Bijdrage PvdD over Initi­a­tief­voorstel CU over Burger­peiling

Eerste termijn

We danken onze collega’s van de ChristenUnie voor al het werk aan dit initiatiefvoorstel. Dit onderwerp spreekt onze fractie en mij persoonlijk als politicoloog enorm aan. We zullen eerst iets in het algemeen opmerken over dit voorstel, waarbij we met een suggestie komen voor een net iets ander proces.

Daarna geven we één extra randvoorwaarde mee voor de burgerpeiling en een inhoudelijke richting.

Voor ons is het goed betrekken van alle inwoners bij de provincie heel belangrijk. Niet alleen om een “peilstok” in de samenleving te zetten, maar om ook echt meerwaarde voor burgers en democratie te creëren.

Daarom zitten we samen met o.a. CU in de werkgroep burgerparticipatie, die precies hiermee bezig is. Nu heeft de CU het idee van een burgerpeiling in eerste instantie gekoppeld aan de besluitvorming over windmolens en dat ingebracht in de werkgroep. Daar heeft de meerderheid CU weer terug verwezen naar PS. Daarom spreken we er nu over.

In dit initiatiefvoorstel wordt de koppeling met besluitvorming over wind op land losgelaten en gaat het onderwerp breder over “duurzame energie”. Wij vragen ons af waarom het dan nog zo’n haast heeft dat we hierover in de komende PS-vergadering besluiten. Er zijn nog enkele belangrijke vraagtekens, zoals ook GS terecht stelt, bijvoorbeeld over het doel en focus van zo’n burgerpeiling.

Bovendien is het de vraag of dit het beste instrument is voor dit onderwerp. Zo’n peiling is niet gratis. CU reserveert 50.000 euro. Wat prima is, maar laten we eerst kijken of - als we het over thema ‘duurzame energie’ hebben - het geld niet beter ingezet kan worden voor een ander burgerparticipatie-instrument. Nu lijken we een beetje uit de losse pols voor een instrument te kiezen. Een burgerberaad zou bijvoorbeeld nuttiger kunnen zijn, omdat je dan niet alleen meningen van burgers op een bepaald moment in kaart brengt, maar burgers inhoudelijk echt betrekt bij het onderwerp. Burgers kunnen zich dan laten informeren door o.a. experts, kunnen met elkaar in discussie en kunnen samen tot antwoorden op vragen over duurzame energie komen. Dat lijkt ons op dit complexe onderwerp van grote meerwaarde.

Ons voorstel zou dus zijn om de bespreking van verschillende burgerparticipatie-instrumenten met experts in de werkgroep burgerparticipatie af te wachten. Die zal na de zomer plaatsvinden.

Dan hebben we alle instrumenten op een rijtje en kunnen we geïnformeerd beslissen of een burgerpeiling het beste middel is voor het onderwerp duurzame energie. Daarna kunnen we één of meerdere instrumenten kiezen. De resultaten kunnen dan worden meegenomen bij de besluitvorming over duurzame energie in de komende jaren. Aangezien er geen directe link meer is tussen het voorstel van CU en besluitvorming op korte termijn, kunnen we die tijd nemen.

Hoe kijken CU en andere fracties hier tegenaan?

Voorzitter, mocht de rest nu al enthousiast zijn over het aan de slag gaan met burgerpeiling op dit onderwerp, dan hebben wij grofweg twee aanvullingen: één in de categorie randvoorwaarden en één over de inhoud.

Als het gaat om randvoorwaarden kunnen wij ons vinden in wat CU al schrijft. Het is goed om vooraf duidelijk te maken wat het doel is van de burgerpeiling en wat ermee wordt gedaan in beleid. We hebben daarnaast één aanvulling op de randvoorwaarden:

CU spreekt over een ‘representatieve’ burgerpeiling en geeft terecht aan dat het van belang is om extra aandacht te besteden aan o.a. jongeren en mensen met migratieachtergrond. Maar de laatste jaren klinkt er vanuit experts een roep om breder te kijken, zodat we de democratie verder kunnen versterken. Zoals we nu naar representatie kijken wordt geprobeerd om stemmen van mensen van allerlei leeftijden en achtergronden mee te nemen. Maar de belangen van miljoenen dieren, ook inwoners van onze provincie, die zich niet kunnen uitspreken in een burgerpanel en van wie de levens wel door ons beleid worden geraakt, worden dan niet meegenomen. Wij zien graag dat als opdracht meegegeven wordt dat zij (via bijv. dierenwelzijnsvertegenwoordigers in het panel) gerepresenteerd worden in de burgerpeiling. Dat zou voor ons een belangrijke voorwaarde zijn.

Ten slotte over de inhoudelijke invulling: als het gaat over duurzame energie vinden we het belangrijk om duidelijk te maken aan de inwoners dat er een crisis is en wat er minimaal aan duurzame energie opgewekt en bespaard moet worden om die crisis het hoofd te bieden. Binnen die kaders kunnen we vervolgens o.a. de vraag stellen in welke gebieden de inwoners kansen zien voor duurzame energie uit wind en zon. Zo laten we burgers constructief meedenken. Hen kan dan ook gevraagd worden naar hun voorkeuren als gaat over bijvoorbeeld kleinere versus grootschaligere initiatieven, over de transitie in handen van grote energiebedrijven laten of juist meer in handen van georganiseerde burgers, en over het mogelijk combineren van functies als landbouw, natuur, recreatie en het opwekken van duurzame energie.

Tot zover.

Tweede termijn

Wij kennen de heer Klein als iemand die zorgvuldig besluiten neemt. Ik snap zijn enthousiasme om snel te starten met een instrument en dat delen we ook. Maar zoals hij zelf zegt het is belangrijke om burgers te betrekken. En de vraag is nog steeds of dit instrument bij dit onderwerp het meeste recht doet aan dat doel. Dat zou kunnen, maar laten we ons eerst informeren door experts. Dat gebeurt al na de zomer, en dan kunnen we wat ons betreft samen door met een keuze maken en invulling.

Dank u wel.