Het niet halen van de doelen voor ecolo­gische water­kwa­liteit


Indiendatum: jan. 2013

Inleiding
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft onlangs het voor alle overheidslagen relevante rapport: “Kwaliteit voor later 2 Evaluatie van het Waterkwaliteitsbeleid” gepubliceerd. Hierin constateert het PBL dat met het huidige beleid de doelen voor de ecologische waterkwaliteit niet worden gehaald, niet in 2015 en ook niet in het uitgestelde doeljaar 2027. De provincie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van maatregelen en onderzoeken voor grondwater en provinciale wateren, heeft de regierol waar het gaat om de kwaliteit van het oppervlaktewater van de regionale wateren en is afhankelijk van goed waterbeleid door de waterschappen en het Rijk om de natuurdoelen (Natura 2000) te halen.

Vragen
1. Hoe gaat u de aanbevelingen uit het rapport van het PBL oppakken?

2. Is de 1 miljoen euro die bij het Waterplan 2010 beschikbaar is gesteld voor het aanpassen van provinciale kunstwerken om vismigratie mogelijk te maken voldoende om het provinciale aandeel in het blokkeren van vismigratieroutes op te heffen? Wat is er tot nu toe uitgevoerd en wat zijn de concrete projecten op korte termijn?
(Noot: “Nu treedt bij strenge winters vissterfte op doordat langdurige vorst kan leiden tot zuurstofloosheid in de ondiepe, voedselrijke sloten. Voorzieningen voor vismigratie tussen polders en boezemwateren, zoals visvriendelijke gemalen, zijn daarom belangrijk.”)

3. Hoe wordt het ondiepe grondwater in Noord-Holland gemonitord?
(Noten:
“In Nederland wordt de toestand van het ondiepe grondwater niet gemonitord in het KRW-netwerk.”
“Juist het ondiepe grondwater wordt het meest beïnvloed door menselijke activiteiten, en heeft bovendien de meeste invloed op de aquatische en grondwaterafhankelijke terrestrische ecosystemen.”)

4. In 2013 beginnen de gebiedsprocessen voor de stroomgebiedsbeheersplannen van 2016-2021. Zet het college daar met topprioriteit in op het halen van de internationale verplichtingen voor schoon water en natuur (KRW en N2000)?
(Noot: “In de waterplannen en de stroomgebiedbeheerplannen van 2009 zijn nauwelijks maatregelen voor Natura 2000-gebieden opgenomen.”)

5. Het PBL constateert dat emissies uit de landbouw de belangrijkste bron van nutriënten zijn in het water en dat slechts enkele procenten van de KRW waterlichamen aan de eisen voldoen. De ecologische doelen zijn vaak niet haalbaar met de huidige landbouw. Als kans en oplossing noemt het PBL onder meer de biologische landbouw en herprioriteren met een integrale visie. Zijn in de Noord-Hollandse Structuurvisie tegenstrijdige belangen opgenomen? Zo ja, hoe gaat het college herprioriteren? Zo nee, hoe rijmt u dat met de bevindingen van het PBL?
(Noten:
“Emissies door de landbouw zijn de belangrijkste bron van nutriënten in het water”
“De doelen voor de ecologische waterkwaliteit zijn vaak niet te realiseren in combinatie met de huidige landbouw.”
“Landbouwbedrijven die hun nutriënten beter beheren, kunnen bijdragen aan de benodigde, aanzienlijke, vermindering van de oppervlaktewaterbelasting. Deze belasting kan worden teruggebracht door de nutriëntenkringlopen op de bedrijven verder te sluiten bijvoorbeeld door over te gaan op de biologische landbouw of de precisielandbouw.”
“Herprioritering vraagt om een integrale ruimtelijke visie.”
"Met name Voldoende en gedifferentieerde ruimte voor landbouw en visserij versus Behoud en ontwikkeling van natuurgebieden.")


6. Het PBL constateert dat in de waterplannen en de stroomgebiedbeheerplannen van 2009 nauwelijks maatregelen voor Natura 2000-gebieden zijn opgenomen. Wil het college dat in de volgende stroomgebiedsbeheerplannen en waterplan de Natura 2000 wel terugzien?
(Noot: “In de waterplannen en de stroomgebied beheerplannen van 2009 zijn nauwelijks maatregelen voor Natura 2000-gebieden opgenomen.”)

7. Het huidige antiverdrogingsbeleid is vooral gericht op de door de provincies aangewezen TOP-gebieden. Er is echter geen overzicht van de voortgang in maatregelen tegen verdroging bij het PBL bekend. Heeft het PBL de provincie Noord-Holland benaderd voor een overzicht en wat heeft, of zou u hebben gerapporteerd?
(Noten:
“Er is echter geen overzicht van de voortgang in maatregelen tegen verdroging.”
Bovenop de midtermreview bestrijding verdroging uit mei 2010)


8. Het PBL constateert dat de landbouw niet evenredig meebetaalt aan het waterbeheer. De beperkte huidige toepassing van het beginsel ‘de gebruiker/vervuiler betaalt’ belemmert de bescherming van water. Wat draagt de landbouwsector financieel bij aan water- en natuurbeleid, hoeveel kost de vervuiling van de landbouw aan extra water- en natuurbeheer , hoeveel profiteert de landbouw van het natuurbeleid en vindt het college de bijdrage van de landbouw aan water- en natuurbeleid een evenredige bijdrage?
(Noten:
“De inrichting van het watersysteem kost gemiddeld 200 euro per hectare per jaar en is voornamelijk gericht op de landbouwsector, terwijl deze er gemiddeld slechts 50 euro voor betaalt (UvW 2010).”
15 “Ook het huidige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dat zonder milieuvoorwaarden gemiddeld 400 euro per hectare per jaar uitkeert, geeft geen prikkel tot innovatie.”)

Indiendatum: jan. 2013
Antwoorddatum: 6 feb. 2013

Antwoord 1:
Het rapport van het PBL bevat geen directe aanbevelingen maar bevat ‘handelingsopties’. Wij zullen, voor zover van toepassing, deze handelingsopties meenemen bij de verdere ontwikkeling van ons natuur- en waterbeleid, en in het bijzonder bij het opstellen van de Natura-2000 beheerplannen en het KRW stroomgebiedbeheerplan.

Antwoord 2:
Ja. Het doel is dat in 2015 alle provinciale vismigratieknelpunten zijn opgelost. Bij zeven sluizen bestaat of bestond een knelpunt met vismigratie. Twee knelpunten (Kooysluis en Molensluis) zijn opgelost. Drie knelpunten (Willem 1 sluis, Braaksluis en Tolhuissluis) worden in 2013 opgelost. De overige knelpunten (Wilhelminasluis en West-Friese sluis) worden in 2014 en 2015 opgelost.

Antwoord 3:
Het ondiepe grondwater wordt gemonitord met peilbuizen van het provinciale grondwatermeetnet en van andere meetnetten. Het provinciale grondwatermeetnet bevat 75 ondiepe meetpunten.

Antwoord 4:
Dit is één van onze prioriteiten. Wij zijn daarbij echter in belangrijke mate afhankelijk van financiële middelen die door het rijk beschikbaar worden gesteld (KRW synergiegelden en middelen natuurakkoord).

Antwoord 5:
Ja, in de Noord-Hollandse Structuurvisie zijn verschillende belangen afgewogen. Bij de herijking van de EHS is dit ook het geval geweest. Dit is gedaan op de manier die overeenkomt met het advies van het PBL, namelijk door duidelijke keuzes te maken voor plaatsen waar de landbouw of juist de natuur- en waterkwaliteit prioriteit krijgt zodat optimaal kan worden voldaan aan de wensen van deze belangen. De bevindingen van het PBL zijn derhalve niet op Noord-Holland van toepassing. Er heeft een zorgvuldige ruimtelijke differentiatie plaatsgevonden en er is geen reden voor een nieuwe herprioritering. In het coalitieakkoord en in de Agenda Groen is aangegeven dat de planologische bescherming en de ruimtelijke reservering van de Ecologische Hoofdstructuur gehandhaafd blijven.

Antwoord 6:
Deze conclusie deelt het college niet. Er zijn 18 maatregelen opgenomen voor Natura 2000 gebieden in het vigerende waterplan van de provincie Noord-Holland. Ook in het volgende stroomgebied beheerplan en waterplan zal Natura 2000 een belangrijk aandachtspunt zijn. Een van de verplichtingen van de Kaderrichtlijn Water is om de waterhuishoudkundige doelen in beschermde gebieden, zoals Natura 2000 gebieden, te bereiken.

Antwoord 7:
Het PBL heeft de provincie Noord-Holland niet benaderd. Wij zouden het volgende hebben gerapporteerd:
Zeventien maatregelen zijn uitgevoerd: De Nederlanden & de Muy, De Dennen, Huisduinen, Noordduinen en Zandpolder, Leipolder, Buizerdvlak, optimalisatie waterwinning Noord-Hollands Duinreservaat, Bokkedoorns & Spartelmeer, Boogkanaal, Middenduin AWD, Leyduin, moerasblokken Westzaan, waterkwaliteit Wormer & Jisperveld, roerdompecotopen Twiske, de Zandbraak, Oostermeent, waterconservering Loosdrechtse plassen.
Acht maatregelen zijn in uitvoering: Schoorlse duinen, herstel duinvalleien Noord-Hollands Duinreservaat, duinrand Bakkum, noordwest natuurkern Kennemerduinen, Eilandspolder west, Ilperveld, bufferzone Naardermeer, Loenderveen oost.
Zeven maatregelen zijn in voorbereiding: Hanenplas, Hargergat, Klein Doornen, Westerkanaal, Zeevang, Horstermeerpolder, herstel kwelstroom Vechtplassen.

Antwoord 8:
De landbouw draagt financieel niet bij aan het natuurbeleid en de totale bijdrage van de landbouw aan het waterbeleid in Noord-Holland is ons slechts ten dele bekend.
De bijdrage aan het waterbeleid wordt geleverd via de waterschapsbelastingen: zuiveringsheffing, verontreinigingsheffing en watersysteemheffing. De watersysteemheffing bestaat weer uit drie categorieën: gebouwd, ongebouwd en ingezetenen. Bebouwde gebieden leveren per hectare een hogere bijdrage vanwege de economische waarde. Landbouw is binnen de categorieën niet apart onderscheiden en alleen de financiële bijdrage via de watersysteemheffing categorie ongebouwd kan globaal worden bepaald uit het areaal landbouwgebied in Noord-Holland en de bijdrage per hectare. De bijdrage van de landbouw aan het waterbeleid via deze categorie bedraagt € 12,2 miljoen/jaar.
De kosten van vervuiling van de landbouw aan extra water en natuurbeheer worden geraamd op resp. € 85.000 en € 385.000 per jaar. De kosten maken deel uit van de PAS, Programmatische Aanpak Stikstof. Bij het berekenen van het aandeel van de landbouw in de kosten is uitgegaan van een door het RIVM voor Noord-Holland berekend aandeel van de landbouw van 12% in de totale stikstofdepositie.
De landbouw profiteert niet van het natuurbeleid. Integendeel, randvoorwaarden vanuit natuur geven een beperking van de groeimogelijkheden van de landbouw.
Wij vinden de bijdrage van de landbouw aan het waterbeleid evenredig gezien het belang van de landbouw in relatie tot dit beleidsterrein. Een financiële bijdrage van de landbouw aan het natuurbeleid vinden wij gezien het algemene belang van het natuurbeleid niet voor de hand liggen.

Interessant voor jou

Plan Crailo

Lees verder

Het uitzetten van forellen voor hengelaars

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer