Bijdrage bij PWN-beheernota 2025-2035

Drinkwater en natuurbeheer gaan bij PWN hand in hand. Dat is mooi om zo terug te zien in de visie van PWN op het beheer van de gebieden die zij onder hun hoede hebben. Want drinkwater kan niet zonder kwalitatief en kwantitatief goede natuurgebieden en natuur kan niet zonder schoon oppervlakte- en grondwater. Maar de visie van PWN om tot goed en toekomstgericht beheer te kunnen komen stemt somber. Want de kosten stijgen om drinkwater drinkbaar uit onze kraan te krijgen. De kosten stijgen om de kwetsbare, drinkwater leverende natuur te redden. De natuur in onze drinkwaterwingebieden en het omliggende gebied die zwaar te lijden heeft van PFAS van sea spray en PFAS en PFOS uit vooral bestrijdingsmiddelen in en om de betreffende gebieden met name bollenteelt. Daarom pleiten we samen met D66 niet alleen voor een monitoringsinstrumentarium naar PFAS om passende maatregelen te kunnen treffen, maar willen we ook zo snel mogelijk een beschermingszone in laten stellen om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen die PFAS of PFOS bevat te verbieden in de grondwaterbeschermingsgebieden. Natuurlijk blijft landbouw gewoon mogelijk. Biologische landbouw wel te verstaan.

Hiertoe dienen we een motie in, samen met SP, D66, Volt en CU.

Met als dictum:

verzoeken GS:

• beleid te ontwikkelen, bijvoorbeeld via het ruimtelijk spoor, om het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen in grondwaterbeschermingsgebieden te stoppen;
• de uitwerking in 2025 aan PS ter besluitvorming voor te leggen;

en gaan over tot de orde van de dag.

Met deze motie kunnen we uitvoering geven aan een motie die enkele jaren geleden al in de Tweede Kamer werd aangenomen en door een aantal provincies al in uitvoering is gebracht. In onze provincie is echter nog steeds toegestaan dat zeer schadelijke stoffen worden gebruikt, die in de lucht of grondwater terechtkomen en niet alleen onze natuur, maar ook drinkwatervoorziening ernstig bedreigt. Dat is tegen de Europese wet, tegen de Nederlandse wet en tegen elk publiekelijk belang.

Tijdens de commissie was er enige onduidelijkheid in de beantwoording van onze vragen over de mogelijkheid om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen aan banden te leggen. De gedeputeerde stelde toen dat een verbod op het gebruik van dergelijke middelen niet mogelijk is, omdat het Ctgb de toets en toelating verzorgt. Het laatste klopt, alleen het Ctgb stelt dat middelen toegelaten mogen worden, maar inmiddels is door meerdere wetenschappelijke onderzoeken die recentelijk zijn verschenen en ook door jurisprudentie zijn overgenomen, gebleken dat de toetsing van Ctgb ontoereikend is om onze natuur en drinkwater te beschermen. En hier is de provincie dan wel degelijk aan zet. Niet alleen om de kosten van een beheer en levering van diensten te drukken, maar ook omdat de provincie verantwoordelijk is voor de natuurgebieden, volgens de wet en als aandeelhouder en dus eigenaar. En daarom nu op dit moment bij dit agendapunt, Op ruimtelijk gebied kan de provincie wel degelijk beperkingen opleggen. De Omgevingswet biedt daartoe voldoende mogelijkheden. We vernemen graag hoe GS tegen deze mogelijkheid aankijkt voor wat betreft de beheergebieden van PWN.

Naast de zorg vanuit de landbouw delen we ook de zorg die recreatiedruk geeft op de natuur. We zijn erg benieuwd hoe PWN de invloed van recreatie op het gebied gaat beheren en we vragen dan ook uitdrukkelijk in de uitvoering rekening te houden met de gevolgen van recreatie voor bijvoorbeeld broedseizoen en stiltegebieden. Maar ook in het kader van klimaatverandering.

Bijdrage in de tweede termijn
Statenlid Wallaart van de PvdA wil ik bedanken voor het gebruik van de frase ‘draagkracht van de natuur is leidend’. Dus zsm het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen inperken lijkt de PvdD dan opportuun. Daarmee de invulling van de beheertaken van PWN ondersteunend, waarbij in dit geval een onderzoek afwachten niet nodig is. De motie van nu gaat specifiek en heel concreet over de bescherming van ons drinkwater in grondwaterwingebieden.

VVD vindt de natuur in de duinen, net als wij, ook zeer van belang. Dus we gaan er vanuit dat de VVD daarmee onze motie om de natuur en het drinkwater te beschermen tegen de negatieve druk op de natuur door schadelijke bestrijdingsmiddelen, tegen elke vorm van PFAS die door het rijk inmiddels als ZEER SCHADELIJKE STOF is bestempeld, steunen. Zo kunnen we ook tijdens het fietsen genieten van gezonde lucht en natuur.

Verder vertrouwen we erop dat PWN met deze beheernota een prima stuk heeft op de beheerplannen vorm te geven. De aandacht voor recreatie en dan ook de fietspaden is goed, maar wat ons betreft dus ook hier met de draagkracht van de natuur als leidend principe. Dat betekent wellicht dat fietspaden moeten worden verlegd om de duinen de ruimte te geven voor een robuuste en natuurlijke zeewering. We hopen en vertrouwen er met de gedeputeerde op dat PWN in de uitvoering van de plannen aandacht heeft voor de toegankelijkheid van de duinen voor fietsers en daarbij hun kennis van een robuust duinsysteem leidend laat zijn.