Licht in de polder: inno­va­tieve ganzen­ver­jaging met volau­to­ma­tische lasers

Inleiding
Het primaire doel van het ganzenbeleid in Noord-Holland is minder gewasschade en het drastisch verlagen van de provinciale uitgaven aan schadevergoedingen. In het coalitieakkoord wordt tevens het belang van alternatieve methoden benadrukt: “Bij het populatiebeheer leggen wij de nadruk op de toepassing van diverse alternatieve methoden, zoals het instellen van rustgebieden voor ganzen.” Deze initiatiefnota heeft als ambitie om schade aan landbouwgewassen te voorkomen met een efficiënte en betaalbare pilot, waarvan de resultaten goed gemonitord kunnen worden en welke bij succes eenvoudig is uit te breiden. Dit voorstel kan derhalve een goede uitwerking zijn van de in het coalitieakkoord uitgesproken intentie om alternatieve methoden toe te passen bij het beheren van populaties en in het voorkomen van gewasschade en de daarmee gepaard gaande kosten.

De Agrilaser is een volautomatisch verjaagapparaat op basis van een laser
De Agrilaser verspreidt een groene laserstraal welke door een gans als fysiek object wordt waargenomen. De laser wordt daardoor als een gevaar gezien door vogels. De Agrilaser biedt daarmee de mogelijkheid om vogels relatief diervriendelijk van velden of daken te verjagen, waarmee schade aan gewassen wordt voorkomen.

Een laser heeft een bereik tot wel 2 km en omdat de Agrilaser volledig automatisch werkt zijn er ook geen arbeidskosten mee gemoeid. Dit is wel het geval bij andere vormen van verjagen. De laser is computergestuurd en wordt vanaf een verhoging via een onregelmatig patroon over het veld geprojecteerd om gewenning door vogels te voorkomen. Zo wordt overlast voor de omgeving ten alle tijden voorkomen. De laser is daarnaast volledig veilig voor zowel mens als dier.

Vier automatische lasers kunnen een grote polder vrij van ganzen houden
Indiener stelt voor om vier automatische Agrilasers aan te schaffen en deze te plaatsen in een landbouwgebied waar in het verleden veel schade is geregistreerd bij het Faunafonds. De onderzoeksafdeling van landschap Noord-Holland heeft ervaring met onderzoek naar ganzen in deze provincie en kan de pilot monitoren op basis van de data van het Faunafonds. Een volautomatisch laser kan volgens indiener 700 hectare [1] bestrijken en heeft dus een groot bereik. Met een kostprijs van 5000,- euro en een afschrijvingstijd van 10 jaar zijn de kosten minder dan een euro per hectare per jaar. Dit is een relatief klein bedrag ten opzichte van de schade die ganzen kunnen veroorzaken aan landbouwgewassen. Omdat de effectiviteit echter nog niet definitief in de praktijk is bewezen, zijn boeren voorzichtig met een investering als deze. Als de pilot een succes blijkt, zullen ondernemers wel zelf instappen. De provincie kan met deze pilot dus haar rol pakken tussen conceptontwikkeling en markt.

De Agrilaser is uniek omdat het weinig arbeidskosten vraagt, een gunstige vraagprijs heeft en zeer effectief belooft te zijn. Ook is bij diverse projecten met de Agrilaser gebleken dat er bij vogels geen gewenning optreedt aan de laserstraal. [2]

Er zijn meerdere mogelijke geschikte locaties voor de pilot in Noord-Holland
Het ideale gebied voor de pilot betreft een landbouwgebied buiten de beschermde gebieden waar in het verleden veel en vaak schade is geconstateerd. In dit voorstel wordt geen keuze gemaakt voor een locatie en heeft GS de vrijheid om een geschikte locatie te vinden. Mogelijke locaties betreffen gebieden buiten de EHS en weidevogelgebieden en waar in het verleden door het faunafonds forse landbouwschade is geconstateerd. Te denken valt aan het oostelijk deel van de Purmer, het gebied rond Hem en Venhuizen, het gebied tussen Beverwijk en Zaanstad en een deel van Koggenland. Deze gebieden zijn tussen de 1000 en 2500 ha. groot en liggen buiten beschermde natuurzones. Er is in de afgelopen jaren landbouwschade door ganzen geconstateerd, gemiddeld tussen de 13 en 65 euro per hectare per jaar. De verwachting is dat juist in die polders het effect van de Agrilaser aanzienlijk zal zijn en dat de provincie door minder uitkeringen de kosten van deze pilot snel terugverdient. Uiteindelijk moet de provincie immers wettelijk een billijke schadevergoeding uitkeren voor landbouwschade. Indien die niet optreedt dankzij de Agrilaser vallen de voordelen ook deels terug bij de provincie.

Het voorstel sluit aan bij beleidsambities op het gebied van start-ups en innovatie
Het provinciebestuur heeft de afgelopen jaren de ambitie om innovatie op tal van terreinen te omarmen en te stimuleren, zeker als deze van Noord-Hollandse start-ups komen. De jonge Haarlemse ondernemer van de Bird Control Group won onlangs de prijs voor beste studentondernemer van de wereld in 2015. [3] Het bedrijf is innovatief en is actief in meer dan 70 landen en belooft een nog mooiere economische toekomst tegemoet te gaan. Met deze pilot stimuleert de provincie dus eveneens een innovatieve start-up en past het voorstel in de ambities zoals uiteengezet in het coalitieakkoord en de motie Lagerveld. [4]

De pilot kan zichzelf snel terugverdienen
Indien vier Agrilasers worden aangeschaft zijn de kosten van de aanschaf maximaal 20.000 euro. Daar komen de kosten bovenop van de monitoring door landschap Noord-Holland. De kosten voor monitoring van Landschap Noord-Holland zullen in de orde van 10.000 euro bedragen. De totale kosten bedragen daarmee een relatief beperkt eenmalig bedrag van 30.000 euro.
In de bovengenoemde polders is de terugverdientijd van de Agrilasers minder dan één jaar, indien de schade tot 0 kan worden gereduceerd. Dat betekent dat de provincie het geld op termijn juist bespaart. Immers, indien de pilot een groot succes wordt kunnen ondernemers instappen en levert het de provincie op termijn miljoenen op daar de schade sterk zal afnemen. In de eerder genoemde vier gebieden zou in elk van die gebieden indien de schade tot 0 worden gereduceerd de investering in één jaar worden terugverdiend. [5]

Bovendien erkent ook het Ministerie van Infrastructuur en Milieu het dier- en milieuvriendelijke karakter van het verjagen van vogels door middel van laserlicht. En daarom stimuleert zij de aankoop van deze vogelverjaaglasers met fiscaal aantrekkelijke regelingen. Sinds begin 2015 is het verjagen van vogels door middel van laserlicht op de milieulijst geplaatst, waardoor de Milieu Investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) van toepassing zijn op de aanschaf van dergelijke lasers. Daarom kan het voorstel mogelijk zelfs nog goedkoper dan ingeschat worden uitgevoerd. De Bird Control Group heeft aangegeven voor dit initiatiefvoorstel een inkind bijdrage te willen leveren. De monitoring van de technische gesteldheid van de apparatuur, de tweede en derde installatie en de configuratie indien de systemen verplaatst worden en een servicepakket waarbij wij bij defecten het probleem binnen 7 dagen oplossen worden gratis geleverd.

Besluit:
Provinciale staten verzoeken het college van Gedeputeerde staten:
-vier volautomatische Agrilasers aan te schaffen en deze te plaatsen in een geschikt landbouwgebied;
-Landschap Noord-Holland de vragen de pilot te monitoren op basis van de schadecijfers van het Faunafonds; en gaan over tot de orde van de dag.

Bronnen en verwijzingen:

[1] Uitgaande van een straal van 1,5 km, is het oppervlakte van de cirkel 1,5^2*π=7km2=700 ha.
[2] Zie hier een korte video van de Bird Control Group hoe de laserstraal diverse soorten ganzen verjaagd met een groene laserstraal: https://youtu.be/63-vlu_hmAg
[3] RTVNH, 18 april 2015 - http://www.rtvnh.nl/nieuws/163012/haarlemmer-verkozen-tot-beste-student-ondernemer-ter-wereld-video
[4] M20/2015
[5] De provincie heeft hier namelijk gemiddeld meer dan 30.000 euro per jaar tegemoetkoming in de schade uitgekeerd.