Monde­linge vragen 'falende inspec­tie­diensten in relatie tot onveilige situatie kern­re­actor Petten'

Vraag 1:

Is de provincie op de hoogte gesteld van de werkelijke reden van het stilleggen vorig jaar oktober van de kernreactor en de productielijn? Zo nee, waarom niet en wat vindt het college daarvan? Zo ja, door wie en wanneer, en heeft u overwogen om de staten al dan niet vertrouwelijk te informeren?

Antwoord 1:

De vraag suggereert dat er een werkelijke en een ‘niet-werkelijke’ reden zou zijn geweest. Dit is niet het geval.

Waarom de reactor en de Molybdeen Productie Faciliteit-productielijn in oktober 2013 uit bedrijf zijn gegaan, is door NRG – Nuclear Research and consultancy Group - uitvoerig gecommuniceerd.

Dit is op ten minste drie manieren gebeurd:

a. via de circa tweewekelijkse stakeholdernieuwsbrief,

b. via de berichtgeving ‘NRG meldt aan de autoriteiten’ (elk kwartaal via persbericht; staat op de NRG-website) en

c. via persberichten (ook te vinden op de NRG-website).

De provincie Noord-Holland en ook andere partijen zijn vorig jaar met de NRG Nieuwsbrief 35 van 27 september 2013 als volgt geïnformeerd: "Op 26 september is er tijdens de onderhoudsstop van de Hoge Flux Reactor een beschadiging aangetroffen op één van de zes regelstaven. NRG heeft direct een team ingesteld om de oorzaak hiervan te onderzoeken. NRG heeft de toezichthouder Kernfysische Dienst (KFD) geïnformeerd en zal de reactor tot nader order niet opstarten. De klanten worden geïnformeerd en begin volgende week stuurt NRG een persbericht hierover uit." In Nieuwsbrief 36 van 4 oktober 2013 meldt NRG verschillende wijzigingen in het reactormanagement. In Nieuwsbrief 37 van 11 oktober 2013 meldt NRG dat vier mogelijke oorzaken zijn gedefinieerd. In Nieuwsbrief 38 van 18 oktober 2013 meldt NRG dat de safety case is aangeboden aan de HFR Safety Committee (HSC), de Reactorveiligheidscommissie (RVC) en aan de Kernfysische Dienst (KFD).

Verder heeft de provincie Noord-Holland kennis genomen van de rapportage over ongewone gebeurtenissen in 2013 (storingsrapportage 2013) die de minister van EZ op 8 juli 2014 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In deze rapportage is uitgebreid ingegaan op de ongewone gebeurtenissen in Petten. In deze rapportage wordt vermeld dat in 2013 het aantal en de ernst van de ongewone gebeurtenissen bij NRG uitzonderlijk is te noemen en dat naar aanleiding van deze gebeurtenissen in oktober 2013 het verscherpte toezicht van de Kernfysische Dienst (KFD) op NRG is geïntensiveerd.

Gezien het feit dat al deze informatie openbaar was hebben wij niet overwogen om de staten al dan niet vertrouwelijk te informeren.

Vraag 2:

Is de provincie op de hoogte gesteld dat het waarschuwingssysteem dat omwonenden beschermt tegen teveel radioactiviteit een maand lang niet functioneerde in juni 2013? Zo ja, door wie en wanneer? Zo nee, waarom niet en wat vindt het college daarvan?

Antwoord 2:

Ja, de provincie is geïnformeerd over een storing in de meetapparatuur via het reguliere kwartaal-persbericht ‘NRG meldt aan de autoriteiten’ (dd 10-10-2013). Over de gasmonitor is gemeld: ‘Tijdens de maandelijkse controle meting van de gasmonitoringssystemen in de reactorhal is er een storing ontdekt in de meetapparatuur die de hoeveelheid radioactieve stoffen bewaakt die via het ventilatiesysteem van de reactorhal geloosd kunnen worden in de buitenlucht. Gedurende de periode is er geen sprake geweest van een verhoogde radioactiviteit in de reactorhal en derhalve hebben er geen verhoogde radioactieve lozingen plaatsgevonden in de buitenlucht. De storing in de gasmonitor is direct na constatering verholpen.’

Vraag 3:

Heeft het college contact gehad met het Ministerie over het scherpe oordeel van de Kernfysische Dienst over de falende veiligheidscultuur bij NRG, waardoor een reeks van ernstige incidenten kon plaatsvinden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3:

Ja. Wij hebben ons via onze contacten bij het ministerie EZ en NRG nader laten informeren over de ongewone gebeurtenissen bij NRG en de intensivering van het toezicht van de Kernfysische Dienst (KFD) op NRG. Dit heeft geen andere informatie opgeleverd dan genoemd bij vraag 1.

Vraag 4:

In beantwoording in de Provinciale Staten vergadering op 16 juli 20125 heeft de gedeputeerde van Run uitgesproken dat het de bedoeling is dat al het historische afval in 2017 zal zijn verwijderd richting Borsele. Wat is de stand van zaken van het al of niet opruimen van de 1.700 vaten radioactief afval dat er al sinds de jaren zestig ligt en waarvan bekend is dat een aantal vaten heeft gelekt6? Kunt u aangeven of de termijn inderdaad nog gehaald wordt. Zo nee, welke stappen onderneemt GS dat dit wel gebeurt? regel 2126 t/m 2130

6 http://www.nu.nl/binnenland/2193885/vaten-radioactief-afval-beschadigd-in-petten.html

Antwoord 4:

Er zal naar de verwachting van NRG enige vertraging optreden bij de verwijdering van het historisch afval richting Borssele. Er is recentelijk apparatuur gebouwd en opgeleverd om de vaatjes te kunnen liften, scheiden en sorteren. NRG is gestart met het liften, scheiden en sorteren. Binnenkort kan een start worden gemaakt met de afvoer van het gesorteerde laagactief afval. Daarnaast zijn contracten gesloten voor de bouw en certificering van transportcontainers en de beladingsinstallatie om ook het hoger actief afval af te kunnen voeren. Deze installaties moeten nog worden gebouwd. Dit hoog actief afval zal in België worden gecompacteerd en gecementeerd, het contract hiervoor is inmiddels ondertekend met de Belgische partner. Vervolgens wordt dit hoog actief afval bij COVRA (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) opgeslagen.

Veiligheid heeft hierbij de hoogste prioriteit. In overleg met de vergunningverlener wordt voor het einde van het jaar een nieuw plan van aanpak ingediend inclusief de bij het project behorende tijdlijnen.

Vraag 5:

Wat vindt het college van de onjuiste en onvolledige informatievoorziening door NRG naar de bevolking? Deelt het college de mening dat een bedrijf met een publieke taak, correct en eerlijk moet berichten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, heeft u NRG hier op aangesproken?

Antwoord 5: Wij zijn van mening dat NRG de bevolking adequaat geïnformeerd heeft. Zie verder ons antwoord op vraag 1.

Vraag 6:

De Kernenergiewet schrijft voor dat de CdK in specifieke gevallen geïnformeerd wordt. Is de CdK in deze gevallen geïnformeerd? Zo ja, kunt u aangeven wanneer dit was en waar die melding uit bestond? Zo nee, had dit volgens u wel moeten gebeuren?

Antwoord 6:

De Kernenergiewet (artikel 46 en artikel 49) schrijft voor dat de CdK betrokken wordt indien zich een ongeval voordoet met een categorie A of categorie B object. Een categorie A object betreft een kerncentrale of een onderzoeksreactor. Een categorie B object betreft bijvoorbeeld een installatie voor de verwerking en opslag van radioactieve stoffen. De gebeurtenissen bij NRG waren niet van dien aard dat de CdK geïnformeerd zou moeten worden.

Vraag 7:

Het ministerie van EZ heeft als één van de voorwaarden voor het krediet van € 82 miljoen gesteld dat het aantal storingen en mankementen wordt teruggedrongen. Deelt het college de mening dat het aantal storingen en mankementen sowieso moet worden teruggebracht en geen voorwaarde voor een krediet hoort te zijn?

Antwoord 7:

Ja. Wij vinden dat de extra investeringen van NRG in de Hoge Flux Reactor moeten leiden tot een zo storingsvrij mogelijke verlenging van de levensduur van de reactor. Wat ons betreft gaat het hier zowel om een doelstelling als om een voorwaarde.

De voorgenomen investeringen in verband met het herstelplan van NRG waren een belangrijke aanleiding voor het verzoek van ECN/NRG om een krediet. Het doel van het herstelplan is met name om de HFR in staat te stellen de komende tien jaar veilig en betrouwbaar in bedrijf te blijven. Daarnaast moest er wat het kabinet betreft uitzicht zijn op een gezonde, commerciële en verantwoorde bedrijfsvoering. Het kabinet heeft het herstelplan van NRG beoordeeld op deze bedrijfseconomische en technische aspecten en hierover positieve externe adviezen ontvangen.

Vraag 8:

De HFR is afgelopen jaren regelmatig stilgelegd en was toen voor lange tijd uitgeschakeld. De reactor wordt gezien als één van de belangrijkste schakels voor de productie van medische isotopen. Kunt u aangeven of de uitvallen van de HFR hebben geleid tot een tekort aan deze isotopen in de wereld?

Antwoord 8:

De internationale organisatie (AIPES) coördineert de leveringszekerheid van medische isotopen aan de medische wereld. Dit doet zij in nauwe samenwerking met de Europese reactoren die medische isotopen produceren.

De tekorten op de isotopenmarkt zijn beperkt gebleven door:

- de productieschema’s op elkaar af te stemmen,

- uitstel van onderhoudswerkzaamheden aan andere reactoren,

- en extra productiecyclussen uit te voeren bij andere reactoren.

Tevens hebben ziekenhuizen hun behandelingsschema’s hier op aangepast zover dat mogelijk was.

De urgentie dat NRG in de toekomst op een veilige en betrouwbare wijze medische isotopen blijft produceren wordt onderstreept doordat in 2015 een gedeelte van de wereldproductie zal wegvallen.

Oorzaak hiervan is:

- Het tijdelijk uit bedrijf zijn van de BR-2 in België begin 2015 in verband met langdurig onderhoud, dit zal zo’n anderhalf jaar duren.

- Het beëindigen van de nucleaire activiteiten van Osiris in Frankrijk eind 2015.

- De NRU in Canada zal eind 2016 de productie van medische isotopen beëindigen.