Vragen over lobbymail van VVD-gede­pu­teerde Loggen aan Tweede Kamer om nieuwe geluids­regels Schiphol te omzeilen

Indiendatum: 20 apr. 2021
Antwoorddatum: 6 jul. 2021

iBabsOnline Zoeken - PNH

Inleiding

Maandagavond maakte Schipholwatch[1] melding van een lobbymail van VVD-gedeputeerde Loggen aan Tweede Kamerleden om vóór een VVD-motie[2] te stemmen die nieuwe geluidsregels voor Schiphol omzeilt. De strekking van de motie is om te verzekeren dat de bestaande geluidsregels voor luchtvaart beleidsneutraal worden omgezet naar de Omgevingswet. Een overweging in deze motie is dat “er in principe is afgesproken dat de bestaande regels beleidsneutraal worden overgezet naar de Omgevingswet”. De mail is gericht aan woordvoerders Bouwen en Wonen en woordvoerders Luchtvaart van de Tweede Kamer. De stemming over deze motie is 20 april ’21.

De Aanvullingsregeling geluid Omgevingswet voorziet erin dat luchtvaartgeluid zwaarder meeweegt bij het bepalen van de cumulatieve geluidsbelasting dan voorheen. De huidige rekenmethode onderschat immers het aantal gehinderden in Nederland.

Hinderbelevingsonderzoeken van de zes GGD’en rondom Schiphol geven meer dan 40 procent méér ernstig gehinderden aan dan de huidige Lden-rekenmethode. Daarnaast zijn er ongeveer twee keer zoveel ernstig slaapverstoorden dan volgens de Lnight-rekenmethode (Natuur en Milieufederatie NH, 2018). Ook heeft de WHO onlangs haar aanbevelingen aangescherpt. Volgens de WHO-methode zijn er rondom Schiphol ongeveer twee keer zoveel ernstig gehinderden dan de berekeningen aangeven (PBL, 2018[3]). Daarnaast wordt er op verschillende plekken in Nederland luchtvaartgeluid gemeten. Deze metingen komen gemiddeld ook systematisch hoger uit dan de berekeningen (NLR, 2018[4]).[5]

Gedeputeerde Loggen schrijft in zijn mail onder andere:

“Dit is voor de provincie Noord-Holland (evenals de provincies Zuid-Holland en Utrecht) een belangrijk punt omdat het ons helpt onze forse woningbouwopgave te realiseren.”

“Gemeenten en provincies hebben grote moeite met de nieuwe rekenregels voor het stapelen van luchtvaartgeluid.”

“De gevolgen daarvan zijn nogal desastreus. Want veel gebieden waar volgens de huidige wettelijke geluidnormen voor luchtvaartlawaai geen bezwaren tegen woningbouw zijn, krijgen met de nieuwe rekenregels ineens een kwalificatie ’slecht’ of zelfs ‘zeer slecht’ leefgebied.”

“De bijdrage van de nieuwe cumulatieregels aan de bescherming van de burger tegen geluidsoverlast is nihil: er wordt niets gedaan om de hinder die door omwonenden wordt beleefd, omlaag te brengen.”

Vragen

Vraag 1:
Wisten Gedeputeerde Staten vooraf van het versturen van deze e-mail van gedeputeerde Loggen aan de Tweede Kamer?

Antwoord 1:
Ja.

Vraag 2:
Staan GS achter de inhoud van de e-mail?

Antwoord 2:
Ja.

Vraag 3:
Schreef gedeputeerde Loggen deze mail namens het bestuur van de provincie Noord-Holland of op persoonlijke titel?

Antwoord 3:
Namens GS en in lijn met eerdere standpunten.

Vraag 4:
Wanneer hebben Provinciale Staten van Noord-Holland akkoord gegeven voor de stelling die in de e-mail wordt verdedigd?

Antwoord 4:
De kernboodschap van de mail is dat de voorgestelde aanpassing van de rekenregels voor de cumulatie van geluid geen enkele bijdrage levert aan de bescherming van de omgeving tegen geluidbelasting en hinder van vliegtuiglawaai. De regels voorkomen nieuwbouw, maar dragen niet bij aan een verbetering van de leefkwaliteit voor de bestaande omwonenden.

Dit is conform de zienswijze van de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS) op de concept Aanvullingsregeling geluid en de brandbrief van de BRS, beide van 18 juni 2020, aan de minister van Binnenlandse Zaken en de minister en staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Beide brieven zijn in juni 2020 door GS ter informatie aan u toegestuurd en voor het zomerreces van 2020 met de Staten besproken.
In deze brieven roept de BRS de Tweede Kamer op om daadwerkelijk recht te doen aan de hinderproblematiek in de Schipholregio door eerst de basis goed te regelen. In het huidige stelsel dat op grond van de Wet luchtvaart uit gaat van een per saldo benadering zijn individuele inwoners, anders dan bij andere sectoren, niet beschermd. Wij pleiten daarom voor het vaststellen van een norm voor de maximale geluidbelasting op de gevel. Cumulatieregels zijn slechts het sluitstuk van de regels binnen een stelsel met heldere normen over standaardwaarden en grenswaarden voor de geluidbelasting op de gevel.

Vraag 5:
Waar, wanneer en door wie is “in principe afgesproken dat de bestaande regels beleidsneutraal worden overgezet naar de Omgevingswet”? (zie overweging Tweede Kamermotie 32 847, nr. 738)

Antwoord 5:
De afspraak is dat de bestaande wet- en regelgeving beleidsneutraal wordt overgezet naar de Omgevingswet. Voor de wet luchtvaart is aangegeven dat de ruimtelijke regels (LIB) pas op een later moment overgaan in de Omgevingswet omdat de besluitvorming rond de verschillende luchthavens niet op tijd af is. Hiervoor wordt te zijner tijd een apart wijzigingstraject doorlopen. In onze ogen is het dan ook vreemd dat via het geluidsspoor al wel een uitbreiding van het werkingsgebied voor cumulatie en de aanpassing van de rekenformules voor cumulatie worden doorgevoerd. Dit zijn eenzijdige beleidsinhoudelijke aanpassingen die ingrijpen in het ruimtelijke beleid uit de wet luchtvaart zonder dat het stelsel voor luchtvaart hierop afgestemd
wordt.

In reactie op onze zienswijzen heeft in oktober 2020 een bestuurlijk overleg plaatsgevonden met de verantwoordelijke bewindslieden en BRS, IPO en VNG. In dit overleg is afgesproken eerst de effecten van de voorgestelde regels te onderzoeken in een zogenaamde impactanalyse. Op basis van de uitkomsten van dat onderzoek neemt de minister een definitief besluit over het al
dan niet daadwerkelijk invoeren van de nieuwe rekenregels.
In het Notaoverleg van 25 november 2020 van de Vaste commissie voor Binnenlandse Zaken over de Omgevingswet (kamerstukken II 2020/2021, 33118, nr. 170) heeft de minister van Binnenlandse Zaken bevestigd dat zij met de regio heeft afgesproken dat de regels voor cumulatie van luchtvaart beleidsneutraal worden overgezet en nadere besluitvorming plaats
vindt op basis van een gezamenlijk beeld van de gevolgen van deze nieuwe regels voor de woningbouw. De minister heeft daartoe een overgangsbepaling in de Aanvullingsregeling opgenomen. Op 20 april 2021 heeft de Kamer de motie van de heer Koerhuis overgenomen die de beleidsneutrale overgang onderschrijft.

Vraag 6:
Welke belanghebbenden hebben er precies grote moeite met de nieuwe rekenregels van Schiphol? Graag een uitputtend en uitsluitend overzicht hiervan.

Antwoord 6:
De BRS vertegenwoordigt 4 provincies en 56 gemeenten in de Schipholregio. Het IPO en de VNG onderschrijven de bezwaren van de BRS. Daarnaast hebben marktpartijen, waaronder de koepels Bouwend Nederland en Neprom bezwaren ingebracht. En ook Schiphol heeft bezwaren tegen de nieuwe regels ingediend.
De voorgestelde regels gelden rond alle luchthavens in Nederland. Het gaat hier dus om een landelijk probleem, waarbij vooral de impact rond Schiphol grote knelpunten oplevert voor de gezamenlijke woningbouwopgave.

Vraag 7:
Erkennen GS dat de huidige rekenregels in de Wet geluidhinder het aantal ernstig gehinderden van vliegtuiglawaai ernstig onderschatten en een correctie dus op zijn plek is?

Antwoord 7:
Het klopt dat de huidige rekenregels in de Wet geluidhinder zijn gebaseerd op een oude dosiseffectrelatie en dat deze de hinder onderschat.
Maar ook de nieuwe rekenregels zijn nog steeds gebaseerd op sterk verouderde inzichten. De onderliggende dosis-effectrelaties stammen namelijk nog uit de tijd van vóór de opening van de Polderbaan. De BRS pleit daarom al enkele jaren voor een actualisatie van deze oude dosis-effectrelaties. Inmiddels heeft het Rijk onderzoek hiernaar in gang gezet.

Vraag 8:
Erkennen GS dat het versoepelen van de geluidsnorm luchtvaart in de Omgevingswet het negeren is van richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om geluidsoverlast door vliegverkeer inderdaad zwaarder mee te tellen, vanwege de hoge mate van overlast die dit geluid met zich meebrengt ten opzichte van andere geluidsbronnen? De WHO geeft de nieuwe normen op basis van de jongste medische inzichten. Geluidhinder geeft serieuze gezondheidseffecten, stelt de WHO. Het gaat onder meer om hart- en vaatziekten, leerproblemen, slaapverstoring en de geestelijke gezondheid.[6] [7]

Antwoord 8:
Er is geen sprake van het versoepelen van de normen!
De discussie gaat over de rekenregels voor de berekening van de bijdrage van luchtvaartgeluid in het gecumuleerde geluidniveau. Juist het gebrek aan een adequaat beschermingsniveau is het punt dat gedeputeerde Loggen in zijn mail maakt: gegeven de overlast in de omgeving is het tijd om eens goed naar de normering van vliegtuiggeluid te kijken en heldere normen vast te stellen waar een burger aan mag worden blootgesteld.

In het huidige wettelijke stelsel voor de luchtvaart ontbreekt een basisbeschermingsniveau voor individuele bewoners. Als het per saldo binnen de geluidsruimte past voldoet het aan de norm. De situatie van een individuele inwoner kan ernstig verslechteren zonder dat deze zich ergens op beroepen. De nieuwe rekenregels voor cumulatie hebben voor omwonenden geen enkele betekenis.
Om daadwerkelijk recht te doen aan hinder en gezondheid doen wij een dringend beroep op het Rijk om het hele stelsel voor de regulering van luchtvaartgeluid te herzien. Wij vragen om een stelsel met heldere normen die elke inwoner bescherming bieden. Die zowel sturend zijn
voor het beoordelen van landzijdige áls luchtzijdige ontwikkelingen. Net zoals dat bij weg, spoor en industrie ook het geval is. Binnen zo’n stelsel horen vanzelfsprekend ook regels voor cumulatie van geluid.
Maar álleen de rekenregels voor cumulatie aanpassen, zonder daadwerkelijke actualisatie van
de sterk verouderde dosis-effectrelatie en zonder aanscherping in het normenstelsel zelf, brengt voor de omgeving geen enkele verbetering en laat inwoners nog steeds in de kou staan.

De gebreken in het huidige wettelijke stelsel zijn een terugkerend thema in alle brieven van de BRS aan het Rijk. En inmiddels hebben ook de heer Van Geel in zijn advies over de ORS en de commissie MER in haar advies over het ontwerp-luchthavenverkeerbesluit op de gebreken in het stelsel gewezen.

Vraag 9:
Erkennen GS dat nog meer burgers straks te maken krijgen met geluidsoverlast en luchtvervuiling door Schiphol?

Antwoord 9:
Dat is afhankelijk van de besluitvorming van de Kamer over de verdere ontwikkeling van Schiphol. Wij vragen het Rijk daarbij de impact op de omgeving (milieubelasting en hinder voor omwonenden) volledig in beeld te brengen en een zorgvuldige afweging te maken, ook van de mogelijke gezondheidsrisico’s voor omwonenden.
Meer hinder en overlast lijkt niet de insteek van de minister. Vooralsnog houdt de minister in haar Ontwerp Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB) vast aan 500.000 vluchten. In de luchtvaartnota geeft de minister daarnaast aan dat toekomstige ontwikkeling van Schiphol alleen mag bij krimpende milieucontouren. Deze nota is nu controversieel verklaard. Het is niet
duidelijk hoe een nieuw kabinet hier mee om wil gaan.
Meer hinder en overlast is ook niet de insteek van de decentrale overheden in de Schipholregio. De woningbouwopgave van de MRA is volledig buiten de beperkingengebieden van het Luchthavenindelingbesluit Schiphol geprogrammeerd. Binnen het beperkingengebied spelen alleen kleinschalige ontwikkelingen en herstructureringsopgaven met het oog op het behoud
van de vitaliteit in de bestaande kernen. Ook buiten LIB-gebieden verplicht ‘een goede ruimtelijke ordening’ ons om een zorgvuldige afweging te maken en daarin ook geluid en hinder (van vliegverkeer) te betrekken. Onder de Omgevingswet weegt daarbij ook het belang van een gezonde leefomgeving mee.

Vraag 10:
Erkennen GS dat niet de aangepaste regels ter bescherming van de volksgezondheid, maar de geluidsoverlast en luchtvervuiling van Schiphol, een streep zetten door de mogelijkheden voor woningbouw in de regio?

Antwoord 10:
Zoals hierboven is toegelicht is de kern van het probleem dat het wettelijke stelsel voor de regulering van luchtvaart geen normen kent die op individueel niveau bescherming bieden. Het is aan de minister om een afweging te maken wat zij op individueel niveau aanvaardbaar acht. Dat vraagt een integrale afweging van alle maatschappelijke belangen met oog voor de
daadwerkelijke impact van keuzes voor de luchtvaart op de leefomgeving.

Vraag 11:
De Omgevingswet gaat uit van balans tussen ‘beschermen’ en ‘benutten’ van de Leefomgeving. Hoe zien GS het waarborgen van deze balans, wanneer nu al actief wordt gepleit om regels ter bescherming van burgers tegen ernstige hinder teniet te doen?

Antwoord 11:
Er wordt nadrukkelijk niet gepleit om regels ter bescherming van de inwoners teniet te doen. Zoals hierboven toegelicht beschermt het huidige stelsel inwoners juist niet. De nieuwe rekenregels brengen daar geen enkele verandering in.
GS pleit via de BRS juist voor heldere normen voor een basisbeschermingsniveau voor elke burger waaraan zowel bij landzijdige ontwikkelingen als bij luchtzijdige ontwikkelingen moeten voldoen om zo ernstige hinder en gezondheidsrisico’s daadwerkelijk te voorkomen.

[1] VVD Noord-Holland wil af van geluidsregels Schiphol | SchipholWatch

[2] Motie Koerhuis over het beleidsneutraal overzetten van geluidsregels - Integrale visie op de woningmarkt - Parlementaire monitor

[3] PBL, 2018, Kennisscan Luchtvaartnota

[4] NLR, 2018, Trendvalidatie van Doc.29 berekeningen

[5] https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2019/10/433b4ea3-luchtvaartnota-milieuorganisaties.pdf

[6] WHO: Schiphol is veel en veel te luid | Het Parool

[7] SSC-Campus (gezondeleefomgeving.nl)