Ziens­wijze provincie op Lucht­vaartnota indienen

Ambivalente gevoelens voorzitter, zo kan ik mijn huidige gemoedstoestand het beste omschrijven.

Teleurgesteld, omdat PS niet van zins lijkt om zijn rol als vertegenwoordigend orgaan van de Noord-Hollandse burger te pakken. Maar ook hoopvol, omdat verandering onderweg is.

Afgelopen maandag bespraken wij in de Commissie M&B de Zienswijze van de Bestuurlijke Regie Schiphol op de Ontwerp-Luchtvaartnota “Verantwoord Vliegen tot 2050”. En dat was mooi!

Het was mooi om te merken dat er ruime grondslag leek te zijn om gezamenlijk als PS tot een eigen zienswijze te komen om de belangen van de Noord-Hollandse burgers (onze kiezers) onder de aandacht van de minister te brengen. Diverse fracties brachten onderwerpen naar voren die in zo’n zienswijze een plek zouden moeten of kunnen krijgen. Het was ook mooi dat de Gedeputeerde de ruimte liet aan de Staten om dit in gezamenlijkheid op te pakken, ook al was hij zelf als voorzitter van de BRS natuurlijk gereserveerd over het idee.

Als fractie van de Partij voor de Dieren hebben wij daarom de handschoen opgepakt om middels een Motie Vreemd aan de orde van de dag tot zo’n zienswijze te komen. Niet met alle punten uit onze eigen discussienota, maar we hebben de drie meest genoemde opmerkingen uit de commissievergadering gepikt om een concept-motie op te stellen. Zo vaak hebben we als PS namelijk de kans niet om over dit maatschappelijk breed relevante onderwerp iets in te brengen. Dit is dus bij uitstek het moment om aan de Noord-Hollandse burgers te laten zien dat we hun belangen serieus vertegenwoordigen.

Het schetste dan ook onze verbazing dat afgezien van reacties van de SP en de ChristenUnie het angstvallig stil bleef, totdat de mogelijkheid verdwenen was om een Actualiteit, Interpellatiedebat of een Fractiedebat aan te vragen. Toen kwamen aan aantal fracties met de boodschap dat een eigen zienswijze vanuit PS niet wenselijk was. Een behoorlijk draai, voorzitter. En op z’n minst met een dubieuze timing. Maar goed, er zijn ook fracties die zich helemaal in stilzwijgen hullen. Ik zal het dus verder niemand euvel duiden. Maar het is natuurlijk heel erg spijtig dat zo’n mooi initiatief vanuit de commissie zo’n zachte, geruisloze en onverdiende dood sterft.

Wat dat betreft zie ik hier een mooie parallel met de zienswijze zoals ingediend door de BRS: het is namelijk allebei: wel blaffen, maar niet bijten. Wel je vinger opsteken, maar niet duurzaam doorpakken. Een vuurtje stoken voor je burgers, zonder je handen voor hen in het vuur te durven steken. Verduurzaming met de handrem erop.

In de BRS zienswijze wordt een aantal zaken terecht geconstateerd. En ik zal er een aantal citeren:

• ‘Er lijkt gekozen te worden voor groei zonder dat de randvoorwaarden zijn gedefinieerd’
• ‘Zo wordt gesproken over groei onder voorwaarden terwijl veel huidige knelpunten nog niet zijn opgelost.’
• ‘Consequenties voor gezondheid zijn niet in beeld gebracht’ (..) ‘ook inzicht in sturingsinstrumenten ontbreekt’
• ‘Zelfs de grenswaarden waarop het kabinet wil gaan sturen zijn niet helder.’

Terechte constateringen voorzitter, maar weinig specifiek. Want over welke randvoorwaarden, huidige knelpunten “die nog niet zijn opgelost” en gezondheidseffecten “die nog niet in beeld zijn gebracht”, hebben we het dan? En welke consequenties worden daaraan verbonden? Blaffen zonder te bijten! Met waarschijnlijk als consequentie dat de inwoners van Noord-Holland nog meer overlast over zich heen zullen gaan krijgen.

Er staat nota bene HELEMAAL NIETS over ultrafijnstof, of überhaupt fijnstof, in de zienswijze van de BRS. De noodzaak voor groei van het aantal vliegbewegingen wordt nergens expliciet ter discussie gesteld en het begrip ‘hinder’ lijkt de resultante van een onnavolgbare rekensom, in plaats van iets dat mensen ervaren.

Daar kunnen we als PS toch niet onze schouders over ophalen, en hopen dat het allemaal wel losloopt.

Daarom moeten we nu een stevig signaal afgeven:

A. Er zijn namelijk meerdere constructieve alternatieven voor Schiphol geschetst, waarin niet simpelweg volumegroei met lage marges centraal staat, maar slimme combinaties waarbij sprake is van volumekrimp in plaats van volumegroei. Het resultaat is dan groei in kwaliteit;

B. Wachten op het RIVM-onderzoek naar fijnstof, omdat:
1) het kabinet zélf om het onderzoek heeft gevraagd, om meer inzicht te krijgen van de gezondheidsrisico’s van ultrafijnstof uit vliegtuigmotoren;
2) het eerste onderzoek naar effecten bij kortdurende blootstelling aan ultrafijnstof al alarmerende resultaten gaf;
3) én BRS zelf eerder heeft gezegd dat er geen besluiten worden genomen over ontwikkeling van Schiphol totdat diverse vraagstukken rond thema’s zijn uitgekristalliseerd en in hun onderlinge samenhang zijn beschouwd. Eén van de thema’s is het RIVM-onderzoek naar ultrafijnstof. Hou daaraan vast.

C. Een meetnetwerk is belangrijk, omdat dat betere informatie geeft dan berekeningen en beter navolgbaar is dan niet transparante berekeningen. Meten = weten.

Maar voorzitter, zoals gezegd heb ik ook hoop!

Hoop, omdat de zienswijze van de BRS tenminste laat zien dat er nu eindelijk eens wat tegenwicht geboden wordt aan een lobby die doorgaans geen strobreed in de weg wordt gelegd. Er wordt eindelijk tenminste een beetje geblaft.

En Hoop dat naast de Partij voor de Dieren er ook andere fracties opstaan die vraagtekens durven te zetten bij de eenzijdige focus op economische groei boven leefbaarheid, natuur en milieu.

En om die hoop een gezicht te geven dien ik samen met de SP en de ChristenUnie de motie in met het volgende dictum:

dragen het College van Gedeputeerde Staten op:

om namens de Provinciale Staten van Noord-Holland een zienswijze in te dienen met hierin de volgende punten:

• groei is niet per sé noodzakelijk voor een luchthaven met maatschappelijke meerwaarde;
• het besluit over de toekomstige omvang van Schiphol wordt uitgesteld totdat in ieder geval

1) het RIVM-onderzoek naar gezondheidsrisico’s van ultrafijnstof is afgerond en meegenomen in een integrale afweging tussen groei en leefbaarheid en

2) het kabinet in beeld heeft gebracht welke verbindingen cruciaal zijn voor het doel ‘internationale connectiviteit via de lucht voor de zakelijke reiziger’, waaruit het aantal vliegbewegingen afgeleid kan worden;

• serieus onderzoek of een krimpscenario mogelijk is in verband met leefbaarheid en andere maatschappelijke opgaven, zoals woningbouw;
• het opzetten van een geluid- en luchtkwaliteit-meetnetwerk;

en gaan over tot de orde van de dag.

Dank u wel.