Bijdrage Tata Steel

Eerst dank aan de ambtenaren voor de beantwoording van alle vragen op zo’n korte termijn.

Voorzitter, na het laatste RIVM-rapport blijft een vraag hangen:
Hoe kan het dat we een Omgevingsdienst (OD) hebben die af en toe hoort te controleren of gegevens kloppen met werkelijkheid, maar dat in al die jaren niet eerder is gebleken dat er een “gat” bestaat tussen de berekeningen uit het emissieregistratiesysteem en de werkelijke metingen?
Wat zegt dit over de competentie van de provincie en OD al die jaren?

Het RIVM zei tijdens de laatste webinar niet te kunnen uitsluiten dat Tata bewust sjoemelt met cijfers. Hoe gaat de provincie ervoor zorgen dat we deze optie 100% kunnen uitsluiten? Dat is immers belangrijk voor ons vertrouwen in de beloftes en acties van Tata Steel.

De ILT heeft een zienswijze ingediend over de actualisatie van de monitoringsvoorschriften van de luchtemissies van Tata Steel. Gaat GS deze aanbevelingen overnemen?

Wat betreft het vervolg vragen wij om actie op in totaal 3 hoofdlijnen:

Eerst over de Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)
Meer dan een jaar na de deadline ligt er nog steeds geen goedgekeurd wettelijk verplicht “Vermijdings- en reductieplan” voor ZZS van Tata Steel. Dit VRP is belangrijk, want het kan juridische handvatten bieden om bepaalde maatregelen versneld af te dwingen. Wij horen graag nog ruim voor de zomer van de OD welke juridische mogelijkheden er zijn. Kan GS dat toezeggen?

Ook stelden we vragen over de betrouwbaarheid van de cijfers zoals gerapporteerd in de ZZS-inventarisatie, in het licht van het RIVM-rapport. Als het RIVM constateert dat er verschillen zijn in berekeningen en metingen van gevaarlijke stoffen, dan kan het toch niet zo zijn dat GS alleen zegt: “Voor het doel waarvoor de ZZS-rapportage is bedoeld (nl. inventarisatie) achten wij deze betrouwbaar.” Wij willen dat GS hier met spoed RIVM en ILT hier naar laat kijken en niet weer wachten op het Rijk. Het Rijk wijst namelijk nog steeds naar de provincie.

Dan over een weegmoment en deadlines
Met het Tata Steel dossier lijkt het wel elke dag Groundhog Day. Ik heb het hier eerder genoemd: ik heb krantenkoppen over Tata Steel uit de jaren ‘80. Die lijken wel van nu. De gang van zaken is voorspelbaar: ophef over vervuiling, onderzoek, beloften dat het beter wordt en uiteindelijk te weinig doen onder het mom van ‘economie’. En zo draaien we al decennia in hetzelfde cirkeltje rond.

Nu zegt de provincie steeds dat ze alle instrumenten die ze hebben gebruiken. Wij zien meer mogelijkheden.

GS heeft op ons verzoek juridisch laten uitzoeken of het mogelijk is meer in te grijpen, bijvoorbeeld bij Kooksfabriek 2, met beroep op het voorzorgsbeginsel. Daaruit blijkt dat het in theorie mogelijk was, maar dat er volgens OD nu “voldoende wettelijk instrumentarium beschikbaar is om de leefomgeving gezonder te maken.” De notitie zegt echter dat als blijkt, na o.a. beoordeling van het ZZS-programma, dat het totaal van maatregelen onvoldoende bescherming biedt, én deze risico's onaanvaardbaar hoog zijn, zou de plicht voor Gedeputeerde Staten kunnen ontstaan om aanvullende maatregelen op grond van het voorzorgsbeginsel te eisen.

Nu lijkt me dat het veel hogere risico op kanker en andere ziekten in de regio echt wel onaanvaardbaar is. Is GS het daar met ons eens?

Er moet volgens de genoemde notitie een weegmoment komen, waarop we kijken of de maatregelen voldoende effect sorteren.

Wat ons betreft is dat weegmoment tegen de zomer, als RIVM ook een nieuwe ronde metingen heeft gedaan.

Het is ook een natuurlijk moment. Tata heeft immers 50% reductie van PAKs beloofd in het eerste kwartaal. Het RIVM zou in de zomer moeten meten of dat in praktijk gerealiseerd is. Alles staat of valt met vertrouwen in Tata. Als we Tata niet kunnen vertrouwen dat ze op tijd maatregelen nemen en zelfs hun eigen deadlines niet nakomen, dan is het tijd voor provincie om in te grijpen en zelf deadlines te stellen. Burgers vragen hier al jaren om.

Dus vraag aan GS: Gaan ze het RIVM in de zomer laten kijken of Tata haar afspraken nakomt rond o.a. PAKs? En is zij bereid als blijkt dat het niet zo is zelf een concrete deadline voor Tata te stellen m.b.t. kankerverwekkende stoffen, op basis van bijv. het voorzorgsbeginsel (met beroep op recht op leven en gezondheid als een rechtsgrondslag in de wetgeving)?

De OD stelt het volgende: “Stil leggen van bepaalde onderdelen een zwaar interventiemiddel. Die uiterste bevoegdheid heeft de provincie alleen op basis van zwaarwegende gronden.” Ook de directeur van OD zegt dat het alleen gebeurt als anders de schade – ik citeer - “verschrikkelijk groot” is. Het feit dat er mensen door Tata al decennia kanker krijgen en dat al decennia niet stopt, lijkt ons een behoorlijk “verschrikkelijk groot” en zwaarwegende grond. Is GS het daar met ons eens?

Ten slotte over de uitspraken van de directeur van Omgevingsdienst

De directeur van stelde in een interview met Follow the Money:
“Ik ben geen voorstander van het idee: zet de fabriek ergens anders neer, dan is mijn probleem opgelost. Ik hoor mensen roepen dat je staal uit China kunt halen. Natuurlijk kan dat, maar dan is het mondiale effect per ton staal nog veel schadelijker dan wanneer je het hier produceert.'

Dit past echt niet. De OD hoort zelf geen mening te hebben over eventueel toekomst van Tata. Zij horen burgers en natuur te beschermen. Wij vragen de OD deze uitspraak openlijk terug te trekken En we vragen GS de directeur hierop aan te spreken. Zo nodig komen we met een motie.