Algemene Beschou­wingen: Advocaat voor de aarde

Edelachtbare kiezers, voorzitter, Statenleden,

De Partij voor de Dieren is een single issue partij. Wij houden ons met één zaak bezig. Het leefbaar houden van onze planeet voor al haar bewoners. Ik geef toe: dat is geen kleine zaak en ook een zaak met een hoge urgentie. Klimaatverandering is dé uitdaging voor de komende 25 jaar. Niet langer, want dan is het OF opgelost OF een verloren zaak. En zoals het nu er voorstaat hebben we –naast Urgenda- meer advocaten voor de aarde nodig. En daarom ziet u de Partij voor de Dieren als advocaat voor de Aarde.

Want het gaat niet de goede kant op. Het Akkoord van Parijs is in de woorden van George Monbiot, een wonder voor wat het had kunnen zijn, maar een ramp gezien wat het had moeten zijn[1]. Zelfs de president van de Verenigde Staten erkent dat – hoewel deze woorden een week geleden net iets indrukwekkender klonken - : “the targets that were set in Paris are nowhere near enough for what the scientist say we need to do to solve this problem."[2]

Ga maar na, als we uitgaan van historische uitstoot, dan stijgt de temperatuur op Aarde in 2100 tot ongeveer 4,5 graad. Op basis van bestaand beleid, wordt dat minder: 3,5 graad. Op basis van de klimaatbeloften van Parijs: zo’n 2,5 halve graad. Dat is dus veel hoger dan de afgesproken ambitie van 2 graden en bovendien veel te heet, laat staan de wens en de noodzaak om onder de 1,5 graad te blijven.

Het goede nieuws is, het is nog mogelijk om catastrofale klimaatverandering te voorkomen. Maar dan moeten we nu veranderen.

We hebben bijvoorbeeld een eiwittransitie nodig. Durft deze provincie dat aan? Het PBL adviseert het stimuleren van een vermindering van de consumptie van dierlijke producten: bijvoorbeeld door voorlichting over de gevolgen van consumptie van vlees en andere dierlijke producten voor het klimaat. Dat zou de provincie op kunnen pakken, zoals eerder met de campagne noordhollandsegrond de biologische landbouw werd gestimuleerd. Daarom deze motie.

Provinciale Staten verzoeken het college:
een campagne op te zetten om de consumptie van plantaardige eiwitten te stimuleren;
en gaan over tot de orde van de dag.

Het Rijk merkt niet op dat we moeten veranderen. In plaats van tegemoet te komen aan het oordeel van de rechter probeert de regering de lucht schoon te rekenen en gaat in hoger beroep. Terwijl steeds duidelijker wordt dat er meer moet gebeuren in plaats van minder.
Helaas, de provincie onttrekt zich niet van deze malaise. Het Don Quichottecollege knokt verder tegen windmolens. Toont geen ambitie voor schone lucht bij de omgevingswet. En de Economische Agenda begint met een duurzame ambitie, maar kleedt duurzaam vervolgens zo ver uit dat het niet alleen verbazend is, dat het college nog in niet-duurzame projecten wil investeren, maar dat het college überhaupt nog niet-duurzame projecten weet te vinden. Waarom is uw houding niet: we doen het duurzaam, of we doen het niet?

En dan het landbouwbeleid. Het stimuleren van duurzame landbouw klinkt natuurlijk goed, maar het blijft bij mooie woorden als schaalvergroting ook wordt gesteund. Laat ik een pervers voorbeeld geven. De melkquota zijn afgeschaft. Bevrijdingsdag juichte LTO! Iedereen waarschuwde voor een krankzinnige toename van melkvee en de bijbehorende mestproblemen. En inderdaad: De bio-industrie groeide enorm, draaide hun eigen markt in de vernieling en smeekte met succes om staatssteun. Boeren betalen om minder te produceren, belachelijk. En ook nog ten koste van de duurzame landbouw. Want de fosfaatrechten moesten niet alleen de cowboys van de melkindustrie beteugelen, ook de biologische-dynamische melkveehouderij die niets had gedaan om te problemen te veroorzaken. Gelukkig torpedeerde Brussel deze ongeoorloofde staatssteun. Deze provincie had de ellende kunnen voorkomen met een goed beleid, maar deed niets nuttigs. U wilde niets veranderen. Nee, mijn cliënt heeft wel wat last van uw beleid.

Want deze provincie is in de ban van het geloof. Het geloof in groei welteverstaan. Het geloof dat groei nodig is voor……nou ja voor alles eigenlijk, voor het milieu, voor de werkgelegenheid, voor de economie, voor het geluk van onze inwoners. Groei staat bovenaan het altaar van de economie. En als er dan milieuproblemen zijn, dan geloven we toch gewoon dat de techniek en de markt dat wel oplossen? Dat is geen gezond optimisme meer, dit is een vastgeroest geloof zonder rede.

En dat geloof moet versplinteren, daarom heeft de Partij voor de Dieren 95 stellingen aan de deur van deze provincie gespijkerd. Net zoals Maarten Luther 500 jaar geleden zijn stellingen aan de kerkdeur in Wittenberg spijkerde, want het is veranderen of versplinteren. Business as usual is geen optie meer. Of, zoals professor Hans Bruyninckx het zei, incrementele verbeteringen van bestaande systemen zijn onvoldoende voor welvaart en welzijn binnen de grenzen van de planeet. En u begrijpt voorzitter, dat is het enige beleid waarmee onze cliënt zich kan verenigen.

Door de bezuinigingen op natuur bij de vorming van deze coalitie geeft Noord-Holland nu geen cent provinciale middelen uit aan de realisatie van de EHS. Ik citeer: “De provincie Noord-Holland heeft als enige het extra budget voor natuur vanaf 2016 juist geschrapt.” Zo schreef Alterra. Terwijl er een groot tekort is, al is het ineens 42 miljoen in plaats van 135 miljoen. Wij stellen met GroenLinks en de Christenunie-SGP per amendement voor om het tekort aan te vullen vanuit de grijze infrastructuur, zodat de groene infrastructuur er niet meer onder hoeft te lijden.

Dat geld is makkelijk gevonden, want deze provincie laat kapitalen op de plank liggen. Maar liefst 287 miljoen blijft in de reserves over na 2020 zonder dat er een concreet plan is bedacht om het aan uit te geven. Er zit voorlopig 49 miljoen in de reserve voor nieuwe wegen na 2020, maar welke weg aangelegd moet worden is nog onduidelijk. In tegenstelling tot de reserve groen, we weten namelijk precies welke EHS we aan willen leggen. Verandering is dus goed te betalen.

Die reserves kunnen geïnvesteerd worden in de economie van de toekomst. En de toekomst is veel plantaardiger dan nu. Mensen zullen meer plantaardige eiwitten gaan eten, ook voor het klimaat. Daarmee kunnen we de landbouw uit het slop trekken. Wij denken bijvoorbeeld aan een fonds om de eiwittransitie te versnellen, maar het doel staat bij ons voorop. Daarom de volgende motie.

Provinciale Staten verzoeken het college:
in kaart te brengen welke rol de provincie kan spelen in de groene eiwittransitie;
en gaan over tot de orde van de dag.

Dan de Programmatische Aanpak Stikstof, een zo’n ingewikkeld juridisch instrument dat de bedoeling is dat de Raad van State niet ziet dat het gewoon creatief boekhouden met stikstof is. En weer moeten er bomen tegen de vlakte. Na de discussie in het Goois Natuurreservaat moet er nu 100 hectare bos weg in de Schoorlse duinen. Ook de VVD sprak haar zorgen uit in de commissie en wilde hier de discussie over voeren. Een goed plan, maar dan moet de zaag niet al in het hout zitten. Daarom dienen wij een motie in om geen bomen te kappen voor PS zich hierover heeft kunnen uitspreken.

Provinciale Staten verzoeken het college:
geen bomen te kappen in de Schoorlse Duinen, voordat PS zich hierover heeft uitgesproken;
en gaan over tot de orde van de dag.

Deze provincie moet de noodzakelijke verandering aanjagen in plaats van tegen te werken, daarom dienen we met de Christenunie-SGP en GroenLinks de motie in:

Provinciale Staten verzoeken Provinciale Staten het College van Gedeputeerde Staten ruimte te geven aan windenergie en meer dan 685,5 MW opgesteld vermogen van windenergie op land toe te staan;
en gaan over tot de orde van de dag.

Provinciale Staten verzoeken het college de mogelijkheid te onderzoeken hoe de provincie de luchtkwaliteitsnormen voor fijnstof van de Wereldgezondheidsorganisatie kan overnemen;
en gaan over tot de orde van de dag.

Deze begroting zet het huidige beleid voort, verschuift als het ware stoelen op het dek van de Titanic en wacht tot het Rijk de provincie aanspoort tot maatregelen en het nakomen van afspraken. Het gevoel voor urgentie mist. Dat moet veranderen. Advocaten voor business as usual hebben we al voldoende, wordt ook advocaat van de aarde. Het is tijd voor een plan B, omdat er nou eenmaal geen planeet B is.

Dank u wel.

[1] https://www.theguardian.com/environment/georgemonbiot/2015/dec/12/paris-climate-deal-governments-fossil-fuels

[2] Barack Obama: Uit de film van DiCaprio, before the flood.