Burger­par­ti­ci­patie: Belangen van dieren, natuur en toekom­stige gene­raties tellen mee

Voorzitter,

Het vroegtijdig betrekken van inwoners zorgt niet alleen voor persoonlijke ontwikkeling, maar zorgt er ook voor dat verschillende perspectieven, kennis en creativiteit snel op tafel komen. Daardoor worden besluiten beter. We noemen dat hier burgerparticipatie. Gezien het groeiende gebrek aan vertrouwen in de overheid, vandaag extra van belang. Om die reden doen we als Partij voor de Dieren actief mee aan de Werkgroep Burgerparticipatie.

We hebben nog wel wat werk te verrichten op dit onderwerp, maar we zijn blij met de open, leergierige houding van collega’s in de werkgroep. Heel leuk om te zien en aan mee te werken.

We zijn redelijk tevreden over de 10 uitgangspunten die nu voor liggen. In het bijzonder blij met het uitgangspunt om expliciet te maken hoe belangen worden gewogen, om duidelijk te maken wat met input wordt gedaan, en extra te werken aan diversiteit.

Maar laten we elkaar scherp houden in de rest van het proces.

In de Statenvoordracht staat dat we met de 10 voorliggende uitgangspunten zorgen voor een evenwichtig proces en kwalitatief goed participatietraject.

Dat is natuurlijk niet helemaal waar. De uitgangspunten vormen een breed kader, maar zorgen zelf nog niet voor een evenwicht en kwaliteit. Daarvoor is meer houvast nodig in de uitvoering en leren uit praktijk. Dat raakt voor een groot deel aan de input van de inspreker. En ik ben blij dat de VVD hier verder met ons aan wil werken.

Ambtelijk is er een soort houvast voor invulling van de 10 uitgangspunten ontwikkeld: de werkwijze voor burgerparticipatie.

In het kader van elkaar scherp houden, kijken we in het vervolgproces graag nog met andere partijen en ambtenaren naar de uitwerking van de volgende twee aspecten die in de uitgangspunten worden genoemd:

1. Het betrekken van belanghebbenden.
2. Het streven naar inclusie.

Als het gaat om belanghebbenden is er nog veel onduidelijkheid. Bijvoorbeeld over de vraag wie precies bepaalt wie de belanghebbenden zijn en hoe die afweging wordt gemaakt. Daar had de inspreker het net toevallig ook over. Wat ons betreft zouden inwoners dat zoveel mogelijk zelf moeten kunnen bepalen.

Daarnaast hoort een gezonde democratie ook de belangen van dieren, natuur en toekomstige generaties mee te nemen. Eén van de vragen in de ambtelijke werkwijze voor participatie is: “Voor wie heeft de opgave gevolgen?” Die “wie” kunnen dus ook niet-menselijke dieren, natuur en toekomstige generaties zijn. We vragen om dat er nadrukkelijk bij te vermelden, voor de bewustwording.

Wij mensen vormen immers slechts 0,01% van al het leven op aarde. Toch hebben we een buitenproportionele impact op het bestaan van de rest, de 99%. Dat er nu iets nu niet helemaal goed gaat in de belangenafweging zien we o.a. aan de levensbedreigende natuur- klimaatcrisis en de watercrisis, allemaal gedreven door die 0,01%, de mens.

Bovendien is het kerndoel van de Omgevingswet “duurzame ontwikkeling”, oftewel het voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheden voor toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Als we de Omgevingswet volgen, is het dus belangrijk om een stem te geven aan de belangen van toekomstige generaties expliciet mee te wegen.

Nu we burgerparticipatie aan het versterken zijn, moeten we dus kijken hoe we ook een stem kunnen geven aan zulke belangen.

Wat dat betreft zijn we blij dat na onze input een aandachtspunt is opgenomen in de ambtelijke werkwijze voor burgerparticipatie, waarbij ambtenaren wordt gevraagd om actief na te denken over de vertegenwoordiging van belangen van dieren en toekomstige generaties.

Belangrijke stap, die past in een moderne democratie.

Maar dit is een relatief nieuwe ontwikkeling, waarmee nog geoefend moet worden. Daarbij kan een training van experts zoals dr. Eva Meijer en experts van The Parliament of Things. Zij experimenteren langer met manieren om belangen van dieren, natuur en toekomstige generaties een podium te geven in democratische processen. Dit soort experimenten kunnen ook bestuursculturen veranderen. Het zou waardevol zijn als de provinciale organisatie daarvan kan leren in de uitvoering.

Wij gaan in de werkgroep ook een presentatie daarover voorstellen.

Dan over het punt van inclusiviteit: we zouden ook graag meer uitwerking zien van een plan van hoe we voor toegankelijkheid van burgerparticipatie en diversiteit van mensen aan tafel gaan zorgen. We weten immers dat het niet vanzelf gaat en veel inspanning vergt.

Ten slotte: we zijn blij dat de werkgroep ons voorstel voor een expertmeeting over de verschillende instrumenten voor burgerparticipatie heeft gesteund. Die vindt plaats op 26 september. Daarna gaan wij wat ons betreft aan de slag met eventuele verbeteringen van bestaande burgerparticipatie-instrumenten en het experimenteren met nieuwe. Zoals burgerberaden, die op enthousiasme uit de samenleving kunnen rekenen, mits goed uitgevoerd. We zagen een stukje van dat enthousiasme in het pleidooi van de inspreker.

Voorzitter, beste collega’s.

De brief namens de werkgroep sluit af met “We zijn nog niet klaar met onze taak”.

Dat klopt dus als een bus.