Het vangen en vergassen van ganzen op Texel

Indiendatum: jul. 2008

Vragen van de leden P. van Poelgeest en R. E. van Oeveren (Partij voor de Dieren) over het vangen en vergassen van ganzen op Texel

Inleiding

Gedeputeerde Staten van Noord-Holland heeft op 28 mei ontheffing verleend op het verbod tot het doden van grauwe ganzen (Flora- en Faunawet art. 68) op Texel. Gedeputeerde Staten heeft niet alleen de ontheffing afgegeven, maar heeft de aanvragende partijen (gemeente Texel, LTO, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten) ook gefaciliteerd en financieel gesteund door een deel van de kosten van de acties voor haar rekening te nemen. Hierdoor is de provincie zelf meer dan noodzakelijk medeverantwoordelijk geworden voor de acties en de uitvoering daarvan.

Omdat de Statenvergaderingen van 16 en 23 juni zwaar belast waren en er binnen de Provinciale Staten op voorhand geen meerderheid te verwachten was om de ontheffing van Gedeputeerde Staten ongedaan te maken, heeft de Partij voor de Dieren toen geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Maar met de volgende vragen wil zij meer zicht krijgen op verschillende aspecten van de vang- en vergassingsacties.

Peter van Poelgeest
Rob van Oeveren

Effect en Uitvoering

1. Kunt u een volledig overzicht geven van alle kosten die verband houden met het vangen en vergassen van ganzen, waarbij per kostenpost per locatie wordt aangegeven wie de kosten heeft gedragen? Hierbij in ieder geval rekening houdend met:
• de bedragen die het uitvoerende bedrijf Duke in rekening heeft gebracht
• het aantal uren dat gestoken is in de zaak door handhavers, juridische en beleidsmedewerkers etc. zowel bij de provincie als bij andere organisaties
• de reis- en verblijfkosten van de medewerkers van onder andere de Provincie Noord-Holland
• het bedrag dat het advocatenkantoor Pels Rijcken en Droogleever Fortuijn de provincie in rekening heeft gebracht voor juridische behandeling van en advisering in deze zaak
• betaling aan andere externe instellingen of personen dan hiervoor genoemd.

2. Op welke locaties zijn ganzen gevangen, hoeveel dieren zijn daar gevangen en hoeveel zijn er nog over? Hoe verhoudt dit aantal zich tot voorgaande jaren en hoe verhoudt zich dat tot de terughoudendheid die de provincie pretendeert in acht te nemen bij het verlenen van ontheffingen?

3. De gevangen ganzen zijn naar verluidt vergast met koolstofdioxide. Op basis van welke wet of regelgeving is deze vergassingsinstallatie toegestaan? Kunt u aangeven waarom dit de meest diervriendelijke methode zou zijn? Hoe verhoudt zich dit gas bijvoorbeeld met koolmonoxide?

In de Flora- en Faunanota die op 17 december 2007 is vastgesteld, staat dat er een beleidskader overzomerende ganzen komt in 2008.
4. Waarom is er niet gewacht met het verlenen van ontheffingen tot het aangekondigde beleidskader is vastgesteld, c.q. waarom is niet gezorgd dat het beleidskader was vastgesteld alvorens tot actie tegen overzomerende ganzen over te gaan?

De handhavers hebben onder meer tot taak de naleving van de vergunningen en ontheffingen te controleren, te rapporteren over het naleefgedrag van bedrijven en het verzamelen en bestuderen van relevante informatie ten aanzien van gesignaleerde knel- en aandachtspunten .
Volgens verschillende verklaringen van burgers zijn zij door handhavers van de provincie gehinderd zich vrij te bewegen in vrij toegankelijke gebieden waar vangacties plaatsvonden en op de openbare weg. Ook zijn er burgers door deze handhavers gesommeerd niet verder het gebied in te gaan.
5. Welk provinciale taak beoogden de handhavers uit te voeren met hun sommaties aan burgers? Welke bevoegdheid hebben de provinciale handhavers burgers te beletten zich vrij te bewegen? Hadden de handhavers van de provincie van tevoren instructie om de burgers te belemmeren?

Uit verschillende verklaringen van burgers blijkt eveneens dat zij onder anderen door de handhavers op ruime afstand (gesproken wordt over 500 meter) van de vangacties werden gehouden. Vanaf die ruime afstanden hebben verschillende mensen de vangacties gefotografeerd met sterke telelenzen. Op die foto’s zijn nauwelijks details van de vangacties waar te nemen.
6. Hoe hebben de handhavers de taken uit hun functieomschrijvingen naar behoren kunnen uitvoeren als zij zich veelal op grote afstand van de acties bevonden?

Vogelbescherming Nederland heeft een webcam in het natuurgebied De Petten op Texel (zie: http://www.webcam-texel.nl/beelden/petten.htm). In dit gebied broedden medio juni een aantal grote sterns. Het verstoren van de broedgebieden van deze (en andere inheemse) vogels is verboden. Naar verluidt is de webcam van de vogelbescherming in De Petten is uitgezet ten tijde van de ganzenvangactie in De Petten. Bij de vangactie in De Petten is het broedgebied van de grote stern verstoord.
7. Kunt u bevestigen dat de bewuste webcam was uitgeschakeld? Zo ja, waarom is dat gedaan? Hoe beoordeelt u het verstoren van deze beschermde vogel in zijn broedgebied?

8. Is er een ontheffing verleend op basis van de Natuurbeschermingswet? Zo, nee, waarom niet?

De handhavers hebben kunnen constateren dat er bij de vangacties op verschillende plaatsen en momenten de Natuurbeschermingswet en de Flora- en Faunawet zijn overtreden. Zo is er gevangen op locaties waar dit niet was toegestaan, er is met ganzen gesmeten en de dieren zijn geschopt en bijeengedreven in grote dichtheden (op basis van getuigenverklaringen zeg tot 15 dieren/m2) waardoor de dieren niet anders konden dan elkaar onder de voet lopen. Ook in de pers is beschreven dat ganzen met rode ruggen eindigden omdat zij zodanig onder de voet waren gelopen dat ze hun veren kwijt raakten. Dat dit in het artikel om onbegrijpelijke redenen wordt vergoelijkt doet niets af aan de waarneming.
9. Wat hebben de provinciale handhavers gedaan om de overtredingen te voorkomen? Wat hebben de handhavers gedaan om de overtredingen te stoppen? Voor welke van deze overtredingen is of zal proces verbaal worden opgemaakt. Indien geen proces verbaal wordt opgemaakt, wat is daarvan de reden en keurt u die reden goed?

10. Ontkent u dat de gevangen ganzen soms uren in de schuur of in de vergassingsinstallatie hebben gezeten zonder eten of drinken?

Rol provinciaal bestuur
De ontheffing voor de vangacties op Texel is op vrijdagavond 30 mei 2008 verleend en op zaterdag aangekomen bij de Faunabescherming, die al had aangekondigd de ontheffing aan te vechten. Daardoor kon de rechter pas op maandag 2 juni een oordeel vellen, wat in de loop van de ochtend gebeurde. Op dat moment waren al 478 dieren vergast.
Hoewel dit stikt formeel-juridisch volgens de regels kon, is het verre van chique om met onomkeerbare acties te starten voor de rechter zich hierover kon uitspreken.
11. Gaat u in de toekomst meer ruimte geven voor een loyale rechtsgang?

Aan fractie van de Partij voor de Dieren is maandag 16-6 door de voorzitter van Provinciale Staten mondeling medegedeeld dat de acties voorbij waren. Twee dagen later werd gemeld dat opnieuw vangacties zouden worden uitgevoerd.
12. Waarom waren Gedeputeerde Staten maandag niet goed op de hoogte?

De provincie blijkt de cijfers van Stichting Vogelonderzoek Nederland (SOVON) voldoende betrouwbaar te vinden om zich op te baseren bij de pleitnota voor de rechter. Tijdens de Statenvergadering van 16 juni heeft GS aangegeven meer geld voor de FBE uit te trekken om ganzentellingen door de FBE te laten uitvoeren.
13. Hoe kijkt u er, in het licht van een betrouwbare overheid, tegenaan dat de provincie zich in dezelfde maand enerzijds beroept op cijfers van SOVON en anderzijds de betrouwbaarheid daarvan in twijfel trekt?

14. Kunt u bevestigen dat u op Texel, hoewel u reeds duizenden ganzen hebt laten ombrengen, nog steeds ‘ondersteunend afschot’ van ganzen toestaat als een van de middelen die boeren kunnen gebruiken om landbouwschade te kunnen verhalen bij het Faunafonds?


Feiten?
De noodzaak van de huidige actie werd onder meer gerechtvaardigd door het effect van het uitblijven van nestbeheer. Het leeuwendeel van de landbouwschade ontstaat aan het begin van het groeiseizoen; op dat moment beginnen de ganzen pas met broeden. Er kan dus nog geen significante schade zijn ontstaan door het uitblijven van nestbeheer in 2008. Voor het aantal zomerganzen wordt de telling van de maand september gebruikt. Het kan dus nu niet bekend zijn wat de effecten zijn van het uitblijven van nestbeheer op de populatie.
15. Wat is het effect geweest van het uitblijven van nestbeheer en waar baseert u dat op?

Getuigen hebben gezien dat bij de vangacties grutto’s en tureluurs opvlogen toen de ganzen werden ingesloten. De claim dat ganzen ‘met hun grote platvoeten de weidevogels vertrappen’ is daarmee op zijn best dubieus. De vraag of verstoring van gans op weidevogel groter is dan die van ganzenvanger op weidevogel dringt zich op, maar we nemen aan dat daar geen goed onderzoek naar gedaan is. Mocht dat wel zo zijn, dan horen we het graag. Er zou door de ganzen schade worden toegebracht aan de weidevogels.
16. Kunt u de titel(s) geven van publicatie(s) waarmee deze beschuldiging wetenschappelijk aangetoond kan worden?

17. Hoe verklaart u het grote verschil tussen de schadecijfers die de provincie hanteert (€ 91.000) en de schadecijfers zoals die door de minister aan de Tweede Kamer zijn bericht (€ 50.000)? Heeft de minister de kamer verkeerd geïnformeerd, of heeft de provincie de rechter misleid?

18. Waarom wordt de schade die trekvogels veroorzaken gebruikt om het doden van standvogels te rechtvaardigen?

19. Kunt u aangeven of overzomerende ganzen/standvogels zorgen voor meer overwinterende ganzen/trekvogels (omdat ganzen groepsdieren zijn en elkaar aantrekken) of dat overzomerende ganzen zorgen voor minder overwinterende ganzen (omdat de dieren elkaar beconcurreren om voedsel en ruimte) en welke rol heeft dat gegeven gespeeld in de ontheffingverlening?

20. Kunt u een wetenschappelijke vegetatiekundige publicatie noemen, of anderszins aannemelijk maken, dat de schade aan kwetsbare planten, zoals de orchideeën, reëel is en een waarachtige bedreiging vormt voor het behoud van deze planten?

In de pleitnota van Gedeputeerde Staten bij de zitting over de ontheffing voor het vergassen van ganzen wordt gesteld dat de schade aan de akkers en de natuur binnen redelijke proporties moet blijven.
21. Kunt u redelijke proporties definiëren?

In dezelfde pleitnota valt te lezen dat ganzen tot 1 kg mest per dag produceren en dat zij 6 ons gewassen tot zich nemen.
22. Kunt u aangeven hoeveel ganzen per dag drinken en de cijfers voor mestproductie, voedsel- en vochtinname onderbouwen met wetenschappelijke publicaties?

In de pleitnota wordt uit het SOVON rapport uit 2006 aangehaald dat slechts 8% van de variatie in schade kan worden verklaard door de grootte van de populatie.
23. Welke maatregelen heeft Gedeputeerde Staten genomen om de overige 92% te beïnvloeden?

In de pleitnota wordt wederom SOVON aangehaald: “Oude populaties zijn inmiddels stabiel en de schade neemt hier niet langer toe.” De pleitnota trekt de volgende conclusie: “Bij niet stabiele populaties neemt de schade dus wel toe.” Deze conclusie volgt echter helemaal niet uit het voorgaande. Er kunnen namelijk situaties bestaan met populaties die niet stabiel zijn en waarin de schade niet toeneemt.
24. Is hier sprake van het misleiden van de rechter?

In de pleitnota wordt gesteld dat de populatie met 20-26% per jaar groeit.
25. Hebben Gedeputeerde Staten het hier over de grauwe ganzen in Nederland of alleen op Texel? Als dat cijfer het gemiddelde van Nederland betreft, wat is de relevantie daarvan voor Texel?

In de pleitnota staat dat er niet gevangen zal worden in het gebied Dijkmanshuizen. Dit is wel gebeurd.
26. Is er hier sprake van het misleiden van de rechter?

27. Uit welke populatiedynamische studie blijkt dat ganzen op Texel niet gebonden zijn aan ecologische limieten?

28. Kunt u een deugdelijke populatiedynamische – en voedselecologische onderbouwing geven van uw vaststelling, dat voor het gehele eiland Texel een broedpopulatie van tweehonderd paren Grauwe Ganzen een gewenst maximum is?

Texel
29. Waarom zijn Texelse agrariërs niet bereid ganzen op te vangen in de winter? Welke specifieke maatregelen hebben de agrariërs genomen om landbouwschade te voorkomen en vindt u deze maatregelen in redelijke verhouding staan tot de geclaimde landbouwschade?

30. Op basis van welke gegevens beoordeelt u of het nestbeheer van de afgelopen jaren goed is uitgevoerd? Hoe is bijvoorbeeld omgegaan met agrariërs die illegaal ganzennesten vernielden, wat ganzen aanzet tot grotere legsels bij de volgende poging?

Bijlage:
tekst van SOVON-website