Kader­no­titie Water­visie 2021

Voorzitter,

Water is de bron van al het leven op Aarde. Zelfs toen er nog geen zuurstof was, was er leven dankzij het water. In het water konden blauwalgen groeien. En zij maakten de zuurstof in onze atmosfeer, waaraan wij allen ons bestaan danken.

Zonder schoon water is er geen leven mogelijk. En de natuur onder water is volledig afhankelijk van een goede waterkwaliteit. We zijn gewend geraakt aan groen water. Zelden zien we vissen of salamanders zwemmen. Dat is een belangrijk teken dat het niet goed gaat. Het leven onder water is uit het oog en soms ook uit het hart. We hebben smerige sloten waarin we de vissen niet kunnen zien en waarin de salamanders niet kunnen leven. We zijn iets kwijtgeraakt wat een waarde heeft die niet in geld valt uit te drukken.

De fabriekslandbouw is een belangrijke veroorzaker van het vervuilde water. Zowel het overschot aan meststoffen in het water, als het landbouwgif hinderen het halen van de doelen van de KRW. De Europese Commissie en de OESO zijn kritisch. Het lage ambitieniveau van Nederland wordt aan de kaak gesteld. In vergelijking met andere lidstaten scoort Nederland niet best: met het huidige beleid zal slechts 35% van de doelen worden gehaald. De OESO kraakt in haar rapport Water Governance in the Netherlands: Fit for the Future? kritische noten over het gebrek aan beleid om de vervuilende agrarische sector aan te pakken en het redelijke ‘de vervuiler betaalt’ principe toe te passen.

Voorzitter, een goede start is het halve werk, maar Nederland en deze provincie wilden niet meer doen dan noodzakelijk met de Kaderrichtlijn Water. Het gevolg is dat we nu achter lopen in Europa en dat ons gebrek aan ambitie wordt verweten. En dan is er een waterschap bezig om de doelen te verlagen om nog minder te hoeven te doen.

Het is belangrijk dat wij ons als Staten ook committeren aan schoon water. Uiteraard kan er in dit stadium nog geen sprake zijn van doelverlagingen van de doelen in 2027 die onder het motto ‘niet meer doen dan noodzakelijk’ zijn vastgesteld. De Tweede Kamer is u voorgegaan:

Provinciale Staten verzoeken het College van Gedeputeerde Staten:

- bij te dragen aan het halen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water;

- geen ruimte te bieden aan doelverlagingen;

en gaan over tot de orde van de dag.

De grote omissie in deze startnotitie is landbouwgif, door lobbyisten van de chemische en agro-industrie ook wel liefkozend gewasbeschermingsmiddelen genoemd. Maar het is gif, bedoeld om planten en insecten dood te maken. In Noord-Holland constateren waterschappen bizarre overschrijdingen. Het CTGB toetst weliswaar landbouwgif voor het op de markt komt, maar niet op de doelen van de Kaderrichtlijn Water. Hier wijst ook de OESO op. Dit is een groot risico, omdat de bedoeling van het gif is om planten en dieren dood te maken die erg lijken op soorten die het doel zijn van de Kaderrichtlijn water. Daarom stelt de Partij voor de Dieren voor om landbouwgif aan te pakken. Is de gedeputeerde bereid om in de Watervisie 2021aandacht te besteden aan de overschrijdingen van landbouwgif en het niet toetsen van het CTGB op KRW standaarden, zoals de OESO aangeeft?

Het veenweidelandschap is karakteristiek voor Noord-Holland. Maar het veen klinkt in door veel te grote drooglegging. Onderbemalingen zorgen weer over ongelijke inklinking met alle onwenselijke gevolgen van dien. Het veen brandt op en zorgt daarmee voor een forse uitstoot van broeikasgassen. In het vorige waterplan werden functiefaciliteringskaarten beloofd, maar ik heb ze nog niet gezien. Wat gaat dit college doen om veenafbraak tegen te gaan en daarmee de waterkwaliteit te verbeteren?

Afsluitend, een goede bijdrage bij een startnotitie kan veel effect hebben. Toen ik in de vorige periode bij de startnotitie van het vorige waterplan pleitte voor beleid voor vrije vismigratie in Noord-Holland beloofde het college daar in het waterplan aandacht aan te besteden. Zelden is een toezegging zo goed nagekomen. Twee zaterdagen geleden was het Worldfishmigrationday en heeft onze gedeputeerde Water de door de provincie gerenoveerde Willem I sluis in Amsterdam geopend, waar de kleine kolk is ingericht voor vismigratie. De provinciale kunstwerken zullen volgend jaar visvriendelijk zijn. Wat zou het mooi zijn als we na dit waterplan de problemen met landbouwgif, de slechte waterkwaliteit en het veen hebben opgelost.

Dank u wel.