advies vragen aan de provincie. Dat is echter niet verplicht.

Vraag 4:
Is hier volgens u sprake van nieuwvestiging? Zo nee, waarop baseert u dat het hier zou gaan om een verplaatsing van een bestaand bedrijf?

Antwoord 4:
Er is mogelijk sprake van verplaatsing van een bestaand bedrijf.
Lid 2 van artikel 6.43 OVNH2022 luidt: In afwijking van het eerste lid is vestiging van een intensieve veehouderij mogelijk indien dit zich richt op verplaatsing van een op 30 november 2011 in Noord-Holland bestaande intensieve veehouderij.
N.B. In de huidig gepubliceerde versie van de omgevingsverordening staat bij dit lid 2 per abuis de verkeerde tekst. Dit is een technische fout. Het bovenstaande lid is wel zodanig vastgesteld door PS. In de nieuwe omgevingsverordening die met ingang van 1 januari 2025 ingaat wordt
dit gerepareerd.
De vraag is of bij het onderhavige initiatief sprake is van een verplaatsing van een op 30 november 2011 bestaande intensieve veehouderij. Dan moet er een duidelijk verband zijn tussen het bedrijf aan de Tussenweg 10 en het nieuwe bedrijf aan de Oudelanderweg.
Het is aan de gemeente om te motiveren dat er inderdaad sprake is van een verplaatsing in de zin van artikel 6.43 lid 2 OVNH2022.

Vraag 5:
Klopt het dat de omvang van het bouwperceel 3,78 hectare bedraagt?[9] Erkent het college dat dit in strijd is met de Omgevingsverordening Noord-Holland (OVNH2022) die een omvang van het bouwperceel van ten hoogste 2 hectare toestaat.[10]

Antwoord 5:
Volgens de ruimtelijke onderbouwing bij de vergunningsaanvraag bedraagt de gewenste oppervlakte van het bouwvlak inderdaad 3,78 hectare. Op grond van artikel 6.42, lid 1 onder e van de OVNH2022 is in afwijking van onderdeel c een omvang van het bouwperceel van meer dan 2 hectare toegestaan, indien de uitbreiding noodzakelijk is voor het agrarisch productieproces. De (beoordeling van de) motivering dat deze aanvraag binnen deze regel past
is aan de gemeente.

Vraag 6:
Wat is de stand van zaken van de Omgevingsvergunnig onderdeel Milieu, Omgevingsvergunning onderdeel Bouw en Wet natuurbeschermingsontheffing soortenbescherming?

Antwoord 6:
Naar wij begrijpen is bij de gemeente vooralsnog alleen een omgevingsvergunnning voor het deel ‘Afwijken van regels in het omgevingsplan’ (omgevingsplanactiviteit) aangevraagd. De gemeente heeft besloten om de uitgebreide procedure van toepassing te verklaren en moet
voor 1 april 2025 een beslissing op de aanvraag nemen, met een mogelijkheid om de beslistermijn nog 6 weken te verlengen. Op dit moment moet de gemeente de aanvraag nog nader beoordelen.

Initatiefnemer heeft contact gehad met de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord, die aangaf dat bij de aanvraag omgevingsvergunning voor wat betreft het aspect milieu een MER moet worden gevoegd.

De Wet natuurbescherming is per 1 januari 2024 opgegaan in de Omgevingswet. Een ontheffing in het kader van soortenbescherming op grond van de oude wet is nu een omgevingsvergunning voor een flora- en faunaactiviteit geworden. In de ruimtelijke onderbouwing wordt gesteld dat voor dit onderdeel geen aanvraag wordt ingediend, omdat uit een quickscan flora en fauna blijkt dat hiervoor geen vergunning noodzakelijk is, mits men rekening houdt met het broedseizoen. De beoordeling of deze werkwijze terecht is, is aan de gemeente.

Vraag 7:
Is het college op de hoogte van de ‘Aanvraag afwijking van regels van het Omgevingsplan’ d.d. 1 oktober ’24?

Antwoord 7:
Ja.

Vraag 8:
a) Binnen welke kaders van de provincie moet deze aanvraag, genoemd vraag 7, worden getoetst? en heeft het college deze toetsing uitgevoerd?
b) Kan deze toetsing door het college met PS worden gedeeld, zodra deze is uitgevoerd, of waar kan deze toetsing gevonden worden?
c) Hoe beoordeelt het College de effecten van toename van ammoniakdepositie op Natura 2000-gebieden; deze nieuwvestiging van intensieve veehouderij (verbod in OVNH 2022); de omvang van het bouwperceel dat maximaal 2 hectare mag bedragen, en de richting van de Omgevingsvisie naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw in relatie tot deze nieuwe megastallen?

Antwoord 8:
a) De gemeente moet toetsen of de aanvraag passend is binnen de OVNNH2022, specifiek de instructieregels in hoofdstuk 6 van de omgevingsverordening.
b) De gemeente neemt de toetsing aan de provinciale regels mee in haar beoordeling van de aanvraag omgevingsvergunning. Het besluit van de gemeente op de vergunningsaanvraag wordt t.z.t. gepubliceerd en is te raadplegen via www.officielebekendmakingen.nl.
c) De beoordeling van het aspect stikstof wordt uitgevoerd door de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord, zie antwoord 2. Wat betreft de vragen over nieuwvestiging verwijzen wij naar antwoord 4 en wat betreft de vraag over de omvang van het bouwperceel naar antwoord 5.

Vraag 9:
De Inwonersraadpleging over het Landelijk gebied van Noord-Holland[11] gaf een duidelijke voorkeur aan voor het ruimte geven aan agrariërs die duurzaam willen werken, en niet ‘we houden het landelijk gebied zo veel mogelijk zoals het is’, zie figuur 4. Past een nieuwe megastal hierbinnen?

Antwoord 9:
Het gaat in dit geval om een aanvraag omgevingsvergunning, die beoordeeld moet worden op grond van de geldende ruimtelijke en juridische kaders. De genoemde inwonersraadpleging is hierin geen beoordelingskader.

Vraag 10:
Gelet op voorgaande, is het college bereid om een zienswijze in te dienen tegen de ‘Aanvraag afwijking van regels van het Omgevingsplan’?

Antwoord 10:
In het algemeen geldt dat indien een verleende omgevingsvergunning in strijd is met de Omgevingsverordening wij kunnen overwegen om een zienswijze in te dienen. Voor dit initiatief vinden wij deze vraag nog voorbarig, omdat de beoordeling door de gemeente nog niet volledig
is afgerond en zij nog geen standpunt heeft bepaald.

Bestaande stal

Vraag 11:
Wat gaat GS doen aan het minimale ‘dierenwelzijn’ in de bestaande twee stallen? Is dit ‘het juiste’, hoe om te gaan met dieren?

Antwoord 11:
Wij zijn geen bevoegd gezag voor welzijn en gezondheid van pluimvee. Voor het houden van landbouwdieren is er landelijke wet- en regelgeving, waaronder de Wet dieren. De NVWA inspecteert de naleving van deze wet- en regelgeving.

[1] Provincie bespreekt mega-kippenstal - NH Nieuws

[2] Richtlijn - 2007/43 - EN - EUR-Lex (europa.eu)

[3] Dierenwelzijn — Bescherming van vleeskuikens | EUR-Lex (europa.eu)

[4] 140075 (wur.nl), Groen Kennisnet

[5] Alle hieronder genoemde stukken kunnen bij de fractie PvdD worden opgevraagd

[6] Omgevingsverordening NH2022 - Provincie Noord-Holland

[7] Dat E. Weel geen eigenaar meer is blijkt ook uit de eigendomsakte van perceel Tussenweg 10 (Kadaster). Het bedrijf is op 30-12-2009 opgekocht door A.D. Hiemstra Beheer B.V., die gelinkt is aan Agriport.

[8] Zaaknummer Z-509233. Gemeenteblad 9 oktober ’24.

[9] Zie GOFLO, Goede Onderbouwing (van de effecten op de) Fysieke Leefomgeving, blz. 27. Deze is onderdeel van de Aanvraag Afwijking van regels in het omgevingsplan.

[10] Art. 6.42, lid 1 onder c van de OVNH2022 Omgevingsverordening NH2022 - Provincie Noord-Holland

[11] Inwonersraadpleging - Provincie Noord-Holland