Begroting 2016: Partij voor de Dieren wil weten­schap­pelijk gefun­deerd beleid

Voorzitter,

2040, kunt u zich er iets bij voorstellen? We stellen een structuurvisie 2040 vast en al onze plannen zijn toekomstbestendig, maar kunnen we ons echt een voorstelling maken van hoe onze provincie er over 25 jaar uit ziet?

25 jaar geleden, 1990, dat hebben alle Statenleden hier nog meegemaakt. Computers thuis waren nog een zeldzaamheid, mobiele telefoons waren voor rijke zakenmannen en het begrip internet deed zijn intrede, maar vrijwel niemand wist nog wat dat was. In het najaar van 1990 loodste een genaturaliseerde Hongaarse vluchteling het Natuurbeleidsplan, de Ecologische Hoofdstructuur, door de Tweede Kamer. Het verbinden en vergroten van natuurgebieden heeft door een gedegen wetenschappelijke benadering de tand des tijds ruim doorstaan. Daar heeft Ingrid, noch Henk Bleker iets aan weten te veranderen.

Weet u nog wat de VVD tijdens dat debat vond van onze veestapel? Wat het CDA vond van natuurontwikkeling en in het bijzonder van de Oostvaardersplassen? De heer Esselink zei hierover het volgende: “Ronduit enthousiast is de CDA-fractie over het natuurontwikkelingsbeleid. Het voorbeeld voor dit beleidsonderdeel is het gebied de Oostvaardersplassen.” duidelijke taal van het CDA. Joris Voorhoeve voegde daar namens de VVD aan toe “Te lang heeft de economie de natuur als een onuitputtelijke productiefactor gezien, die zonder beperking door de mens kon worden geëxploiteerd.” Voorzitter, u hoort het goed en niet voor het eerst, want u heeft dit als Statenlid en gedeputeerde in Groningen natuurlijk op de voet gevolgd. Heeft u toen meegezongen in het koor voor een Europese richtlijn conform onze EHS? Onder Nederlands voorzitterschap, onder toejuichingen van de VVD en het CDA kwam hij er, de habitatrichtlijn, Natura 2000. Wat waren we er trots op. De VVD diende een motie in voor een Europees natuurbeschermingsprogramma en wilde alle seinen op groen. Want, zo zei Joris Voorhoeven, “Wij kunnen immers moeilijk in de wereld op dit terrein voorop lopen, als wij in Nederland zelf op enkele punten achterop lopen.”

Dat was 25 jaar geleden, over natuur zong de politiek van toen een heel ander liedje. Toen klonken geen woordenspelletjes over kasschuiven en verminderde stortingen om ordinaire bezuinigen op natuur te verdoezelen. Toen werd er een offensief beleid vastgesteld om de biodiversiteit te beschermen. Er was een heldere ambitie, de natuur redden, een concrete doelstelling ruim 700.000 hectare natuur realiseren, gebaseerd op een solide wetenschappelijke basis.

Voorzitter, de natuur redden is nog steeds nodig. Er is nog maar 15% van de biodiversiteit over en klimaatverandering zal dieren en planten verder onder druk zetten. Ook jacht is een belangrijke oorzaak van de afname van biodiversiteit. Het ontbreken van jacht is een zegen voor de biodiversiteit. Het is dan ook bizar dat damherten in de enige onbejaagde populatie in Nederland de schuld krijgen van de afname van de biodiversiteit. Dit is zo’n belachelijk verhaal, dat het verbazend is dat er zoveel mensen intrappen. Welk deel van de 85% verloren biodiversiteit is volgens de gedeputeerde veroorzaakt door damherten?

Iets meer dan 25 jaar geleden ontplofte reactor 4 in Chernobyl. Een gebied van 4200 vierkante kilometer is nog steeds verboden gebied. In 10 dagen Chernobyl is er nog even veel straling als normaal in een heel mensenleven. Dieren lijken het daar echter verrassend genoeg heel goed te doen: er zijn 7 keer meer wolven dan in vergelijkbare natuurreservaten en eland, ree, hert en zwijn komen in natuurlijke natuurlijke populaties voor. Maar schijn bedriegt: vogels hebben kleinere hersenen, de organische afbraak is ernstig vertraagd, bomen groeien langzamer. Kortom, het gebied is nog steeds giftig. En toch stellen de onderzoekers dat de schade die de giftige straling veroorzaakt minder ernstig is dan de schade aan de natuur die de landbouw en de jacht heeft veroorzaakt. Een gebied dat door mensen is afgeschreven en als de meest giftige plek op aarde wordt beschouwd brengt de omgeving dus minder schade toe dan de intensieve landbouw en de jacht. En onze gedeputeerde jacht en landbouw vindt herten in de waterleidingduinen een probleem voor de biodiversiteit. Wat een schaamteloze beschuldiging. De huidige landbouw en jacht zijn een aanslag op de biodiversiteit waar een kernramp zich dus mee kan meten. Dat kan zo niet langer.

Stelt u zich de wereld van 2040 zonder vooral niet voor zonder gewijzigd beleid. De dramatische effecten van klimaatverandering boezemen angst in en stimuleren ontkenningsgedrag en dat kunnen we niet gebruiken. Maar dat klimaatverandering zoveel mogelijk moet worden voorkomen is evident. Maak op basis van wetenschappelijk onderzoek een concreet plan en voer het uit, om klimaat en biodiversiteit te redden. Maar het woord klimaatverandering komt in de begroting niet eens voor. In welke bestuurlijke kaasstolp zit dit college?

De overheid reageert niet als een wetenschappelijk geadviseerde bestuurder, maar als de tovenaarsleerling uit de ballade van Goethe. De tovenaar is van huis en de leerling laat een bezem zijn klusjes voor hem doen. Maar hij houdt de bezem niet onder controle en de bezem richt een ravage aan. Elke poging van de tovenaarsleerling om de gevolgen van zijn geklungel te beperken maken de ellende alleen maar groter. Zo gaat de overheid om met de melkveehouderij. De melkveehouderij veroorzaakt teveel ammoniak in de lucht, teveel stikstof in de natuur, teveel fosfaat in het water, teveel broeikasgassen in de atmosfeer en daar komt het gifgebruik nog bovenop. Het wegrekenen van het overschot stikstof in de problematische aanpak stikstof, het uitdelen van fosfaatrechten aan schaalvergrotende cowboys, onbewezen maatregelen uit het deltaplan agrarisch waterbeheer subsidiëren gaan niets helpen om het land gezond te maken. De landbouw als oorzaak van klimaatverandering wordt door dit college zelfs gebagatelliseerd. Na het vervallen van de melkquotum bouwen boeren en banken in een krimpende markt aan faillissementen. Tegen hoeveel grenzen moet de schaalvergroting in de landbouw oplopen voor u gaat ingrijpen? Schaalvergroting in de landbouw is geen autonome ontwikkeling. Het overheidsbeleid is een combinatie van marktbescherming en subsidiëren van schaalvergroting. Vrije marktwerking in de agrarische sector? Alsof de VVD dat ooit zou toestaan. Of, zoals de VVD eerder zei: “De VVD-fractie heeft reeds een aantal malen gesteld dat als de technische maatregelen die nu genomen worden om de ammoniak uit de veehouderij te beperken, niet genoeg resultaat bereiken, het voor de VVD ook bespreekbaar is om volumemaatregelen te nemen. Daarbij kan dus, wat mij betreft, ook aan beperking van de veestapel in de meest kwetsbare gebieden worden gedacht.” Voorzitter, de maatregelen hebben niet genoeg effect gehad, de Kritische depositiewaarde wordt dankzij de landbouw overal zover overschreden, dat bijna alle natuurgebieden als kwetsbaar kunnen worden benoemd. De Partij voor de Dieren wacht met spanning op het volgende initiatiefvoorstel van de VVD, waarin zij voorstellen dat de bio-industrie moet worden afgeschaft.

De Partij voor de Dieren zal vandaag met enkele moties en amendementen een aanzet geven om de wereld van 2040 dichterbij te brengen. Want de wereld van 2015, met smartphones en digitaal werken was in 1990 moeilijker voor te stellen, dan een extensieve landbouw en uitbereide EHS in 2040. Diervriendelijke en natuurvriendelijke landbouw voor de lokale consumenten in plaats van vervuilende bulkproductie voor de wereldmarkt. Geen fossiele brandstoffen, maar volledige duurzame energie. Elanden en otters die via de ecologische hoofdstructuur de Noord-Hollandse moerassen uit eigen kracht kunnen bereiken, omdat de wegen konden worden afgewaardeerd door het afnemende autoverkeer. Grote veranderingen zijn vanzelfsprekend in 25 jaar, de vraag voor nu is, in welke wereld wilt u leven?

Dank u wel.