Land­bouwgeld: Geen tijd meer voor compro­missen, nu grote stappen zetten is van levens­belang

Voorzitter,

Dank aan de CU voor het agenderen van dit belangrijke stuk. Wij vragen het provinciaal bestuur sinds 2019 om ons op de hoogte te houden over het cruciale Europese landbouwbeleid en de nationale invulling ervan waar we nu over spreken. Dus we zijn redelijk op de hoogte, maar dit IPO-stuk overviel ons ook.

De CU noemt het Nationaal Strategisch Plan (NSP) een bepalend stuk voor de toekomst van de agrarische sector.

Maar het is veel groter dan dat.

Met de invulling van de gelden voor de landbouw via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en het landelijke NSP valt of staat ons klimaat- en biodiversiteitsbeleid. Het is dus bepalend voor de toekomst van ons állemaal.

Feit is dat het nieuwe GLB al op Europees niveau in gaat tegen provinciale doelen en de al slappe Green Deal en de Boer tot Bord-strategie. Eerder stelde de Europese Rekenkamer dat we afgelopen jaren 100 miljard euro zonder resultaat voor klimaat en natuur hebben besteed. Straks worden miljarden aan belastinggeld weer ingezet om voornamelijk een dier- en mensonvriendelijk systeem in leven te houden.

Morgen stemt het Europees Parlement over dit beleid. Groene boeren, burgers, natuur- en milieuorganisaties hebben zich verenigd in de oproep om dit GLB van tafel te vegen.

De discussie nu gaat over de mogelijkheid om gelden van de eerste pijler (een soort blanco cheque met klassieke inkomenssteun) naar de groenere tweede pijler, plattelandsontwikkeling over te hevelen. We kunnen maximaal 40% overhevelen. Dat zou in kader van de klimaatcrisis en biodiversiteitcrisis de beste keuze zijn.

De IPO-notitie wil nu de al slappe EU plannen en de plannen van het Rijk (die al onvoldoende zijn beoordeeld door experts van Europees Milieubureau en Wageningen) verder afzwakken.

Slechts 15% overheveling tekent onze provincie nu via IPO voor. Wageningen geeft aan dat we daarmee de klimaat en natuurdoelen niet gaan halen. De ecologische regeling waar GS naar verwijst – wanhopig zoekend naar iets positiefs om over deze destructieve notitie te zeggen- is volgens Wageningen ook onvoldoende om goed te maken als we minder dan 30% overhevelen.

Het is alsof een huis in brand staat, de provincies over de brandweer gaan, en nu zeggen: je mag slechts maar een fractie gebruiken van het water dat echt nodig is om brand te blussen.

Op 8 december is een belangrijk debat hierover. Wij willen GS vragen om namens PS een ambitieuze oproep te doen aan het Rijk om maximaal de ruimte te pakken voor de groene transitie, met 30% tot 40% overheveling van pijler 1 naar pijler 2.

Dit is namelijk hét NSP waar fundamentele verschuivingen moeten plaatsvinden. De volgende kans voor herziening van landbouwbeleid zal pas na 2027 komen. Veel te laat, want we hebben nog iets meer dan 8 jaar om het tij te keren.

Dit is dus geen moment voor verdere compromissen, want nu grote stappen zetten in letterlijk van levensbelang. Toon lef. Bedank het IPO voor het overleg, maar ga hier op je strepen staan. IPO compromis gaat hier ernstig over een ondergrens heen van wat verantwoord is.

We vragen ook andere fracties (en met name die fracties die natuur willen beschermen of die zij aan zij met ons stonden in de Klimaatmars) om onze oproep te steunen. We overwegen straks bij PS hierover ook een motie in te dienen.