Vragen over bescherming van natuur en cultuur op Forteiland
-
- Vragen
- Vragen over bescherming van natuur en cultuur op Forteiland
Indiendatum: jun. 2017
Vragen van de heer A.E. van Liere (Partij voor de Dieren) en de heer F.J. Kramer (GroenLinks) over de bescherming van natuur en cultuur op Forteiland
INLEIDING VRAGEN
Op zaterdag 23 juni publiceerde onderzoeksjournalistiek medium Follow the Money (FtM) onder de titel “Hoe oorlogsmonument Forteiland IJmuiden onder toeziend oog van gemeente Velsen werd leeggeroofd” [1] een zorgwekkend artikel over de bescherming van natuur- en cultuurwaarden op Forteiland. De provincie is siteholder van UNESCO erfgoed de Stelling van Amsterdam, waar Forteiland onderdeel van uitmaakt. FtM schrijft: “Hoewel aan UNESCO-erfgoed geen onomkeerbare aanpassingen mogen worden gedaan, werd een vergaderruimte gemaakt in de geschutsbunker, werden zware lampen opgehangen aan gemetselde plafondgewelven en een originele muur bij een koepel werd gedeeltelijk doorgebroken. Deze laatste verbouwing werd gestopt nadat een oplettende bezoeker de gemeente Velsen had ingelicht. De gemeente ontkent wel dat er schade is ontstaan aan het monument zelf, maar Follow the Money is in bezit van foto’s waaruit het tegenovergestelde blijkt.”
Ook zouden er historische voorwerpen zijn ontvreemd uit het fort. En er zijn zorgen over de controle: “De huidige constructie zorgt er namelijk voor dat de pachter moet beoordelen of de pachter zich wel aan de erfgoedregels houdt.”
Ook de natuurwaarden op Forteiland, zoals de meeuwenkolonie en de zandhagedis, zijn bedreigd. “Zo was het twee weken geleden wederom raak: in verband met een 25-jarig jubileum besloot PBN een vuurwerkshow te organiseren. Dit gebeurde echter tijdens het broedseizoen naast een meeuwenkolonie. Vogelonderzoekers verklaarden tegenover de IJmuider Courant ‘not amused’ te zijn.”
VRAGEN INCLUSIEF BEANTWOORDING GEDEPUTEERDE STATEN
Vraag 1:
Bent u op de hoogte van genoemde publicaties over mogelijke aantasting van Forteiland, als onderdeel van het Unesco werelderfgoed de Stelling van Amsterdam, en over ontvreemding en vervreemding van onderdelen van het interieur?
Antwoord 1:
Ja, de publicatie van Follow the Money is bij ons bekend. Wij zijn op 23 januari 2017 door een deskundige op het gebied van militair erfgoed geïnformeerd over wat er op het Forteiland is gebeurd. Na overleg met een provinciale medewerker heeft deze deskundige diezelfde dag aangifte gedaan bij de politie.
Vraag 2:
Passen de verbouwingen die in het fort hebben plaatsgevonden binnen de kaders voor het behoud van cultureel erfgoed, resp. Unesco werelderfgoed? Zijn daarvoor door de gemeente Velzen de vereiste omgevingsvergunningen afgegeven? Heeft de gemeente Velsen zich daarbij laten adviseren door de dienst die belast is met de monumentenzorg binnen de gemeente? Indien een of meer van deze vragen met nee wordt beantwoord, wat dient er uw inziens dan te gebeuren?
Antwoord 2:
Het Forteiland IJmuiden kent, als onderdeel van het UNESCO werelderfgoed Stelling van Amsterdam, een provinciale monumentenstatus. Het zonder toestemming verbouwen of weghalen van nagelvaste onderdelen van een provinciaal monument is niet toegestaan. De gemeente is met betrekking tot de bescherming van monumenten bevoegd gezag. De gemeente heeft geen omgevingsvergunning verleend. De gemeente heeft hierover geen advies gevraagd aan iemand op het gebied van monumentenzorg.
Wat feitelijk moet gebeuren is dat deze nagelvaste onderdelen moeten worden teruggeplaatst in de bunker. Dit is echter niet mogelijk (zie verder het antwoord op vraag 3).
Vraag 3:
Hoe heeft de gemeente Velsen op uw melding gereageerd dat er voorwerpen uit Forteiland op de in het artikel beschreven veiling zouden worden verkocht? Welk gevolg heeft u aan het antwoord gegeven?
Antwoord 3:
De gemeente heeft onderzocht of er voldoende aanleiding was om de veiling niet door te laten gaan. De gemeente heeft zich naast intern juridisch ook laten adviseren door de politie. Vanuit civielrecht zag de burgemeester van Velsen onvoldoende mogelijkheden om de veiling niet door te laten gaan. Het is de bevoegdheid van de burgemeester om zo’n besluit te nemen.
Na de veiling hebben wij gesproken met gemeente en politie en is de diefstal ook aangekaart bij de officier van justitie. De officier van justitie zag echter geen mogelijkheden om alsnog strafrechtelijk op te treden omdat er naar zijn oordeel onvoldoende bewijs is dat de betreffende spullen daadwerkelijk nagelvast onderdeel hebben uitgemaakt van de bunker en dat ze dus niet hadden mogen worden meegenomen.
Om vergelijkbare gevallen in de toekomst te voorkomen zal in opdracht van de provincie een geactualiseerde monumentenbeschrijving van het Forteiland worden gemaakt waarin ook de bunker wordt meegenomen. Daarin wordt precies vermeld wat nagelvast bij het provinciale monument behoort. Zo kan de gemeente beter handhavend optreden.
Vraag 4:
Ben u van plan of bereid om de gemeente Velsen zo nodig om opheldering te vragen en/of anderszins te achterhalen hoe ernstig de vermeende, resp. geconstateerde handelingen zijn ten opzichte van de vigerende beschermingsopdracht?
Antwoord 4:
Wij hebben bij de gemeente reeds om opheldering gevraagd en zijn samen met de gemeente op 7 april 2017 in gesprek gegaan met de politie. De politie heeft het Openbaar Ministerie nogmaals gevraagd op te treden en zo de beschermingsopdracht uit te voeren. Hiervoor is volgens het Openbaar Ministerie echter te weinig juridische grondslag waardoor de ontvreemde spullen niet kunnen worden teruggevorderd.
Vraag 5:
Welke rol is of ziet u voor zichzelf weggelegd als siteholder van het onderhavige Unesco werelderfgoed, resp. als provinciaal toezichthouder? Bent u eventueel bereid zich in te spannen om de verbouwings- en ontvreemding-schade te (doen) herstellen, resp. te (doen) ondervangen?
Antwoord 5:
Als siteholder van het UNESCO Werelderfgoed zijn wij, na melding, meteen in actie gekomen om de veiling te voorkomen en er voor te zorgen dat de gestolen spullen weer worden teruggeplaatst. Ter verduidelijking, de bunker maakt geen onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam. De bunker is tijdens de Tweede Wereldoorlog in het kader van de bouw van de Atlantic Wall op het eiland geplaatst. De bunker is bovendien niet opgenomen in de redengevende omschrijving van het provinciaal monument Fort bij IJmuiden, omdat het ten tijde van de plaatsing op de provinciale monumentenlijst nog niet was uitgegraven en de inhoud hiervan destijds nog niet bekend was.
Het ontbreken van een goede beschrijving van de bunker en duidelijke afspraken over eigendom en verantwoordelijkheden tussen gemeente en stichtingen op het eiland, zijn belangrijke redenen waarom de gemeente, politie en Openbaar Ministerie naar hun oordeel niet kunnen optreden.
Wij zullen in samenwerking met de gemeente een geactualiseerde redengevende monumentenomschrijving laten maken van het Forteiland IJmuiden. Tevens zullen wij de gemeente vragen te onderzoeken of door de Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden voldoende waarborgen zijn getroffen dat het cultureel erfgoed behouden blijft. Ook zullen wij de gemeente vragen om de afspraken met PBN en de twee overige op het Forteiland actieve stichtingen over het behoud van het cultureel erfgoed te gaan evalueren.
Vraag 6:
Is het waar dat er een vuurwerkshow is gegeven tijdens het broedseizoen van meeuwen? Zo ja, is er handhavend opgetreden?
INLEIDING VRAGEN
Op zaterdag 23 juni publiceerde onderzoeksjournalistiek medium Follow the Money (FtM) onder de titel “Hoe oorlogsmonument Forteiland IJmuiden onder toeziend oog van gemeente Velsen werd leeggeroofd” [1] een zorgwekkend artikel over de bescherming van natuur- en cultuurwaarden op Forteiland. De provincie is siteholder van UNESCO erfgoed de Stelling van Amsterdam, waar Forteiland onderdeel van uitmaakt. FtM schrijft: “Hoewel aan UNESCO-erfgoed geen onomkeerbare aanpassingen mogen worden gedaan, werd een vergaderruimte gemaakt in de geschutsbunker, werden zware lampen opgehangen aan gemetselde plafondgewelven en een originele muur bij een koepel werd gedeeltelijk doorgebroken. Deze laatste verbouwing werd gestopt nadat een oplettende bezoeker de gemeente Velsen had ingelicht. De gemeente ontkent wel dat er schade is ontstaan aan het monument zelf, maar Follow the Money is in bezit van foto’s waaruit het tegenovergestelde blijkt.”
Ook zouden er historische voorwerpen zijn ontvreemd uit het fort. En er zijn zorgen over de controle: “De huidige constructie zorgt er namelijk voor dat de pachter moet beoordelen of de pachter zich wel aan de erfgoedregels houdt.”
Ook de natuurwaarden op Forteiland, zoals de meeuwenkolonie en de zandhagedis, zijn bedreigd. “Zo was het twee weken geleden wederom raak: in verband met een 25-jarig jubileum besloot PBN een vuurwerkshow te organiseren. Dit gebeurde echter tijdens het broedseizoen naast een meeuwenkolonie. Vogelonderzoekers verklaarden tegenover de IJmuider Courant ‘not amused’ te zijn.”
VRAGEN INCLUSIEF BEANTWOORDING GEDEPUTEERDE STATEN
Vraag 1:
Bent u op de hoogte van genoemde publicaties over mogelijke aantasting van Forteiland, als onderdeel van het Unesco werelderfgoed de Stelling van Amsterdam, en over ontvreemding en vervreemding van onderdelen van het interieur?
Antwoord 1:
Ja, de publicatie van Follow the Money is bij ons bekend. Wij zijn op 23 januari 2017 door een deskundige op het gebied van militair erfgoed geïnformeerd over wat er op het Forteiland is gebeurd. Na overleg met een provinciale medewerker heeft deze deskundige diezelfde dag aangifte gedaan bij de politie.
Vraag 2:
Passen de verbouwingen die in het fort hebben plaatsgevonden binnen de kaders voor het behoud van cultureel erfgoed, resp. Unesco werelderfgoed? Zijn daarvoor door de gemeente Velzen de vereiste omgevingsvergunningen afgegeven? Heeft de gemeente Velsen zich daarbij laten adviseren door de dienst die belast is met de monumentenzorg binnen de gemeente? Indien een of meer van deze vragen met nee wordt beantwoord, wat dient er uw inziens dan te gebeuren?
Antwoord 2:
Het Forteiland IJmuiden kent, als onderdeel van het UNESCO werelderfgoed Stelling van Amsterdam, een provinciale monumentenstatus. Het zonder toestemming verbouwen of weghalen van nagelvaste onderdelen van een provinciaal monument is niet toegestaan. De gemeente is met betrekking tot de bescherming van monumenten bevoegd gezag. De gemeente heeft geen omgevingsvergunning verleend. De gemeente heeft hierover geen advies gevraagd aan iemand op het gebied van monumentenzorg.
Wat feitelijk moet gebeuren is dat deze nagelvaste onderdelen moeten worden teruggeplaatst in de bunker. Dit is echter niet mogelijk (zie verder het antwoord op vraag 3).
Vraag 3:
Hoe heeft de gemeente Velsen op uw melding gereageerd dat er voorwerpen uit Forteiland op de in het artikel beschreven veiling zouden worden verkocht? Welk gevolg heeft u aan het antwoord gegeven?
Antwoord 3:
De gemeente heeft onderzocht of er voldoende aanleiding was om de veiling niet door te laten gaan. De gemeente heeft zich naast intern juridisch ook laten adviseren door de politie. Vanuit civielrecht zag de burgemeester van Velsen onvoldoende mogelijkheden om de veiling niet door te laten gaan. Het is de bevoegdheid van de burgemeester om zo’n besluit te nemen.
Na de veiling hebben wij gesproken met gemeente en politie en is de diefstal ook aangekaart bij de officier van justitie. De officier van justitie zag echter geen mogelijkheden om alsnog strafrechtelijk op te treden omdat er naar zijn oordeel onvoldoende bewijs is dat de betreffende spullen daadwerkelijk nagelvast onderdeel hebben uitgemaakt van de bunker en dat ze dus niet hadden mogen worden meegenomen.
Om vergelijkbare gevallen in de toekomst te voorkomen zal in opdracht van de provincie een geactualiseerde monumentenbeschrijving van het Forteiland worden gemaakt waarin ook de bunker wordt meegenomen. Daarin wordt precies vermeld wat nagelvast bij het provinciale monument behoort. Zo kan de gemeente beter handhavend optreden.
Vraag 4:
Ben u van plan of bereid om de gemeente Velsen zo nodig om opheldering te vragen en/of anderszins te achterhalen hoe ernstig de vermeende, resp. geconstateerde handelingen zijn ten opzichte van de vigerende beschermingsopdracht?
Antwoord 4:
Wij hebben bij de gemeente reeds om opheldering gevraagd en zijn samen met de gemeente op 7 april 2017 in gesprek gegaan met de politie. De politie heeft het Openbaar Ministerie nogmaals gevraagd op te treden en zo de beschermingsopdracht uit te voeren. Hiervoor is volgens het Openbaar Ministerie echter te weinig juridische grondslag waardoor de ontvreemde spullen niet kunnen worden teruggevorderd.
Vraag 5:
Welke rol is of ziet u voor zichzelf weggelegd als siteholder van het onderhavige Unesco werelderfgoed, resp. als provinciaal toezichthouder? Bent u eventueel bereid zich in te spannen om de verbouwings- en ontvreemding-schade te (doen) herstellen, resp. te (doen) ondervangen?
Antwoord 5:
Als siteholder van het UNESCO Werelderfgoed zijn wij, na melding, meteen in actie gekomen om de veiling te voorkomen en er voor te zorgen dat de gestolen spullen weer worden teruggeplaatst. Ter verduidelijking, de bunker maakt geen onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam. De bunker is tijdens de Tweede Wereldoorlog in het kader van de bouw van de Atlantic Wall op het eiland geplaatst. De bunker is bovendien niet opgenomen in de redengevende omschrijving van het provinciaal monument Fort bij IJmuiden, omdat het ten tijde van de plaatsing op de provinciale monumentenlijst nog niet was uitgegraven en de inhoud hiervan destijds nog niet bekend was.
Het ontbreken van een goede beschrijving van de bunker en duidelijke afspraken over eigendom en verantwoordelijkheden tussen gemeente en stichtingen op het eiland, zijn belangrijke redenen waarom de gemeente, politie en Openbaar Ministerie naar hun oordeel niet kunnen optreden.
Wij zullen in samenwerking met de gemeente een geactualiseerde redengevende monumentenomschrijving laten maken van het Forteiland IJmuiden. Tevens zullen wij de gemeente vragen te onderzoeken of door de Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden voldoende waarborgen zijn getroffen dat het cultureel erfgoed behouden blijft. Ook zullen wij de gemeente vragen om de afspraken met PBN en de twee overige op het Forteiland actieve stichtingen over het behoud van het cultureel erfgoed te gaan evalueren.
Vraag 6:
Is het waar dat er een vuurwerkshow is gegeven tijdens het broedseizoen van meeuwen? Zo ja, is er handhavend opgetreden?
Antwoord 6:
Uit de informatie die we hebben ontvangen blijkt dat er inderdaad in het broedseizoen, op 10 juni 2017, een vuurwerkshow is geweest. Hiervoor is vergunning verleend door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. Hierbij is echter verzuimd een ecologische toets uit te laten voeren. Naar aanleiding hiervan heeft de Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord (die gaat over o.m. natuuraspecten) contact opgenomen met de beheerder van het Forteiland, waardoor een volgend op planning staand vuurwerkevenement is afgeblazen.
Vraag 7:
Bent u van mening dat de Raad van Toezicht van Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden een controlerende rol heeft waar het de bescherming van dit erfgoed betreft? Zo ja, is de constructie en bezetting van de RvT naar uw oordeel toereikend om deze controlefunctie naar behoren te vervullen?
Antwoord 7:
De Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden en de daarbij behorende Raad van Toezicht vallen onder verantwoordelijkheid van de gemeente Velsen. Het is daarom niet aan ons om het functioneren van deze Raad van Toezicht te beoordelen. Wel is bij ons bekend dat de gemeente Velsen het functioneren van de Stichting en de daar aan verbonden Raad van Toezicht gaat evalueren.
Uit de informatie die we hebben ontvangen blijkt dat er inderdaad in het broedseizoen, op 10 juni 2017, een vuurwerkshow is geweest. Hiervoor is vergunning verleend door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. Hierbij is echter verzuimd een ecologische toets uit te laten voeren. Naar aanleiding hiervan heeft de Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord (die gaat over o.m. natuuraspecten) contact opgenomen met de beheerder van het Forteiland, waardoor een volgend op planning staand vuurwerkevenement is afgeblazen.
Vraag 7:
Bent u van mening dat de Raad van Toezicht van Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden een controlerende rol heeft waar het de bescherming van dit erfgoed betreft? Zo ja, is de constructie en bezetting van de RvT naar uw oordeel toereikend om deze controlefunctie naar behoren te vervullen?
Antwoord 7:
De Stichting tot Exploitatie van het Forteiland IJmuiden en de daarbij behorende Raad van Toezicht vallen onder verantwoordelijkheid van de gemeente Velsen. Het is daarom niet aan ons om het functioneren van deze Raad van Toezicht te beoordelen. Wel is bij ons bekend dat de gemeente Velsen het functioneren van de Stichting en de daar aan verbonden Raad van Toezicht gaat evalueren.
Interessant voor jou
Vragen over doodschieten konijnen op golfclub Zandvoort
Lees verderVragen over de aansluiting A9-Heiloo
Lees verder