Partij voor de Dieren deelt ‘gif­flesjes’ uit om aandacht voor de ziek­ma­kende water­kwa­liteit van Noord-Holland

Statenleden van de Partij voor de Dieren deelden bij de Begrotingsbehandeling 2025 aan de andere Statenleden en Gedeputeerden flesjes water uit met waarschuwingsetiketten voor de volksgezondheid. Op elk van de ‘gifflesjes’ stonden enkele schadelijke gifstoffen vermeld die in ons oppervlaktewater wordt aangetroffen, veelal afkomstig uit de bollenteelt en andere landbouw. Zij wilden hiermee de aandacht vestigen op het grote gebruik van landbouwgif in de provincie. De schadelijke effecten daarvan op mens, dier, natuur en milieu en de gezondheid van de inwoners van Noord-Holland zijn groot. De partij deed ook de oproep aan de provincie om snel met een stappenplan te komen voor 100% gifvrije bollenteelt.

Etiketten
De partij had flesjes (kraan)water gevuld en die voorzien van een etiket. Op die etiketten (8 verschillende) stond aangegeven van welke Noord-Hollandse locatie het water afkomstig was en van welke 'ingrediënten' er een dusdanige hoeveelheid aanwezig is dat het gezondheidsnormen overschrijdt. Bij Natura 2000-gebied het Zwanenwater waren dat bijvoorbeeld stoffen als fipronil, fenchloorfos en trichloorbenzenen. Op de achterkant van de fles stond: ‘Waarschuwing!’ over de mogelijke gezondheidseffecten van genoemde stoffen op de verschillende flesjes, zoals effecten op het ongeboren kind of het veroorzaken van kanker, problemen met de luchtwegen en Parkinson.

In de Bestrijdingsmiddelenatlas is al veel inzichtelijk over de aanwezigheid van de ziekmakende chemicaliën in ons milieu, maar de acties om daar echt iets tegen te doen ontbreken, aldus de Partij voor de Dieren. Bewoners die zich zorgen maken en zich verenigd hebben in stichtingen als Meten=Weten, Aardige Buren of Gezondheid op 1, spraken zich al eerder uit richting de politiek en beaamden dit gebrek aan actie.

Ilona Haas, Statenlid Partij voor de Dieren: “Het hoge gifgebruik in Noord-Holland is een ramp voor de natuur, de leefomgeving, de gezondheid. De provinciale politiek kan nu laten zien dat ze wél bezorgd zijn over de gezondheid van onze inwoners en bereid zijn belangrijke stappen te nemen om de kwaliteit van ons water snel en blijvend te verbeteren.” Statenlid Haas stelde daartoe voor om de meest schadelijke cocktails uit de landbouw snel te verbannen en riep met een motie op om onderzoek te doen hoe dat geregeld kan worden. Dit voorstel van de PvdD werd door een meerderheid van de Staten gesteund. Wel stemden BBB, CDA, FvD, JA21, PVV, VVD tegen het voorstel.

Cocktails
Deze cocktails, combinaties van verschillende soorten landbouwgif, blijven in de lucht hangen en komen in de bodem en het water terecht. Uit allerlei onderzoeken blijkt dat dergelijke combinaties van stoffen meerdere malen giftiger zijn dan losse middelen. Hoewel elk bestrijdingsmiddel dat in de landbouw gebruikt wordt is getoetst, blijkt in de praktijk dat bij de toelating van deze middelen de effecten van de verschillende middelen tezamen en de hoeveelheden binnen een gebied niet worden meegenomen.

De schade voor de natuur is terug te zien in de enorme teruggang in de biodiversiteit. Maar op deze manier komen de schadelijke stoffen ook binnen bij mensen thuis. Statenlid Haas: “Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat speeltuinen in slaapkamers van kinderen in de omgeving van bollentelers of gangbare fruittelers niet meer veilig zijn.“ Ze heeft tijdens de Algemene Beschouwingen bij de behandeling van de Begroting 2025 in Provinciale Staten dan ook opgeroepen het juiste te doen voor een gezonde leefomgeving en met een plan te komen hoe toegewerkt kan worden naar 100% biologische bollenteelt.

Biologische bollenteelt
Vooral in de bollenteelt wordt veel gif gebruikt. Binnen de bollen ligt het hoogste gebruik bij lelies en pioenrozen. Op de derde plek de tulpen. Zo worden bijvoorbeeld op leliebollen en pioenrozen meer dan 30 verschillende stoffen gespoten. Onlangs erkende de rechtbank in Noord-Nederland al dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt te schadelijk zou zijn voor natuur. En de rechtbank in Roermond verbiedt lelyteelt nabij een woonwijk.

De Partij voor de Dieren deed het voorstel om via een stappenplan het gifgebruik in de bollenteelt te beëindigen. Statenlid Haas: “Wat betreft de Partij voor de Dieren staat de sector daar niet alleen voor en moet de overheid helpen in de omschakeling, zodat een gelijk speelveld gecreëerd wordt. Door naar volledige biologische teelt om te schakelen, kunnen veel crises waar we nu voor staan, met de waterkwaliteit, met de biodiversiteit, de kwaliteit van de natuur en het effect op de gezonde leefomgeving, op termijn opgelost worden.” Dit ging veel partijen te ver. Alleen D66, SP, ChristenUnie en Volt steunden het voorstel.

Waterkwaliteit
Tot slot benadrukt de partij dat er een concreet plan moet komen om de waterdoelen te halen die zijn vastgelegd in de Europese Kaderrichtlijn Water. In 2027 moeten alle lidstaten aan die doelen voldoen, maar die doelen lijken voor Nederland, en ook Noord-Holland, onhaalbaar. Zonder het op afzienbare termijn uitfaseren van het gifgebruik zal daarin geen verbetering optreden. Dat is niet alleen rampzalig voor mens, dier en natuur, maar kan ook voor een nieuw slot op bijvoorbeeld de woningbouw zorgen (vergelijkbaar met de stikstofproblematiek). De gedeputeerde zegde toe in het eerste kwartaal met een plan te komen.