Refe­rendum in provincie : sterktes benutten, zwaktes corri­geren en blijven evalueren

Voorzitter,

De PvdD volgt de wetenschappelijke consensus dat referenda – mits goed ontworpen - een nuttige aanvulling kunnen zijn op de indirecte democratie.

Als politici in de houdgreep zitten van bepaalde belangen, kunnen burgers ze via een referendum wakker schudden. Mooi voorbeeld zijn Zwitserse burgers die recent tégen de plannen van de heersende conservatieve partijen stemden om de jacht meer ruimte te geven en migratie aan banden te leggen.

In Noord-Holland zijn nog geen referendumpogingen bekend. De kans is reëel dat dat te verklaren is door gebrekkige bekendheid van burgers met het instrument.

Aan Forum dus de boodschap: werk tot 2022 samen met collega’s hier om te zorgen dat de – mede dankzij Forum ingezette – communicatie- en digitaliseringstrajecten, geoptimaliseerd worden. De provincie kan bijvoorbeeld meer gebruik maken van advertenties op sociale media, en alle actuele referendabele besluiten overzichtelijk voor burgers op de inspraakpagina van de provincie zetten.

Dat zal al een enorm verschil maken.

Voorzitter, dan richten we ons tot GS.

Een gezonde democratie ontwikkelt zich constant. Daarvoor is regelmatig innoveren en evalueren nodig. In 2018 had GS nog voorgesteld om, OM de vier jaar in ieder geval de drempels van het referendum te evalueren. Ongeacht het wel of niet plaatsvinden van een referendum.

We roepen GS daarom op om uiterlijk in 2022 te evalueren.
Ook gezien de nieuwe digitale mogelijkheden.

Anders krijgen we hetzelfde als met de oude verordening uit 1995: pas decennia later tot de conclusie komen dat het niet werkt.

Dan nemen we het instrument niet serieus.

Er lijkt ook steun van andere partijen zo’n evaluatiemoment. Dan kunnen we kijken naar de zichtbare en onzichtbare drempels en de invullingsmogelijkheden. Bijvoorbeeld het direct combineren van referenda met deliberatieve vormen en het werken met meerdere antwoordkeuzes in plaats van een binaire keuzeoptie, om zo het risico van oversimplificatie te verlagen..

Onder begeleiding van experts kunnen we dan zoeken naar de slimste combinaties, waarin de sterktes van het instrument zoveel mogelijk worden benut, en de zwaktes gecorrigeerd.

Voorzitter, ten slotte.

Als GS zo’n evaluatiemoment niet toezegt, dan steunen wij voorstel B van Forum, waarin de drempel van 5000 kiesgerechtigden voor een inleidend verzoek wordt voorgesteld. De argumenten die GS gebruikt om aan 10.000 vast te houden zijn niet overtuigend en zouden evengoed kunnen gelden voor een drempel van 5000.

De rest van de voorstellen van Forum zijn ofwel overbodig aangezien Forum het doel ervan eigenlijk al via een andere weg heeft bereikt, ofwel trekken de verkeerde conclusies door de uitkomst- en opkomstdrempel met elkaar te verwarren.

Dank u wel.