Vragen over aange­schoten ganzen aan hun lot over­ge­laten

Indiendatum: okt. 2021
Antwoorddatum: 2 nov. 2021

iBabsOnline Overzicht details - PNH

Inleiding

Op zondag 12 september heeft een inwoner van Noord-Holland een aangeschoten nijlgans gevonden langs het Spaarne. Het dier lag aan de waterkant, ademde zwaar en kon niet wegkomen. Deze inwoner heeft vervolgens het dier naar een dierenarts gebracht. Die heeft vastgesteld dat het dier was aangeschoten met hagel en heeft het laten inslapen.

De Wild Beheer Eenheid (WBE) waar de jager onder valt, heeft uiteindelijk de kosten van de dierenarts betaald.

Ondertussen meldt het AEWA[1] dat tussen de 35% en de 62% van de ganzen in Europa leven met hagelkorrels in het lichaam.[2] Deze ganzen zijn zwaar aangetast in hun welzijn en het is onacceptabel dierenleed.

Het jachtincident langs het Spaarne staat niet op zichzelf. Een groep mensen die zich verenigen via social media onder de naam ‘Stop de jacht in Molenwijk Haarlem’ verzamelt lugubere beelden van rottende en aangeschoten ganzen. Deze mensen voelen zich niet gehoord, hoewel de jacht vrijwel in hun achtertuin plaatsvindt.

We constateren dat tot op heden de Omgevingsdienst geen reden ziet om te handhaven.

Vragen

Vraag 1:
Worden schietincidenten apart gemonitord, geregistreerd en geëvalueerd?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u een overzicht geven van de incidenten uit 2020 en 2021?

Antwoord 1:
Onregelmatigheden bij de uitvoering van beheer en schadebestrijding of jacht kunnen worden
gemeld bij zowel de politie als bij de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord (OD). Indien er
sprake is van een overtreding van de Wet Natuurbescherming (Wnb) doen de medewerkers van
de Afdeling Toezicht en Handhaving onderzoek. In 2020 zijn naar aanleiding van klachten van
verschillende aard 28 controles in het kader van soorten(-bescherming) door de Toezicht en
Handhaving van de OD uitgevoerd (Jaarrekening OD 2020, 7 juli 2021).

Vraag 2:
Wat vindt u ervan dat bewoners zelf bewijzen verzamelen van jachtmisstanden[3]?

Antwoord 2:
Als bewoners getuige zijn van handelingen die zij zien als een overtreding van de Wnb
natuurbescherming of het in strijd handelen met een door GS afgegeven ontheffing dan is het
goed dat zij hiervan melding maken. Indien die melding bij de OD wordt gedaan dan zal de
afdeling Toezicht en Handhaving van de OD de melding onderzoeken.

Vraag 3:
In de ‘monitoring and minimizing goose cripling’ wordt om aanschieten te voorkomen aangeraden om bijvoorbeeld alleen te schieten binnen een geadviseerde afstand van 25 meter. Ook wordt geadviseerd om geen overvliegende ganzen te schieten.[4]
Worden deze adviezen opgevolgd in de praktijk?

Antwoord 3:
Het is wettelijk verplicht dat ‘eenieder die een in het wild levend dier doodt of vangt voorkomt
dat het dier onnodig lijdt’ (artikel 3.24 lid 1, Wnb). Aanvullend verplicht de wettelijke zorgplicht
eenieder om voldoende zorg te dragen voor in het wild levende dieren (artikel 1.11 Wnb). Door
de inzet van middelen en het professioneel handelen van de uitvoerder kan worden voldaan aan
deze zorgplicht bij het schieten van overvliegende ganzen. De te hanteren afstand voor een
dodelijk schot is afhankelijk van de inzet van het soort geweer en patronen. Adviezen worden
hierbij betrokken.

Vraag 4:
Als ganzen of andere vogels van grotere afstand geraakt worden, is er bijvoorbeeld kans dat alleen een van de longen geraakt wordt, en dat het dier doorvliegt. De longen vullen zich dan langzaam met bloed, en het kan dan erg lang duren voor het dier dood is.
Vindt u dat dit moet worden voorkomen, en treden de handhavers van de provincie hiertegen op als ze het zien, omdat het een overtreding is van de wet Natuurbescherming (bijvoorbeeld van artikel 3.24 lid 1[5]), of is dit volgens u een acceptabele manier om dieren te doden?

Antwoord 4:
Ingevolge de Wnb geldt dat eenieder die een in het wild levend dier doodt of vangt daarbij dient
te voorkomen dat het betreffende dier onnodig lijdt. De correcte hantering van het geweer ter
uitvoering van beheer en schadebestrijding is daarbij van groot belang. Dat is de
verantwoordelijkheid van de betreffende uitvoerder. De bepalingen in en krachtens de Wnb
aangaande de hantering van het geweer en de daarbij vereiste vaardigheden verzekeren naar
ons oordeel dat uitvoerders die verantwoordelijkheid kunnen dragen. Bij de uitvoering van
beheer en schadebestrijding, op grond van een vrijstelling, een ontheffing of op grond van een
opdracht, dienen de betrokken uitvoerders zich te houden aan het bij of krachtens de Wnb
bepaalde omtrent de te gebruiken middelen, kalibers en munitie. Ganzen mogen met hagel
worden gedood. Indien de medewerkers van de Afdeling Toezicht en Handhaving van de OD
ofwel uit eigen waarneming ofwel op grond van een gedane melding kennis krijgen van een
overtreding van de Wnb op het punt van de hantering van het geweer, gebruikte kalibers of
gebruikte munitie, dan treden zij hiertegen op.

Vraag 5:
Volgens de Jagersvereniging is de jager verantwoordelijk voor aangeschoten wild[6]. Wie is er volgens u verantwoordelijk voor gemaakte dierenartskosten van aangeschoten wild? De jager of de WBE?

Antwoord 5:
Dit is niet bij de Wnb geregeld. In dit geval (naar aanleiding waarvan u de vragen stelt) is het de
keuze geweest van de WBE waartoe de uitvoerder behoorde om de dierenartskosten te betalen.

Vraag 6:
Wat moet een burger doen, gelet op de zorgplichtbepaling in artikel 1.11 van de Wet Natuurbescherming[7], bij het vinden van een gewond dier veroorzaakt door de jacht?

Antwoord 6:
Een burger die uitvoering wenst te geven aan de zorgplicht van artikel 1.11 van de Wnb kan bij
het aantreffen van een gewond dier, gewond door welke oorzaak dan ook, contact opnemen
met de politie (144 red een dier) of de Stichting Dierenambulance. Gaat het om een
aangeschoten dier dan kan ook contact worden opgenomen met de uitvoerder dan wel WBE
zodat de uitvoerder alsnog aan zijn zorgplicht kan voldoen.

Vraag 7:
Volgens het Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: ‘Wilt u een dier naar een opvangcentrum brengen?..neemt u [dan] contact op met de provincie.’ [8]
Op welke manier kan contact opgenomen worden met de provincie en wat is de huidige rol van de provincie hierin?

Antwoord 7:
De provincie informeert op haar website hoe te handelen bij het aantreffen van gewonde in het
wild levende dieren.

Vraag 8:
Als een burger kosten maakt, om te voldoen aan zijn zorgplicht voorvloeiend uit de Wnb artikel 1.11, en waarbij de jacht de oorzaak is: hoe kan de burger dan de kosten verhalen?

Antwoord 8:
Er is geen wettelijke basis waarop de burger terug kan vallen voor het verhalen van eventuele
gemaakte kosten ongeacht de oorzaak.
Een burger die uitvoering wenst te geven aan de zorgplicht van artikel 1.11 van de Wnb hoeft
daarvoor geen kosten te maken. Met het doen van een melding aan bijvoorbeeld de WBE of
Stichting Dierenambulance kan degene aan die zorgplicht voldoen.

Vraag 9:
Is het neerschieten van inheemse en beschermde ganzen of het onnodig laten lijden van ganzen in strijd met de Wet Natuurbescherming?

Antwoord 9:
Indien het doden van ganzen plaatsvindt ter uitvoering van de geldende ontheffingen,
vrijstellingen en opdrachten ten behoeve van beheer en schadebestrijding is er geen sprake van
overtreding van de Wnb. Daarbij dient te allen tijde te worden voldaan aan de zorgplicht van
artikel 3.24 van de Wnb: “Eenieder die een in het wild levend dier doodt of vangt voorkomt dat
het dier onnodig lijdt”.

Vraag 10:
Klopt het dat als een jager strijdig met de Wet Natuurbescherming heeft gehandeld, zijn jachtakte wordt ingetrokken? Mede gelet op de Richtlijn intrekking jachtakten.[9]

Antwoord 10:
De afdeling korpscheftaken van de politie is het bevoegde gezag dat gaat over de intrekking
van jachtaktes. De intrekking kan eventueel vergezeld worden met een boete. Daarnaast kan
het OM besluiten over te gaan tot strafrechtelijke vervolging.

Vraag 11:
Zo ja, wat is de rol van de Omgevingsdienst in bovengenoemde situatie?

Antwoord 11:
Als de Omgevingsdienst kennis draagt van een overtreding van de Wet
natuurbescherming wordt hier proces-verbaal van opgemaakt. Dit wordt gedeeld met de
afdeling korpscheftaken van de politie.

Vraag 12:
Gelet op de maatschappelijke discussies die MARF[10] en de Raad voor Dierenaangelegenheden[11] op dit moment voeren, bent u voornemens om de jacht op ganzen te stoppen, totdat er maatschappelijk gedragen overeenstemming is over het ganzenbeleid?

Antwoord 12:
De genoemde adviezen geven geen aanleiding om het beheer van ganzen te stoppen.

Beeld: röntgenfoto van de gevonden aangeschoten nijlgans

[1] African-Eurasian Waterbird Agreement

[2] Ganzen-zonder-grenzen-door-de-Maatschappelijke-Adviesraad-Faunaschade.pdf (bij12.nl)

[3] https://www.nhnieuws.nl/nieuws...

[4] http://pinkfootedgoose.aewa.in...

[5] Artikel 3.24, lid 1 Wet natuurbescherming: ‘Een ieder die een in het wild levend dier doodt of vangt voorkomt dat het dier onnodig lijdt.’

[6] https://www.jagersvereniging.n...

[7] wetten.nl - Regeling - Wet natuurbescherming - BWBR0037552 (overheid.nl)

[8] https://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/beschermde-planten-dieren-en-natuur/dieren/opvangcentra-voor-dieren

[9] https://zoek.officielebekendma...

[10] https://www.bij12.nl/onderwerp...

[11] https://www.rda.nl/publicaties...