Begroting 2014

Voorzitter,

“In wat voor wereld leeft de Partij voor de Dieren eigenlijk?” Deze retorische vraag van de PvdA over het afwijzen van het natuurpact door de Partij voor de Dieren is natuurlijk een uitstekende vraag voor de algemene beschouwingen. In wat voor wereld leven wij eigenlijk? De vraag andersom, “in welke wereld leven die andere politieke partijen nu eigenlijk?” komt bij ons regelmatig op.

Welk debat wij ook voeren, de economische crisis is nooit ver weg. De koopkracht is op het niveau van 1997. Nu kan ik me niet voorstellen dat iemand zich hier nog de hongerwinter van 1997 herinnert. Ik wil problemen van mensen die vanwege de crisis hun baan kwijt raken niet bagatelliseren, maar de mate waarin zoveel beleidsbeslissingen in Nederland in het teken staan van het bestrijden van de economische crisis wekt vooral verbazing. Alsof we ons de luxe kunnen veroorloven, om het milieu, de natuur en de dieren te laten wachten. Liever iets meer dan 3% begrotingstekort, dan meer dan 3 graden opwarming van de Aarde. Bovendien: is een tekort aan materiële welvaart werkelijk het grootste probleem in Nederland? Terecht werd de afgelopen tijd vol lof gesproken over Johan Kardol. In zijn indrukwekkende brief schreef hij: “Het idee dat Nederland alleen gezond is als de economie groeit moet heroverwogen worden.” Ik sluit me daar hartgrondig bij aan.

De econoom Arnold Heertje werd weggehoond door veel van zijn collega’s toen hij welvaart definieerde als “alles waar mensen nu en in de toekomst, waar ook ter wereld, behoefte aan hebben”. Hij doelde daarmee ook op zaken die niet in geld worden gekwantificeerd, zoals de leefomgeving, de natuur en schone lucht.

Heertje stelt dat: “de kredietcrisis ertoe heeft geleid dat we beseffen dat er een algehele crisis is, een overlevingscrisis die draait om het duurzaam omgaan met ons klimaat, met water en energie en de natuur”. De komende decennia zullen in het teken staan van het leefbaar houden van de planeet. De planeet Aarde, dat is de wereld waarin de Partij voor de Dieren leeft, en u eigenlijk ook. Al bekruipt ons soms het gevoel dat er in dit huis niet veel verder gekeken wordt dan de grenzen van Noord-Holland, of hooguit Flutland. Onze provincie maakt onderdeel uit van een groter geheel!

En daarom is het niet duurzaam om Noord-Hollandse biomassa installaties te laten draaien op Canadees oerbos. Dat gaat immers ten koste van de biodiversiteit in Canada. Waarom de ambitie om een importhaven biomassa van Amsterdam te maken? Moeten die Canadezen dan nog meer de teerzandolie verstoken?

En daarom is de huidige intensieve landbouw niet de oplossing voor de voedselcrisis. Deze industrie pleegt roofbouw op de bodemvruchtbaarheid en de natuur in Nederland, terwijl de rest van de wereld het veevoer voor onze krankzinnig grote veestapel moet leveren. Zo kan het dat er in Nederland een mestoverschot is, terwijl dat de schaarse grondstof fosfaat bevat. Het is de scheve verdeling van grondstoffen die voor problemen zorgt, niet de hoeveelheden. Daarom pleit speciale rapporteur van de Verenigde Naties voor het recht op voedsel ,Olivier de Schutter, juist voor biologische landbouw. Wat een contrast met dit college, dat al jaren de doelen voor biologische landbouw niet haalt en megastallen laat bouwen, tegen wet en regelgeving in. Ondanks massaal protest tegen megastallen trekt dit college zich niets aan van de weerstand tegen de bio-industrie en werkt mee aan de productie van plofkippen.

De manier waarop milieuproblemen opgelost dienen te worden is het principe de vervuiler betaalt toe te passen. Dat kan voor veel werkgelegenheid zorgen, omdat een belasting op grondstoffen juist zorgt voor hergebruik van materialen en dat is weer arbeid en goed voor het milieu. Het vervuiler betaalt principe wordt in de provincie nogal eens vervangen door subsidie om te stoppen voor een rood stoplicht.

Neem de programmatische aanpak stikstof:
De natuur in Noord-Holland zucht onder een regen van pokon, afkomstig uit verkeer en vooral de landbouw. 80% van de stikstofhoudende ammoniak uitstoot is afkomstig uit de landbouw. Dat moet dus minder. Daar geeft het Rijk dan subsidie voor in de vorm van ammoniak arme stallen. Anderzijds moet de natuur hersteld worden en kost de provincie dat extra natuurbeheer. De PAS maakt het mogelijk dat de vervuilende bedrijven mogen groeien. Dat zou dan kunnen omdat natuurherstelmaatregelen ook daadwerkelijk uitgevoerd worden. U kunt het zich het best zo voorstellen. Uw buurman heeft de smerige gewoonte om zijn vuilnis in uw gezamenlijke tuin te gooien. In plaats van dat de buurman gesommeerd wordt op te houden met het vervuilen van de publieke ruimte, moet u meebetalen aan zijn afvalbesparing waardoor hij nog maar de helft van zijn vuilnis overhoudt en omdat u ook de tuinman betaalt om het op de ruimen, mag de buurman de rest van zijn vuilnis nog 30 jaar in de tuin gooien. Het vervuiler betaalt principe is nog nooit zo ver weg geweest.

Voorzitter, deze Staten besteden straks veel geld aan de PAS en aan natuurbeleid. Een fundamentele discussie over de PAS heeft hier echter nooit plaatsgevonden, daarom de volgende motie:

Provinciale Staten verzoeken het College van Gedeputeerde Staten:

- een fundamentele discussie over de PAS te faciliteren, door middel van het opstellen van een notitie over de PAS met daarin minimaal opgenomen: huidige stand van zaken, gemaakte keuzes door GS inclusief motivering, effecten op (internationale) natuurdoelen, kosten van de maatregelen, verwachte effecten van beleid op ecologie en economie (per sector) en beslissingsmomenten in de toekomst;

en gaan over tot de orde van de dag.

Voor visserij geldt hetzelfde. Er wordt veel teveel gevist, wetenschappers hebben al berekend dat de zeeën en oceanen snel zijn leeggevist. De meeste Statenleden zullen dat moment nog meemaken. Dan past het natuurlijk niet om subsidie te geven voor ‘duurzaam’ vissen. Het moet gewoon minder, niet alleen maar minder slecht.

Met het faunabeheer is het niet anders. De intensieve landbouw produceert zeer eiwitrijk gras. Daardoor is er geen voedselbeperking voor het aantal ganzen, die worden beperkt door de hoeveelheid geschikt broedgebied en dat wordt weer voor een belangrijk deel bepaald door de aanwezigheid van vossen. Het gevolg is dat er veel ganzen zijn. Maar als dat tot schade lijdt bij de veroorzakende intensieve landbouw, dan moet de belastingbetaler de schadeverzekering betalen. Het faunafonds geeft gratis belastinggeld aan boeren met schade. Waarom moet iedereen daaraan meebetalen en dan ook nog betalen om dieren dood te maken?

Provinciale Staten dragen het College van Gedeputeerde Staten op:

- geen geld uit te geven aan het afschieten of vergassen van dieren;

- het hiermee vrijkomende budget beschikbaar te stellen voor diervriendelijke alternatieven voor het voorkomen en bestrijden van (landbouw)schade door dieren;

en gaan over tot de orde van de dag.

En voorzitter, het afschieten van verwilderde katten, die dan twee keer door de maatschappij in de steek zijn gelaten, zouden we niet moeten toestaan.

Provinciale Staten verzoeken het College van Gedeputeerde Staten:

- geen aanwijzing te geven voor het afschieten van katten;

en gaan over tot de orde van de dag.

Maar er gaat nog een principieel probleem achter schuil. Het is logisch dat een boer zij gewas beschermt tegen ganzen. Maar dat betekent niet dat daarom alle middelen toegestaan zijn. Dieren hebben een intrinsieke waarde die je niet weg kan schieten. En al helemaal niet dat de boer financieel gecompenseerd moet worden als dat niet gebeurt. Alsof iemand met een snelle auto zich aan de maximumsnelheid houdt en een rekening indient bij de overheid omdat hij of zij eerder op werk had kunnen zijn.
Dat overal op de vos geschoten mag worden maakt klagen over het aantal ganzen volstrekt hypocriet. In 2008 wilde GS nog dat er niet geschoten werd op vossen rond Schiphol vanwege de vliegveiligheid, maar faalde daar hopeloos in de uitvoering. Dit keer viel dat GS niet te verwijten, landelijke regelgeving voorkomt dat de provincie maatwerk levert. Daarom de volgende motie:

Provinciale Staten verzoeken het College van Gedeputeerde Staten:

- de staatssecretaris op te roepen de vos van de vrijstellingslijst te halen;

- deze motie onder de aandacht te brengen van de Tweede Kamer;

en gaan over tot de orde van de dag.

Voorzitter,

Meer natuur en groen in de wijk en mensen zijn gelukkiger. Uit onderzoek van KPMG blijkt dat er veel bespaart kan worden op de zorgkosten door meer groen te realiseren. Daar spant onze groene gedeputeerde zich ook voor in, bijvoorbeeld voor groene schoolpleinen. Uit dat KMPG onderzoek blijkt overigens dat meer groen zorgt voor het gebruik van 10% minder antidepressiva. Sterker kan je het geluk en welzijn dat natuur brengt denk ik niet in beeld brengen.
Toch is er meer aandacht voor het vol maken van de groene ruimte met meer asfalt en meer stenen bij dit college, zoals de Duinpolderweg en het toestaan van stallen, vakantiehuisjes en landhuizen. Het is toch gek: een bijna lege bus wordt weg bezuinigd vanwege de gemiddelde bezetting. En wegen worden aangelegd voor piekgebruik. Als de weg een bus was, was er gesneden in de wegen en de MRB omhoog gegaan.
Onze groene gedeputeerde kan dus wel wat hulp gebruiken. In de Kaderbrief staat het voornemen om in 2014 4,5 miljoen euro minder in natuur te steken, omdat de nieuwe regering in Den Haag 200 miljoen in de Ecologische Hoofdstructuur zou steken. Helaas ging die vlieger niet op. Daarom het volgende amendement:

Provinciale Staten besluiten:

- toe te voegen aan het besluit: “het budget voor programma 5 te verhogen met 4,5 miljoen euro ten behoeve van instrument 5.4.1.02 ‘realisatie EHS’”;

- toe te voegen aan het besluit: “een stelpost in te stellen ter hoogte van 4,5 miljoen ‘verwachte structurele onderuitputting begroting 2014’”;

en gaan over tot de orde van de dag.

Voorzitter, dit is dus niet het gaten opvullen die het Rijk laat vallen. Maar het herstellen van het budget dat de provincie voornemens was in natuur te steken.

Dank u wel.