Bespreking Coali­tie­ak­koord 2019-2022 'Duurzaam door­pakken'

De heer ZOON (PvdD): Voorzitter. Wij hadden net nog even een discussie over knotwilgen en of je die nou elke twee of drie jaar of zes weken moet gaan knotten. Zes weken was het niet. Het is een slim akkoord. De een zal zeggen, voor ieder wat wils, wij zeggen: te veel water bij de wijn, want wij hebben nog iets meer dan twee termijnen van PS om de eerste doelstellingen van Parijs te halen. Duurzaam doorpakken is inderdaad wat wij moeten doen, want als wij nu willens en wetens foute keuzes blijven maken die de toekomst in gevaar brengen en onze leefomgeving aantasten en vasthouden aan fossiele energiebronnen, dan is de vraag, hoe gaan wij dit uitleggen aan de komende generatie? Daarom neem ik u mee in wat er allemaal niet klopt aan dit akkoord. Ik zal ook een aantal lichtpuntjes noemen.

Dat het klimaat hoofdstuknummer 1 heeft gekregen wil niet zeggen dat dit ook prioriteit nummer 1 is. Een eerlijk, haalbaar en betaalbaar energieakkoord zal niet voor iedereen automatisch zijn. Vervuilers zullen moeten gaan betalen. Op sommige plekken zal het daardoor onbetaalbaar worden en zal men moeten gaan zoeken naar de duurzame keuzes. De vervuiler in de breedste zin van het woord zal moeten opdraaien voor de kosten van vee-industrie, landbouwgif tot de auto. Daarbij is het vasthouden aan het huidige niveau van opcenten niet haalbaar als je kijkt naar de impact op het milieu, het klimaat en de ruimte die auto’s opslokken. Zeker degenen met de hoogste wegenbelasting zouden hiervoor moeten opdraaien. De verkeerde keuzes zien wij ook terug bij Schiphol. De coalitie heeft er bewust voor gekozen om nationaal niveau richtinggevend te laten zijn, hoewel wij zien dat wij op regionaal niveau de luchtvervuiling en overlast ervan zullen ondervinden en die is niet gering.

De levensverwachting voor inwoners in dit gebied is van vier maanden tot ruim een jaar korter. Daarbij draagt de luchtvaart op dit moment voor 5% bij aan de CO2-uitstoot en dat zal in de komende jaren alleen maar meer worden. Daarom zijn wij voorstander van het vervangen van vluchten door de trein, mits deze ruimte niet opgeslokt wordt door intercontinentale vluchten. Die zijn niet alleen winstgevender voor de luchtvaartmaatschappijen, maar zijn ook veel vervuilender. De ene beweging vliegtuig en trein kan niet zonder minder vliegen. Dat laatste is cruciaal en ontbreekt in het akkoord. Wat geldt voor de luchtkwaliteit en CO2, geldt ook voor vogels, zoogdieren, insecten en het bodemleven, dat zo belangrijk is en smacht naar ruimte voor een gezonde omgeving.

In 2018 moet er ruim 52.000 ha EHS aanwezig zijn, zei de coalitie van VVD, PvdA, CDA en GL in 2009. Met de ruim 3.000 ha die nu genoemd staat, komen wij nog niet in de buurt van het oorspronkelijke aantal, sterker nog, het is bijna vijf keer te weinig. Dit is zo hard nodig, want de natuur staat meer en meer onder druk. Zo laat ook het IBPES-rapport zien, dat de stand van de biodiversiteit beschrijft. Het roer moet drastisch om, we kunnen niet meer slechts rommelen aan de marges. De grote oorzaken voor het verlies van biodiversiteit liggen in het gedrag van mensen zelf. Laat de nieuwe coalitie dat goed onthouden de komende jaren. Het toestaan van ondernemerschap in recreatiegebieden die veelal onderdeel uitmaken van NNN, zal die druk alleen maar verder opvoeren. Dan de roze olifant die wij al jarenlang zagen aankomen en meerdere malen voor hebben gewaarschuwd, de PAS is niet meer. Paniek en de heer Carton (PvdA) stelt schriftelijke vragen over de gevolgen voor de bouwplannen en de wegen en projecten voor de komende jaren en hoe deze dan toch uitgevoerd kunnen worden zonder de PAS. Tijdens het schrijven van het coalitieakkoord was deze al weer achterhaald voordat deze gereed was, want de A8/A9, Duinpolderweg, onzinnige projecten kunnen terecht niet meer en andere projecten zullen eindelijk eerst natuur moeten gaan herstellen voordat projecten doorgang kunnen vinden. Een gemiste kans dat dit niet in het akkoord is geregeld.

Het laatste punt dat ik wil noemen, is de bestrijding van de invasieve exoten, de overlast wordt meestal ervaren als de natuur niet in balans is. De beste bestrijding van exoten is niet bestrijden, maar zorgen voor zo min mogelijk menselijk ingrijpen en daarmee stabiliteit. Vooral dit punt is voor de PvdD onacceptabel in het coalitieakkoord, dat overigens ook goede punten bevat. In 2011 hadden wij het al over zonnepanelen bij Schiphol. In 2010 hebben wij actie ondernomen om schuilstallen voor dieren in de kale weilanden mogelijk te maken dat het toen helaas niet gehaald heeft maar nu wel in het coalitieakkoord staat.

Verder zijn er nog een aantal andere goede punten, verzet tegen grootschalige biomassacentrales, goed beheer van faunapassages, de bermen natuurvriendelijker maken, biologische bollen, natuureducatie, het verbeteren van dierenwelzijn in de landbouw en de voedselvisie opstellen en niet te vergeten, geld voor opvangcentra van wilde dieren. Het geraamde bedrag is wat weinig aangezien de dieren die daar geholpen worden, door menselijk toedoen over het algemeen in de problemen zijn gekomen. Bij de uitwerking zullen wij hier vast op terugkomen en wij denken heel graag mee met de uitwerking van al die punten.

U snapt hoe verheugd wij zijn dat dit alles wel het akkoord heeft gehaald, maar er mist ook veel: einde aan de intensieve veehouderij, afschaffen van de jacht en de plezierjacht in het bijzonder. Een onderwerp overigens dat door de informateurs Bromet en Mooij op geheel eigen wijze werd begrepen. Er blijft dus ruimte over om te praten de komende jaren en dat zullen wij ook actief gaan doen, zowel richting de oppositie als de coalitie, want onze keuzes nu moeten wij niet alleen nu maar ook in de toekomst kunnen uitleggen.

Wij wensen de nieuwe gedeputeerden veel voorspoed met een groot aantal onderdelen van dit akkoord. Ik kan mij nog goed herinneren dat de heer Loggen de uitwerking over de veenweidebodemdaling begon uit te leggen en ik kan mij niet anders voorstellen dan dat gedeputeerde Rommel dat met dezelfde inzet overneemt en ook nog vaak de PvdD gaat vragen om advies. Wij zien ook de enorme inspanning die gedeputeerde Tekin doet voor de gezondheid in de IJmond. Zonder hem was het RIVM-rapport er niet geweest. Natuurlijk ook de heer Van der Hoek en mevrouw Pels hebben prettig samengewerkt de afgelopen jaren en wij gaan ervan uit dat dat de komende jaren weer gaat gebeuren. De zwaarste portefeuille heeft waarschijnlijk de heer Stigter. Onze keuzes die hij mag uitvoeren, zullen ertoe moeten leiden zodat wij later aan de volgende generaties kunnen uitleggen en dat wij zullen zeggen, het was spannend maar wij hebben de transitie op tijd voltooid en wij hebben niet alleen de Parijsdoelen gehaald, maar ook de opwarming van de aarde behapbaar gehouden, de dieren en de natuur ruimte gegeven, het is mooi geworden. Om dat te ondersteunen heb ik vijf boekjes, die ik straks aan de fractievoorzitters van de coalitiepartijen zal overhandigen, waarbij ik de deeleconomie van harte promoot. Ik heb ook een boekje voor de voorzitter, omdat u sturing mag geven aan dit college met deze uitdagingen.