Debat over Provin­ciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG)

De gedeputeerde had misschien wel kunnen volstaan met het kaartje van pagina 12. Duidelijk is in beeld gebracht dat in Noord-Holland weinig gebeurt. De gedeputeerde zou zich moeten gaan schamen. Dit is een brevet van onvermogen van de gedeputeerde. Terwijl dit dossier waarschijnlijk het belangrijkste uit zijn hele bestuurlijke loopbaan.

Het voorliggende broddelwerkje is een schamel lijstje van 21 gebiedsprocessen. In 4 is een andere partij de trekker, in 17 Noord-Holland. Van die 17 zitten er 4 in de realisatiefase, 5 in planningsfase (vooral die uit Gooi- en Vechtstreek) en 8 in de verkenningsfase. Na een jaar sur place van dit college op dit belangrijke dossier zit nog niet eens een kwart van de gebiedsprocessen in de uitvoeringsfase. Nog geen kwart.

• Vraag 1: wat wordt er door de PNH precies getrokken en in de 8 waar nog niet veel is gebeurd, wat wordt daar verkend?

De vier gebiedsprocessen die door ándere partijen worden getrokken zitten allemáál tenminste één fase verder.

Ik wil even iets voordragen: “Inmiddels zijn verschillende inhoudelijke onderzoeken uitgevoerd. In komende periode worden samen met de verschillende stakeholders en partners deze en komende onderzoeksresultaten, kaders, wetgeving en andere bouwstenen in scenario’s verwerkt. In integratiesessies worden deze geanalyseerd op het behalen van de doelstellingen van de verschillende Thema's die spelen in het gebied deze integratiesessies vinden plaats met de partners en de verschillende stakeholders uit het gebied.”

1. Is dit citaat afkomstig uit de Bijlage Overzicht Gebiedsprocessen?
2. Zo ja, bij welke gebieden past dit niet? En
3. Wat staat hier eigenlijk?

De inhoud van de rapportage is even nietszeggend als het voorgaande citaat. Hoe het gaat met deze gebiedsprocessen is totaal niet te zeggen op basis van deze informatie. Er zijn geen criteria om mee af te lezen of het nu qua proces of inhoud de goede kant op gaat. Gezien het schutterende optreden (inderdaad met een u) van de gedeputeerde in de afgelopen maanden hou ik mijn hart vast – en zoals velen van jullie weten, mijn hart heeft al aardig wat te verduren gehad. Het beste gebiedsproces lijkt Kievitsbuurten te zijn. Maar ja, dat wordt dan ook getrokken door een sterke gedeputeerde, oh nee sorry voorzitter, door gedeputeerde Sterk van de provincie Utrecht.

Bij acht gebiedsprocessen wordt ‘transitie landbouw’ als doel genoemd, maar ik zie nergens iets dat gaat over een transitie. Een transitie is een proces van fundamentele verandering in de cultuur, structuur en praktijk van een samenleving. Een transitie begint als verbetering van het bestaande geen oplossing meer biedt. Daar hoort bij dat sommige dingen worden afgebouwd zoals verbrandingsmotoren en stalinnovaties en het nieuwe opgebouwd, de zogenaamde ‘x-curve’.

1. Waar denkt hij dat het Noord-Hollandse PPLG zit in het model van de Transitiekunde?
2. Wat is zijn visie en strategie op de landbouwtransitie in NH?
3. Hoe gaat hij hier de regie op nemen?

Dan de sociaal economische impact analyse; die gaat niet over de transitie, maar vooral over de amechtige poging een oplossing in het bestaande te vinden. Ik schrik van de aannames bij de ‘beëindigingsregel veehouderij’. Op pagina 29 staat “de voedselprijs gaat omhoog als de productie omlaag gaat’. Dat geeft geen blijk van economische kennis maar is ook nog eens onjuist: niet de prijs van voedsel gaat omhoog, maar de prijs van vlees en zuivel. Twee productgroepen waarvan we juist de productie willen verminderen, en waarvan we weten dat de prijs die burgers nu betalen veel te laag is gezien de schade aan dieren, natuur, milieu en klimaat. Tegelijk zal bij de omschakeling naar plantaardig voedsel juist die prijs dalen. Gedeputeerde, vertel het eerlijke verhaal.

Vervolgens de IPO zienswijze op het NPLG van 7 maart 2024; het valt op dat bij de provinciespecifieke aandachtspunten in de brief de provincie Utrecht ontbreekt: dat lijkt mij logisch, zij hebben hun huiswerk wél goed gedaan en zijn daarvoor beloond. Noord-Holland legt vooral uit dat de brug openstond en zij daardoor haar huiswerk niet goed heeft kunnen doen.

Als derde de koplopersprojecten. Het lijkt hier vooral te gaan over de projecten die vooraan in het proces zitten. Niet over projecten die de visie van deze staten over de doelen die de transitie van het landelijk gebied zou moeten bereiken dichterbij brengen. Kom met projecten die de landbouwtransitie helpen, niet met mestvergisters en minder eiwit in veevoer. Opnieuw pogingen om oplossingen in het bestaande te vinden. Begrijpelijk vanuit de stalorders van de BBB, die het liefst grote boerenbedrijven zien, met veel dieren in grote stallen, waar veel veevoer ingaat en veel dieren naar de slachterijen. Maar dat is niet onze richting. En dat zou ook niet de richting moeten zijn van de drie andere coalitiepartners, van de BBB-volksvertegenwoordigers en van de kiezers die allemaal gebaat zijn bij een echt toekomstbestendig landelijk gebied.

In plaats van nog meer Technische Briefings bieden wij aan om een PPLG debat mede te organiseren met de titel ‘Denken, durven, doen’ voorbereiden over wat nodig is: met elkaar visie en nieuwe spelregels opstellen zoals we het wél willen. Samen met de nieuwe spelers en jonge boeren. Met drie onderdelen:

1. Een visie en strategie: waar willen we met de landbouw en met onze ruimte heen? En hoe halen we dat binnen de planetaire grenzen? Hoe zorgen we voor dierenwelzijn? En voor goede verdienmodellen?
2. Financiële spelregels: waar gaan subsidies nu naar toe? Wat kunnen True pricing en de rol van supermarkten die zij hebben om het gezonde en aantrekkelijke duurzame alternatief beter te gaan promoten betekenen?

3. Koplopers die voorop lopen qua ideeën en daadkracht betrekken, ondersteunen en een beter podium geven. Het gaat uiteindelijk ook over jonge boeren die het anders willen doen. Zoals de Caring Farmers.

• Daarom mijn laatste vraag: Grijpt de gedeputeerde deze laatste kans om iets te gaan doen in het landelijk gebied naar aanleiding van NPLG en PPLG?