Vragen over het opnieuw toestaan groot­schalig en meerjarig festival in kwetsbaar Natura 2000-gebied Het Twiske

Indiendatum: 17 mei 2022
Antwoorddatum: 7 jun. 2022

Inleiding vragen

Op 9 mei 2022 heeft de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord uit naam van Gedeputeerde Staten de Wet Natuurbeschermingsvergunning Natura 2000-gebieden[1] verleend voor het meerjarig houden van het grootschalige Lente Kabinet festival in natuurgebied Het Twiske in Oostzaan.[2] De Partij voor de Dieren en de SP zijn geschokt dat de provincie opnieuw toestaat dat dit festival midden in het broedseizoen en in gevoelig natuurgebied plaats zal vinden, en deze meerjarige vergunning afgeeft.

Het betreft een tweedaags festival, met maximaal 16.000 bezoekers per dag. In totaal, met opbouw en afbouw van het terrein, vinden er bijna twee weken werkzaamheden plaats.[3] Hierbij wordt er, zeker tijdens het festival, veel geluid geproduceerd.

Het gebied is onderdeel van het beschermde Natura 2000-gebied Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske. Doelstellingen van het Natura 2000-beheerplan[4] worden nu al niet gehaald. De ‘Evaluatie Natura 2000 beheerplan’[5] van adviesbureau SWECO uit december 2021 was dan ook helder: ‘’Gezien het matige tot slechte doelbereik in de eerste beheerplanperiode….kan een verlenging van het tweede beheerplan waarschijnlijk niet worden volstaan”. Wat betreft de roerdomp waren er de afgelopen vijf jaar gemiddeld nog maar 12 broedparen in het gebied aanwezig. Het bureau stuurt dan ook aan op een herziening van het beheerplan.

Voor onder andere de roerdomp is in het SWECO-rapport opgenomen dat de soort gevoelig is voor verstoring en dat gebrek aan rust een belangrijk knelpunt vormt. Waarbij is aangegeven dat wandelaars, vissers en waterrecreanten deze verstoring kunnen veroorzaken. Verstoring vormt, met name in Twiske, een knelpunt. Zowel voor de roerdomp als de bruine kiekendief is aangegeven dat een beperking van verstoring door recreatie een positief effect op de aantallen kunnen hebben, aldus SWECO.

De roerdomp broedt in Nederland van april tot en met juni. De grote moerasgebieden van Noordwest Nederland vormen belangrijke gebieden voor de Nederlandse populatie roerdompen.

Inleiding antwoorden
Stichting Hart voor het Twiske had verzocht om twee vergunningen te schorsen voor het Lente Kabinet Festival. Het ging om de vergunning Wet natuurbescherming en de omgevingsvergunning verstrekt door de gemeente Oostzaan. Op 3 juni 2022 heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Holland besloten dat deze twee vergunningen in stand blijven. Vervolgens heeft op 4 en 5 juni het festival plaatsgevonden.

Vragen

VERGUNNING

Vraag 1:
Is er voor het festival ook een ontheffing Wet natuurbescherming hoofdstuk 3 (soortenbescherming)[6] verleend, waaronder de bescherming van vleermuizen (anders dan in het Beheerplan Natura 2000 beschermde meervleermuis)? Zo nee, waarom niet? Bent u het met ons eens dat wanneer deze ontheffing ontbreekt, het festival geen doorgang kan vinden?

Antwoord 1:
Voor het festival is geen ontheffing op basis van hoofdstuk 3 van de Wet natuurbescherming (Wnb) verleend. Dit is ook niet mogelijk, omdat een wettelijk belang voor het festival ontbreekt. Met wettelijk belang wordt één van de belangen bedoeld zoals genoemd in artikel 3.8, lid 5, onder b, van de Wet natuurbescherming. Het gaat hier namelijk niet om bijvoorbeeld het belang van de bescherming van de wilde flora en fauna of het belang van de volksgezondheid, de openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang. Omdat een dergelijk wettelijk belang er niet is, zal de aanvrager moeten voorkomen dat overtredingen van de verboden als genoemd in hoofdstuk 3 van de Wnb plaatsvinden. Hierbij kan gedacht worden aan het gericht plaatsen van verlichting en het afzetten van bepaalde delen van het terrein. Indien wordt voorkomen dat verboden worden overtreden is een ontheffing niet noodzakelijk. Wij kunnen derhalve niet aangeven dat het festival op voorhand zonder ontheffing niet kan doorgaan.

Vraag 2:
Volgens NatuurAlert (zie bezwaarschrift en reactie GS, bijlage 9 van het Besluit, zie voetnoot 2) ontbreken een Omgevingsvergunning en evenementenvergunning.

Klopt dit? En zo ja, los van wie waarvoor bevoegd gezag is, bent u het met ons eens dat wanneer deze toestemmingen ontbreken, het festival geen doorgang kan vinden?

Antwoord 2:
Wij moeten binnen onze bevoegdheden blijven en zijn hierbij alleen bevoegd gezag voor de Wet natuurbescherming. De genoemde vergunningen zijn de bevoegdheid van de gemeente.

Vraag 3:
Klopt het dat het festival strijdig is met de vigerende bestemmingsplannen buitengebied van de gemeentes waarin het Twiske gesitueerd is?

Antwoord 3:
Het is aan de desbetreffende gemeente om te toetsen aan het vigerende bestemmingsplan.

Vraag 4:
Heeft GS overwogen het festival niet op deze locatie toe te staan en te verwijzen naar een niet kwetsbaar gebied, zoals een weiland van een boer? Zo ja, welke locatie achtte GS meer passend dan een Natura 2000- gebied? Hebt u ook gekeken naar een meer voor de hand liggende locatie voor een festival?

Antwoord 4:
Bij het verlenen van een vergunning moeten wij bij de aanvraag blijven. Die kunnen we niet veranderen. Het is daarom niet aan ons om een andere locatie voor te stellen.

Vraag 5:
De Anteagroup, die het broedvogelonderzoek 2019[7], voorafgaand aan het festival in 2019 en er na, heeft uitgevoerd, geeft zelf aan dat maar een beperkte inventarisatie is uitgevoerd. De gebruikelijke BMP-methode (Broedvogel Monitoring Project, SOVON) is niet toegepast. Zo zijn er bijvoorbeeld maar twee inventarisaties geweest in plaats van volgens de methodiek voorgeschreven vijf inventarisaties.
Daarnaast blijkt het onderzochte gebied zeer beperkt, waardoor soorten als de roerdomp en bruine kiekendief gemist kunnen zijn.

Deelt u onze conclusie dat het in opdracht van de aanvrager uitgevoerde onderzoek geen goede onderbouwing levert bij de aanvraag? Zo nee, wat is dan uw conclusie?

Antwoord 5:
Voor de monitoring rondom Lentekabinet is geen gebruik gemaakt van de broedvogelmonitoring. Het doel van de monitoring van Lentekabinet verschilt ook van de doelen van Sovon waarvoor de BMP methode geldt. De BMP is gericht op het op een gestandaardiseerde manier tellen van broedvogels om een trend over jaren te verkrijgen. Het doel is om in een BMP-telgebied een zo
betrouwbaar mogelijke benadering te krijgen van de werkelijk aanwezige aantallen broedvogels.
De monitoring voorafgaand aan Lentekabinet heeft een ander doel. Voor Lentekabinet is het belangrijk om te weten welke broedvogels aanwezig zijn ten tijde van Lentekabinet, zodat rekening gehouden kan worden met deze broedgevallen. De monitoringsronde na afloop geeft inzicht in de effecten van het festival op deze broedgevallen en eventuele nieuwe broedgevallen. Door het andere doel van het onderzoek kan de methode dus afwijken.

Vraag 6:
In het beheerplan is opgenomen dat er maximaal drie evenementen per jaar met meer dan 10.000 bezoekers mogelijk zijn.

a) Geeft dit een juridische verplichting, waardoor een evenement niet geweigerd kan worden?
b) Bent u het met ons eens dat een goede natuurtoets een weigeringsgrond kan zijn en dat de provincie verantwoordelijk is voor de natuur in Noord-Holland?
c) Kan door cumulatieve effecten het zo zijn dat latere vergunningen voor evenementen met minder verstoring niet vergund kunnen worden?
d) Is er ook een maximum aan het aantal dagen dat een festival mag duren?
e) Hoe vindt de afweging plaats van de invulling van de maximaal 3 te houden evenementen per jaar?

Antwoord 6:
a) Nee, dit geeft geen juridische verplichting. Op blz. 186 van het Natura 2000-beheerplan is namelijk aangegeven dat evenementen in het Twiske onder categorie 3 vallen. Dit betekent dat een Wet natuurbescherming-vergunning nodig is. Deze vergunning is nodig vanuit de gebiedsbescherming in de Wet natuurbescherming (hoofdstuk 2).
b) Het is mogelijk dat uit een natuurtoets blijkt dat een Wet natuurbescherming-vergunning niet afgegeven kan worden.
De juridische verantwoordelijkheden van de provincie ten aanzien van de natuur in Noord-Holland zijn vastgelegd in de Wet natuurbescherming.
c) Ja, dat zou kunnen. Echter, cumulatieve effecten bij evenementen zullen met name optreden bij gelijktijdigheid. Elke vergunningaanvraag wordt voorafgegaan door een natuurtoets waar effecten in onderzocht zijn/beschreven zijn. Wanneer van toepassing moet er ook naar gezamenlijke effecten gekeken worden.
d) Vanuit de Wet natuurbescherming wordt geen maximum aantal dagen opgelegd.
e) Er zijn nu twee festivals die worden gehouden in het Twiske. Tot nu toe is er dus nog geen overschrijding van de drie mogelijke festivals.

BEHEERPLAN

Vraag 7:
Onderschrijft u de aanbeveling uit de Evaluatie Natura 2000 beheerplan van SWECO dat met name in Vogelrichtlijngebied het Twiske een verminderde verstoring door recreatie een positieve bijdrage kan hebben op de aantalsontwikkeling van de roerdomp?

Antwoord 7:
Op dit moment zijn wij het beheerplan aan het herzien en bekijken wij hoe wij aanbevelingen uit de evaluatie van Sweco zullen meenemen.

Vraag 8:
Bent u het met ons eens dat de huidige vorm van festivals niet aansluit bij de Natura 2000 doelstellingen?

Antwoord 8:
Het Twiske heeft ook een belangrijke recreatiefunctie naast het feit dat het Natura 2000-gebied is. Omdat significant negatieve effecten van festivals niet uit te sluiten zijn, zijn deze vergunningplichtig.

Vraag 9:
Er wordt aangegeven dat een roerdomp zich op een nest drukt als schrikreactie. De vergunning geeft aan dat dit geen negatieve effecten heeft omdat o.a. de roerdomp zich op het nest drukt.

a) Heeft u hierbij ook meegenomen dat de jongen vanaf half mei het nest verlaten[8]?
b) Waarom is de schrikreactie ‘zich op het nest drukken’ geen negatief effect?

Antwoord 9:
Wij hebben vooral gekeken naar het langdurig verlaten van het nest met eieren. Een jong dat het nest heeft verlaten, heeft meer mogelijkheden om zelf te schuilen. Daarnaast wordt in deze pagina van de Vogelbescherming aangegeven dat de jongen niet allemaal tegelijk uitkomen. De ouders
zullen naar verwachting dus alsnog bij het nest aanwezig zijn.
Het gaat erom dat significant negatieve effecten worden uitgesloten.

Vraag 10:
In het “Beheer van roerdompbiotoop in het Ilperveld”[9] staat “potentiële geschikte nestlocaties niet meer te verstoren na 1 maart (..) Rond eind juli-begin augustus zijn jongeren in de regel vliegvlug en kunnen werkzaamheden (..) uitgevoerd worden”.
Deelt u onze conclusie dat verstorende activiteiten voor de roerdomp niet mogen plaatsvinden tot begin augustus?

Antwoord 10:
In de passende beoordeling is gekeken naar de roerdomp. Hierbij is specifiek gekeken naar de situatie en locatie; het is dus geen algemene beoordeling. In de passende beoordeling is geconstateerd dat, wanneer maatregelen worden genomen, er geen significant negatief effect is op de roerdomp. Het document waar naar wordt verwezen gaat over het maaien van rietlanden die potentieel geschikt zijn als nestlocatie. Bij het evenement vindt geen betreding van potentiele nestlocaties plaats; dit is dus anders dan bij het maaien. De activiteiten zijn zodoende niet één op één hetzelfde. Ook is het festival beoordeeld, waarbij specifiek naar de betreffende locatie en activiteit is gekeken.

Vraag 11:
Waar ligt volgens Gedeputeerde Staten de grens tussen "negatieve effecten" en "significant negatieve effecten”? Kunt u een en ander uitgebreid omschrijven?

Antwoord 11:
Een effect is significant negatief als een instandhoudingsdoelstelling van een Natura 2000-gebied in gevaar wordt gebracht.

GELUID

Vraag 12:
Is er bij de vergunning gekeken naar geluidsverstoring tijdens ook opbouw en afbouwperiode, of alleen naar de twee festivaldagen? Hoeveel dB(A) wordt er uws inziens geproduceerd op een festivaldag? En hoeveel dB(A) op een opbouw- of afbouwdag? Op welke afstand van het festival wordt het geluid gemeten? Hoeveel dB(A) is toegestaan, op welke punten? En waar is dit vastgelegd, in de Omgevingsvergunning?

Antwoord 12:
De op- en afbouwperiode zijn benoemd en meegenomen. De geluidsverstoring tijdens de op- en afbouw zijn lager dan tijdens de festivaldagen, waardoor de festivaldagen het belangrijkst zijn voor
de bepaling van de effecten. Voor tijdelijk geluid zijn er geen maximale waarden bekend waarbij effecten op vogels zijn uitgesloten. Zodoende hanteren wij geen maximaal aantal decibel, en hebben wij dit ook niet vastgelegd in de voorschriften van de Wnb-vergunning.

Vraag 13:
Geluid draagt ver, zeker over water. Is de verspreiding van geluid, midden in een Natura 2000 gebied en nabij een stiltegebied, meegenomen in de afweging? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 13:
Stiltegebieden betreffen een andere wetgeving, waardoor toetsing hieraan geen onderdeel vormt van het besluit. Daarnaast kennen stiltegebieden geen externe werking, dat wil zeggen dat buiten een stiltegebied wel geluid gemaakt mag worden dat te horen is in het stiltegebied.

Het voorkomen van doelsoorten in de omgeving en de verspreiding van geluid is meegenomen in de beoordeling.

VERGUNNING

Vraag 14:
Bent u bereid de onderhavige Wet natuurbeschermingsvergunning in te trekken?

Antwoord 14:
Nee. Zie ook de inleiding bij de antwoorden.

Vraag 15:
Bent u bereid om vanaf nu in Het Twiske alleen nog extensieve recreatie, passend in het gebied, toe te staan, in plaats van steeds toe te redeneren naar het toestaan van commerciële activiteiten?

Antwoord 15:
In het huidige en in het nieuwe Natura 2000-beheerplan wordt aangegeven welke vormen van recreatie zijn toegestaan, eventueel onder welke voorwaarden en wanneer eventueel een vergunning voor de de Wet natuurbescherming nodig is.

[1] wetten.nl - Regeling - Wet natuurbescherming - BWBR0037552 (overheid.nl)

[2] Provinciaal blad 2022, 5532 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)

[3] Lente Kabinet Festival - 4 & 5 Juni 2022 (hetkabinetfestival.nl)

[4] Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske | natura 2000

[5] Rapport Evaluatie Natura 2000 beheerplan Ilperveld ... https://www.noord-holland.nl › Beheerplannen (google.nl)

[6] wetten.nl - Regeling - Wet natuurbescherming - BWBR0037552 (overheid.nl)

[7] exb-2022-26979, ‘Broedvogelonderzoek Twiske 2019, Begeleiding Broedvogels bij het Lentekabinet Festival’, zie bijlage bij Besluit genoemd in voetnoot 2

[8] https://www.vogelbescherming.n...

[9] https://www.vogelbescherming.nl/docs/55bc8467-6932-4941-9f19-dcfa562033e5.pdf pagina 45